Alm. Dalmatien (pl), Fr. Dalmatie (f), İng. Dalmatia.
Hırvatistan’da Adriya Denizi boyunca uzanan dar bir kara parçası.
İstria Yarımadasından başlayıp kuzeyde Cattaro Körfezine ulaşır. Kıyı boyunca yer alan irili ufaklı adaları da içine alır. Ülke topraklarının çoğu bir platodan meydana gelmektedir. Platonun üstünde Dinarik Alpleri Sıradağları bulunmaktadır.
Dalmaçya, Hırvatistan (çoğunluk) ve Karadağ (azınlık) Adriyatik Denizi kıyısında yer alan güney bölgesine verilen isimdir.
Dalmaçya toprakları 1918 yılına kadar Avusturya idâresinde bulunuyordu ve yüzölçümü 12.830 km2 idi. Yaklaşık 650.000 nüfûsu vardı. Yugoslavya idâresine geçtikten sonra Split ve Dubrovnik adı altında ikiye bölünerek güney ucunda yer alan Kotar’dan ayrılmıştır.
Dalmaçya toprakları jeolojik yapısı bakımından tebeşir ve eosen kalkerleri ihtivâ eder. Son derece verimli kırmızı toprakları, hava aşındırmaları sonucu meydana gelmiştir. Zramanja, Krka ve Cetini gibi ırmaklar ülke topraklarını sulamaktadır. Karstik bölgede irili ufaklı pekçok göl yer almaktadır. Ülkenin kıyı kesimlerinde iklim Akdeniz iklimi özelliğini taşır. Riviera ve Yunanistan kıyılarına nisbetle kışları daha ılık, yazları ise daha serindir. Ülkenin iç kısımlarında sert kara iklimi hüküm sürer. Güney bölgesinde yer alan adaları, önde gelen turistik yerlerdir. Bellibaşlı büyük şehirleri olan Split, Dubrovnik, Siberik, Zatar, ülkenin Adriya Denizi kıyılarında yer alırlar ve daha çok deniz yolu ile birbirlerine bağlıdırlar. Ülke ahâlisinin çoğunu Sırplar ve Hırvatlar teşkil etmektedir. İtalyan-Venedik kültürü tesiri altındadırlar. Ülke halkı Hıristiyan olup, Katolik mezhebindedirler. Güney kesimlerinde Ortodokslar da bulunmaktadır. Halk genellikle millî kıyâfetleriyle dolaşır. 1898 yılına kadar ülkede Dalmatça konuşuluyordu. Günümüzde ise Sırpça ve Hırvatça konuşulmaktadır. Dalmaçya’da tarla zirâati, hayvancılık ve balıkçılık gelişmiş bir vaziyettedir. Başlıca gelirleri ton balıkçılığı ve sünger avcılığıdır. Ayrıca denizcilik, gemicilik, ev sanâyi ve yağcılık da oldukça gelişmiştir. Limanları ve adaları işlek olup, askerî savunma bakımından ehemmiyet arz ederler.
Dalmaçya ülkesi, eski çağlarda İllirya’nın bir parçasını teşkil ediyordu. Romalılarla yapılan birçok harplerden sonra, M.Ö. 33 yıllarında Augusta tarafından İllirium bölgesine, Büyük Theodosius zamânında Batı Roma’ya, 489’da Doğu Gotları ülkesine, 526’da da Bizans İmparatorluğuna katılmıştır. Mîlâdî 7. asırda Hırvatların ve Sırpların eline geçen bu ülke sonradan Macarların istilâsına uğrayarak elden çıktı. Macarların elindeyken ayrıca Venediklilerin de istilâsına uğrayan, 16. asırda Osmanlı mücâhitlerinin akınları sonucu iç bölgelerine varıncaya kadar fethedilmiş ise de, 1699’da yapılan Karlofça Antlaşması ve 1718’de yapılan Pasarofça Sözleşmesi sonucu Venediklilerin eline geçmiştir. Daha sonraki devirlerde Avusturya, Fransa ve yine Avusturya’nın eline geçen bu ülke, Birinci Cihan Harbi sonucu yıkılan Avusturya-Macaristan Devleti elinden çıkarak Yugoslavya ile birleştirildi. 1915 yılında İtalyanlar ülkenin bütün kuzey yarısına sâhip çıkmak istemişlerse de, ABD’nin müdâhalesi ve yapılan Rapollo Antlaşması ile ancakZara üzerindeki toprakları ve stratejik önemi olan birkaç adayı alabilmiştir. 1990 senesinden sonra doğu blokunda görülen liberalleşme, Yugoslavya’ya da sıçradı. Yugoslavya’yı meydana getiren cumhûriyetler bağımsızlıklarını îlân ettiler. Dalmaçya, Hırvatistan Cumhûriyeti topraklarında kaldı.
Ünlü Dalmaçya köpeği de dalmaçya bölgesinden gelmektedir.
0 Yanıt
3419 Gösterim