YENİ BAŞLAYANLAR İÇİN ZEBRA İSPİNOZU
1-Zebra ispinozunun anavatanı neresidir?
Zebra ispinozlarının anavatanı Avustralyadır.Ancak 188 lü yıllardan beri Avrupa kıtasına götürülmüş ve geçen yüzyüıldan beri Avustralya kıtasında ihracı durdurulmuştur.Evlerimizde ki kuşlar evcilleşmiş zebra ispinozu olarak genelde Avrupadan ithal edilmektedir.
2-Zebra İspinozu Mutasyonlarını anlatırken yazdığınız kısaltmalar ne anlama geliyor?
Zebra ispinozunun yüzlerce değişik mutasyonu vardır,yıllar içinde profesyonel üreticiler bu kuşların saf turuncu gibi ilginç formlarına ve jumbo gibi iri boylarına ulaşmıştır.
G = Grey gri
F = Fawn kahverengi
BB = Black Breasted siyah göğüs
BC = Black Cheek siyah yanak
BF = Black Face siyah yüz
CFW = Chestnut Flanked White kahverengi yanlı beyaz
CFW-F = Chestnut Flanked White; Fawn Series
LB = Lightback açıksırt
DS = Dominant Silver baskın gümüş
DC = Dominant Cream baskın krem
FC or GC = Fawn Cheek or Gray Cheek kahve yada gri yanak
FF = Florida Fancy (adını floridalı yetiştiricisinden almış)
OB = Orange Breasted turuncu göğüs
PNG = Penguin penguen
P = Pied alacalı
RS = Recessive Silver çekinik gümüş
W = White beyaz
YB = Yellow Bill sarı gaga
CR = Crested tepeli
ÜREME VE CİVCİV ZAMAN ÇİZELGESİ
Kuluçka süresi:14 gün
Tüylenme: çıktıktan sonra 21. günde
Bağımsız olabilme:35. ve 42. günler arası
İlk tüy değiştirme:35 günlükken başlar
Yetişkin tüylerini alma:60. günde yetişkin boyuna erişme 90.günde
Eşlecek duruma gelme: dişilerde 6 ay (9 ay süre tercih edilmeli) erkeklerde 3 ay
3-Kuşlarımın yavruları az önce dünyaya geldi,ne yapmam gerekiyor?
Bu esnada yapacağınız çok fazla şey yoktur,sadece onlara mama hazırlamalı,böylece yavruları bu mamadan yiyerek,beslemelerini sağlamalısınız. Kafesten taze yem ve su hiç bir zaman eksik olmamalı.
4-Yuvadan bir bebek düşmüş,ne yapacağım,onu elle besleyebilir miyim?
Bir ispinoz yavrusunu elle beslemeyi tavsiye etmiyoruz,bu hem zaman kaybıdır hemde bebeğin ölümüyle sonuçlanmaktadır. İlk günden bir bebeği elle besleyip büyütmeyi şansı çok ama çok azdır ve bunu başarabilen sayısı çok azdır. Onu mutlaka yuvaya geri koymalısınız,her aşamada düşen bebeği ta ki iyice tüylenip tüneyene kadar,yuvasına geri koyunuz.
5-Kuşlarımın yavruları oldu ancak anne baba kavga ediyor,ne yapmalıyım?
İlk olarak kuşları iyice seyretmelisiniz,bazen gagalarını çarpma şeklinde bir selamlaşma ve baskınlık hareketi sergilerler ve bu çoğu zaman geçicidir. Ancak gerçekten ciddi bir kavga varsa,daha fazla agresif olan tarafını bir yada yarım günlüğüne kafesten almanız tavsiye edilir. Çoğu zaman kafese kuş geri konulduğundan ortalık sakinleşmiştir,fakat yine kavga ederlerse agresif olan taraf kafesten alınmalı,yavrulara kalan ebeveyn bakmalıdır.
6-Acaba yumurtalardan nasıl bir yavru çıktı? Merak ediyorum.
Aşağıda bir zebra yavrusu görünmektedir. Lütfen bu zamanlarda yavruları görebilmek için yuvayı fazla rahatsız etmeyin,yuvayı hareket ettirmeyin ve içine elinizi sokmayın.
7- Zebra ispinozları ne yerler?Şu karışımı deneyin;
Kırmızı darı,sarı darı,büyük oranda beyaz darı,kanarya yemi,kırık yulaf ve nijer tohumu. Dalda satılan darılara ise bayılırlar,mineral karışımı olan midye kırıkları,pişmiş yumurta kabuğu ve kalamar kemiği ve taze içme suyu her zaman kafeste olmalıdır. Bunun yanında yeşil yapraklı sebzeler,çeşitli sebzeler,meyveler denenebilir. Ayrica kapali kutularda yem karisimlari da satilmaktadir.
8- Kuşlarım sürekli üreme peşinde buna nasıl engel olabilirim?Zebra ispinozları çok yüksek üreme güdülerine sahip kuşlardır,uygun koşullarda sürekli üreyeceklerdir.İlk olarak kafesteki yuvayı,yuva malzemelerini ve yuva yapmaya müsait fazladan yem kabı gibi nesneleri kaldırın. Eğer kuşlar hala bu davranışlara devam ediyorlarsa,bir süre birbirlerinden ayırın.
9-Kuşlarım yuva yapıyor ancak birbirlerinden tüy koparıyorlar,ne yapabilirim?Zebralar yuvalarını tamamlayınca,yumurtaların yumuşak zeminde olması için,yuva zeminine yumuşak nesneler taşımak isterler,bu yüzden kuş tüyü,selpak gibi nesneler bulmak isterler. Özellikle kafese kuşların döktüğü tüylerden yada herhangi bir kuş tüyü koyduğunuzda dişinin onu nasıl özenle yuvasına taşıdığına şaşıracaksınız.
10-Zebra ispinozu beslemek zor mudur?Zebra ispinozu,dünyada muhabbet kuşu ve kanaryadan sonra 3. popüler kafes kuşudur,ek ilgi istemeyen,zahmetsiz,dayanıklı,sempatik küçük kuşlardır. Bakımları ise oldukça basittir.
11-Üreme için gerekli koşullar nelerdir?Zebra ispinozları uygun koşullarda sürekli üremektedirler,ancak çok soğuk havalarda dişinin yumurtlama problemlerine yakalanma riski fazla olduğundan,tercihen gün ışığının fazla ve ısının yüksek olduğu bahar ve yaz aylarında daha az sorunla karşılaşırsınız.Ayrıca çok sıcak yaz günlerinde üretime ara verin.Kuşların en çok tercih ettikleri yuvalar sepet yuvalardır. Girişi dar,içi karanlık ve büyük yuvalara yumurta bıraksalarda yatmayabilirler yada uzun sürede alışabilirler ve her çift kanarya sepetinde yavru büyütmeyebilir. Yuvaların ağzının geniş olmasına dikkat ediniz.
12-Kafes ne kadar büyüklükte olmalı?Bir çifti 45 cm yükseklik,38 cm genişlik ve 30 cm derinlikte olan bir kafeste barındırınız.En az iki tünek yerleştiriniz.Ufak kafeslere uygun kuşlar değildir,hareket etmek isterler,alan dar ve kalabalık olursa strese girerler,birbirlerini kovalarlar,tüy yolarlar. Hastalık kaçınılmazdır.
13-Yuva malzemesi ne vereyim?Zebralar mükemmel yuva ustalarıdır.
Yumuşak otlar,ince ot sapları (tabi bu otların temiz olmasına dikkat edin),kendir,hindistan cevizi lifi,kurumuş çimenler,selpak,tüy gibi malzemeler verin. ASLA ip,iplik,sentetik lifler,yün ipi gibi malzemeler vermeyin.Yumurtalar gelince bütün kalan yuva malzemesini yuvadan alın. Ayrıca ıslak mendil türünden malzeme vermeyin çünkü bu mendillerde kimyasallar vardır.
14- Zebra ispinozumu kanarya ve muhabbet kuşumun yanına koyayım mı?Kesinlikle muhabbet kuşları ile ispinozları beraber barındırmayın. Muhabbet kuşu ispinoza zarar verebilir,sonuçları üzücü olur. Çok geniş alanlarda ise kanaryalarla sorunsuz barınabilirler.
15-Kuşlarım sürekli kavga ediyor,ne yapacağım?Zebra ispinozları heyecanlı ve sinirli kuşlardır,genel olarak bir kafeste iki erkek,yada yavrular ile ebeveynler arasında kavgalar görülür. Sorun çıkaran kuş bir süre ortamdan alınmalı,sakin bir ortamda tutulmalıdır. Daha sonra kuşu tekrar kafesine koyun ve gözlemleyin. Ayrıca genellikle bu kovalamacalar da tüyler koparılmaktadır,ebeveynler ve özellikle erkek kuş,yavruları yolar,yavrular tünemeye başlayınca yuvalığı çıkartın,kafese bir tutam yuva malzemesi tutturun,eğer hiç bir şey işe yaramıyorsa erkeği bir süre ayırın.
16-Acaba yumurtalar dolu mu?Bunu yumurtaya ufak bir fener tutarak anlayabilirsiniz,ancak çok ürkek ve daha önce yavrulamamış kuşlarınız varsa bunu denemeyin. Kuluçkanın 3. gününden sonra plastik bir kaşıkla yumurtaları yuvadan alıp ışıkta kontrol edin. Yumurtaları ellemeden önce ellerinizi yıkayın,ve dikkatlice kaşık kullanarak yerine koyun. Boş olanları atın. Dolu olanlarda damarlar oluşur ve embriyonun atan kalbini görebilirsiniz.
17- Çocuğuma ispinoz almak istiyorum,önerir misiniz?Hayır,zebra ispinozları çocuklar için UYGUN ev hayvanı değildir,bir muhabbet kuşu daha uygun düşer,bu canlılar fazla ilgiden,korkutulmaktan ve ele alınmaktan hoşlanmazlar. Bunu çocuğunuza anlatmalısınız,mutlaka bir büyük gözetiminde barındırılmalıdır,yoksa merak eden çocukların kafesi devirmesi,kuşları elleyeyim derken zarar vermesi gibi durumlar çoğunlukla yaşanmaktadır.
18-Yolunan tüyler tekrar çıkacak mı?Muhtemelen evet,tüyleri yolunmuş kuşu öncelikle ayırın,diyetinde protein ve kalsiyumu arttırın. Ancak sürekli tüylerin yolunan kuşların o bölgelerinde ki dokuları hasar görürse tekrar tüy çıkmayabilir.
19- Yumurtalar neden sürekli boş çıkıyor?
Kuşunuzun erkek ve dişi olduğundan emin misiniz? Kuş düzenli kuluçkaya yattığından emin misiniz?
Eğer cevabınız evetse yuvayı 2 aylığına alın ve kuşlarınız dinlendirin. Bazen akraba veya hastalık taşıyan kuşların yumurtaları çıkmadan embriyo ölmektedir. Sürekli akraba eşleşmelerini engelleyin ve kuşları tedavi edin.
20- Dişi kuş ne zaman yumurtlayacak?Bunu kesin olarak bilmek mümkün değildir,ancak sağlıklı beslenen bir dişi,zamanı gelince elbet yumurta bırakır. Dişiler biraz durgunlaşır,tüylerini kabartır,çok fazla kalamar kemiği tüketir,ve bazen yuvayı düzenler malzeme taşır. Buradan anlayabilirsiniz.
21-Zebra ispinozları ısıya ihtiyaç duyar mı?Avustralya koşullarına dayanıklı olan bu kuşları donma noktası dışında çok düşük ısılara eğer korunaklı bir alandalar sa dayabilirler aynı şeklide aşırı sıcak ve kuraklıkla gelen susuzluğa bir kaç gün dayanabilirler. Ancak şunu unutmayın ki nemli ve cereyanlı ortamlar onları hastalandırabilmektedir. Dış salmalarda iklime alışarak kışı geçirebilirler ancak don tehlikesi önlenmelidir.Aynı şeklide kuvvetli gıdalar verilmelidir.
22-Farklı cinsiyetlerde birkaç kuşu aynı kafeste barındırabilir miyim?Normal ebatlarda ki bir kafeste sadece bir çift zebrayı barındırın.Salma tipi alanlarda ortamın büyüklüğüne eş olacak şeklide istediğiniz kadar kuş barındırabilirsiniz.Burada ki kilit nokta kavgalardakuşun kaçmasına ve başka alana sığınmasına yetecek ortam olmasıdır.
23-Kuşlarımı bileziklemem gerekli mi?
Çıkmayan metal bilezikler kuşların ve üreticilerin kayıt altına alındığı resmi dernekler tarafından sağlanır.Yarışmalara katılmak isteyen,çok sayıda üretim yapan profesyonel üreticiler kuşlarını kayıt altına alırlar ve derneğin imkanlarından faydalanırlar. Bu gibi amaçlarınız yoksa bilezik takmanıza gerek yoktur ancak çıkabillen plastik bileziklerden uşları ayırdetmek için edinebilirsiniz.
ÜREME
1-Zebra ispinozları yılın hangi zamanı üremektedirler?Zebra ispinozları yılın her vakti üreyebilirler,kanaryalar gibi üreme sezonları yoktur,formda olan bir çift uygun bir ortamda yuvalı bir kafese konulunca yuva örmeye başlarlar ve kısa zaman içinde dişi yumurta bırakır. Ancak vahşi doğada sadece yağmurlar bitip,taze otlar çıkmaya başlayınca ürerler,o yüzden kuşlarınızı yılda 2-3 kuluçkadan fazla üretmemek onların sağlığı ve uzun ömrülü olması içindir.
2-Kuşlar kaç yaşında üremeye başlarlar?Yumurtadan çıktıktan sonra 3. ayda erişkinliğe ulaşırlar ancak mutlaka üretim için 9 ay beklemeniz her zaman tavsiye edilmektedir.
3-Zebra ispinozları tek esli midirler?
Bir kafes içinde tutulan bir çok çift birbirleri ile esleşebilirler,çiftleri ayırmamızdaki neden,diğer kuşların yuvalara müdahalesinin engellenmesi ve yavruların hangi eşlerden çıktığını kontrol etmek içindir.
4-Kafeste sürekli yuvanın asılı durması gerekli midir?Yabani hayatta zebralar olumsuz koşullardan korunmak için yuvalarını kullanırlar,uyuma, dinlenme ve üreme amaçlı yuvaları vardır. Ancak kafesteki bir kuş taktığınız yuvada hem uyuyacak hem de üreyecektir. KUŞLARIN SÜREKLİ VE ARDI ARDINA ÜREMELERİNE İZİN VERMEK ONLARIN ZARARINADIR VE ÖMÜRLERİNİ KISALTMAKTADIR:
Bu kuşların soylarını devam ettirmek için ölümüne üredikleri lütfen aklımızdan çıkarmayalım,o yüzden yıldaki maksimum kuluçka sayısı üçtür ve bundan sonra yuva kafesten alınmalıdır.Sürekli üreme peşimde olan çiftleri ayırın yada kuşlarınıza protein seviyesi düşük sade yem verin.
5-Bir çok yavru ürettim,şimdi bu yavrularla ne yapacağım?Lütfen kuşlarınızı vereceğiniz uygun yerler yoksa onları sürekli üretmeyin,dostlarınıza sevdiklerinize yada GÜVENDİĞİNİZ bir evcil hayvan mağazasına verebilirsiniz,aksi halde kafesteki kalabalık ortamlar kavgalara ve hastalıklara davetiye çıkarır.
6-Neden kuşlarım üremiyor?
Bunun birçok nedeni vardır ancak en fazla rastlanan nedeni kuşların durumunun üremeye müsait olmayışıdır,bunun üstesinden gelebilmek için kuşlara sakin bir ortam,bol kalsiyum,protein ve yeşil bitkiler içeren bir diyet sunmalısınız.
DİĞER BİR HUSUS TA KUŞLARIN AYDINLIK ORTAMDA TUTULMASIDIR.
YUMURTALAR
1-Kuşum kaç yumurta bırakacak?
Kuşlar ortalama 3 ila 5 yumurta bırakırlar.En fazla rastlanan sayı 5 tir ve 6 ya ve 7 ye kadar çıkabilir,kuluçka genellikle 3. yumurta bırakıldıktan sonra başlar.
2-Dişi kuşum sürekli istemediğim halde yumurta bırakıyor?Her gün bırakılan yumurtaları kafesten alın,bazen kuşlar yumurtayı yemektedirler bunda bir sorun yoktur,kuşları genelde yumurta bırakmak değil de yavru büyütmek yıpratmaktadır.
Sağlıklı dişi kuşlar kafeste erkek olmasa bile yumurta bırakırlar.Bir süre sonra yumurtlama durmaktadır.
3-Yumurtalar çok fazla oldu ne yapacağım?Eğer yuvanın içinde 7- 8 tane ve daha fazla yumurta varsa ki (zebralar bazen 7 yavru bile büyütebilmektedirler) size tavsiyemiz birkaçını almanız yönündedir. Çok fazla sayıda olan yumurtalar düzenli ısıtılamaz. Eğer üreyen başka çiftleriniz varsa onların altına koyun profesyonel üreticiler genelde yumurta ziyanı olmaması için bu yolu uygularlar. ancak bakabileceğiniz kadar yavruya izin verin aksi halde yumurtaları ısıtılmadan çöpe atın.
4-Yumurtaların dolu olup olmadığını nasıl anlayabilirim?
1) Dişi kuşun kuluçkasının bitmesini bekleyin. (13-15 gün)
2) Yumurtaları güçlü bir ışık kaynağına tutun.Yumurtanın sarısını görebiliyorsanız yumurta boştur,kan damarları ve koyuluk varsa doludur.Ancak koyuluk varsa ve hala çıkmamışsa yumurta ölüdür. Ancak yumurtaları kontrol etmek tecrübesiz kişiler için iyi bir yol değildir,yumurtaları kırabilirsiniz ve kuşlarınız ürkekse yuvayı terk ederler.Aynı şeklide tecrübeli kişiler dıştan bakınca da yumurtaların dolu olup olmadığını anlayabilirler,dolu yumurtların rengi içinde embriyo büyüdüğü için grimsi bir renk alır.
5-Kuşlarım sürekli yumurtaları yiyor?Bunu genelde kötü bir huy olarak edinmişlerdir,yada protein ve kalsiyuma ihtiyaçları vardır.
Kötü huyu engellemek için bir süreliğine yuvayı alın ve onları birkaç ay üretmeyin.Bu esnada dişiye mama ve kemik verin.
YUVALIK
6-Kuşların yuvada uyuması normal midir?
Evet kafeste bir yuva varsa normal olarak gece yuvada uyuyacaklardır,ancak yuvanın olmaması onlar için zararlı değildir,tünekte de uyuyabilirler.
7-Kuşlarım neden yuvaya girmiyor?
Eğer yuvayı kafese yeni yerleştirdiyseniz,kuşlarınız kafeslerine konulan bu objeden biraz ürkeceklerdir,ancak birkaç gün içinde alışıp keşfetmeye başlayacaklardır merak etmeyin.
Ancak kuluçkadaki bir kuşu ürküttüyseniz ki genelde kuşlar yuvanın içinden (kapağını açıp elinizi sokarak) yapılan müdahalelere çok az tolerans gösterirler,yuvayı terk edeceklerdir.
Saatler geçtiyse ve hala kuşunuz girmediyse ümidinizi kesmeniz gerekiyor.
Yuva kontrolü yapacaksanız kuşun yuvanın dışarısından korkup kaçacak şekilde yapın. Daha sonra tekrar girecektir.
8-Kuşlarım neden yuvayı örmüyor?
Kuşun yuvaya girmesi ve örmesi için yapılacak en güzel teşvik,yuvayı kafesin en üst ve köşe olan bölümüne asmanızdır. Ayrıca kuşların yuvanın üzerinde oturmasını engelleyecek şeklide asın,bacaklarını yuvanın delikli bölümlerine kıstırıp kırabilirler yada yuvanın üstüne yuva örmeye çalışabilirler. Yuvanın girişine çok yakın bir tünek yada yuvanın ağzına küçük çubuk şeklinde bir tünek yerleştirin. Kuşların yuvanın ağzında vakit geçireceği şeklinde malzemeler asın,yemlik,yeşillik, vs..
Yuvanın içine malzeme koyup,yuvanın ağzından dışarı çıkarın. Zebralar genelde meraklı kuşlardır ve çok azı bu gibi şeylere kayıtsız kalırlar.
YAVRULAR
9-Kuşlarım yuvayı ne zaman terkedecek?
Zebra ispinoz yavruları doğduktan sonra ortalama 3 hafta içinde yuvayı terkederler,kuşlar yuvadan çıktıktan sonra ebeveynlerinden kafes ortamı içinde yaşamayı öğrenirler. Artık yuvaya gerek kalmaz.
YUVAYI SON YAVRUDA YUVADAN ÇIKINCA KAFESTEN ALIN VE EBEVEYNLERİN TEKRAR KULUÇKAYA YATMASINA YAVRULAR BAĞIMSIZ OLANA KADAR[/font][/color] İZİN VERMEYİN[/font]