Alm. Gelber Enzian (m), Fr. Gentiane (f), İng. Gentian. Familyası: Centiyangiller (Gentianaceae), Türkiye’de yetiştiği yerler: Bursa, İzmir, Kütahya.
Temmuz-ağustos aylarında çiçek açan, yüksek dağlardaki çayırlarda yetişen, takriben 1 m boyunda, çok senelik otsu bir bitki. Gövdeleri yeşil, sert, dik ve içi boştur. Yapraklar karşılıklı, üsttekiler sapsız, alttakiler ise kısa ve geniş saplı olup, gövdenin takriben yarısından yukarıda bulunan yaprakların koltuğunda, 6-15’i bir arada bulunur. Çiçekler parlak sarı renkte, yıldız hâlinde yayılmış, tabanda yapışık, 5 uzunca taç yapraktan ibârettir. Tohumlar yassı, yuvarlak ve esmerimsi renklidir.
Kullanıldığı yerler: Bitkinin kullanılan kısımları kökleridir. Genellikle 3-5 senelik bitkilerden elde edilir. Kökler sonbaharda topraktan çıkarılır,yıkanır, kesilir. Evvelâ güneşte, sonra gölgede kurutulur. Bu esnâda kökün husûsî koku ve rengi meydana gelir.
Centiyan köklerinden mum, tanen, uçucu ve sâbit yağ ile gentianin isimli bir alkaloit ve glikozitler elde edilir.
Acı ilaçlardan biridir. İştah açıcı ve mîdevî olarak istifâde edilir. Kandaki kırmızı ve beyaz küreciklerin miktârını arttırdığından dolayı kan hastalıklarında da kullanılır. Ateş düşürücü olarak eskiden halk arasında kullanılmıştır.
Bursa (Uludağ)da bu bitkinin köklerinden sulu bir hulâsa hazırlayarak, tekneler içinde ticârete çıkartırlardı. Fakat bilgisizce bir toplama ve kaçak olarak yurt dışına ihracı, bu bitkinin neslinin tükenmesine yol açmıştır.
0 Yanıt
2663 Gösterim