A) Acılı
B) Denizci
C) İskemle
D) Gazetelik
CEVAP: İskemle
Yapım eki, isim ya da fiil kök veya gövdelerine gelerek onlardan yeni isimler ya da fiiller türeten ek.
Yapım ekleri eklendiği sözcüğün anlamını ya da türünü de değiştirir ve -bazı istisnalar dışında- her zaman çekim eklerinden önce gelir.
Yapım eki almış bir sözcüğe türemiş sözcük ya da gövde denir.
İsimden isim yapan ekler
İsim soylu sözcüklerden yeni bir isim soylu sözcük yapan eklerdir. Yeni oluşturulan sözcük genellikle eskisi ile yakın anlam ilişkisine sahiptir.
lik: şeker-lik, kömür-lük, göz-lük, kulak-lık, dost-luk
li: köy—lü , para—lı , ağaç—lı , baş—lı, Ankara-lı, ev-li
siz: su—suz, para—sız, ev—siz
ci: göz—cü, sanat—çı, yol—cu, simit—çi
ce: Türk—çe, İngiliz—ce, Alman-ca (Eşitlik hâl eki -ce ile karıştırılmamalıdır.)
daş: karın-daş > kardeş, çağ-daş, arka-daş, yol-daş, meslek-taş
inci: üç-üncü, beş-inci
msi: ekşi-msi, acı-msı, meyve-msi
cil: ev-cil, et—çil, ben—cil, insan—cıl
şın: sarı—şın
sal: kum—sal
ıt: yaş—ıt
ceğiz: kız—cağız, çocuk—cağız
cik: tepe-cik, azı-cık, küçü—cük
ti: esin-ti, hırıl—tı, cıvıl—tı
İsimden fiil yapan ekler
İsim soylu sözcüklerden fiil yapan eklerdir.
le: su-la, taş-la, uğur-la, rahat-la
al: çoğ-al, az-al, dar-al
l: doğru-l, sivri-l
a: kan-a, yaş-a, tür-e, boş-a
ar: yaş-ar, mor-ar, sarı-ar
de: fısıl-da, horul-da, gürül-de
et: yön-et, göz-et
ik: gec-ik, bir-ik
imse: az-ımsa, benim-se,küçü(k)-mse
kır: fış—kır, hay—kır
len: ev-len, yaş-lan
sa: garip-se, önem-se, su-sa
Fiilden isim yapan ekler
Fiil kök veya gövdelerine gelerek isim, sıfat gibi isim soylu sözcükler veya fiilimsiler oluşturan eklerdir:
ce: düşün—ce, eğlen—ce
ecek: giyecek,yakacak, aç—acak
ak: yat—ak, kaç—ak, dur—ak
ge: böl—ge, bil—ge, süpür—ge
gi: sev—gi, çal—gı, as—kı
giç: bil—giç, dal—gıç, başlan—gıç
gin: yor—gun, bil—gin, bez—gin, bit—gin
i: yaz—ı, öl—ü, yap—ı, çat—ı, kok—u, doğ—u
ici: yap—ıcı, gör—ücü, al—ıcı, sat—ıcı
ik: kes—ik, aç—ık, göç—ük
im: say—ım, seç—im, öl—üm, ölç—üm
in: yığ—ın, ak—ın, tüt—ün, ek—in
inç: gül—ünç, sev—inç
inti: kes—inti, çık—ıntı, dök—üntü
ir: gel—ir, ok—ur
er: gid-er, yaz-ar,
iş: otur—uş, yürü—y-üş
it: geç—it, yak—ıt, ölç—üt
kan: çalış—kan, üret-ken, unut—kan, kay—gan
ma: konuş-ma, dondur-ma (olumsuzluk eki -ma ile karıştırılmamalıdır.)
mek:[1] git-mek, duy-mak (bkz. mastar)
ti: belir—ti, kızar—tı
Fiilden fiil yapan ekler
Bir fiilden yeni bir fiil yapan eklerdir.
dir: bil-dir, gül-dür, yap-tır, koş-tur
ele:kov-ala, silk-ele
er:gid-er, çık-ar
imse: duy-umsa, gül-ümse, an-ımsa
in: gez-in, gör-ün, sev-in, taşı-n
r: kaç-ır, bat-ır, iç-ir
ş: gör-üş, uç-uş, gül-üş
t: uza-t, sap-ıt, korku-t, üşü-t
il: sev-il, kır-ıl, sat-ıl
Bu şekilde üretilen yeni fiiller genellikle ilk fiille anlam bakımından yakından ilişkilidir:
görmek > görünmek, kovmak > kovalamak
Ancak bazı durumlarda orijinal fiilden oldukça farklı anlamlarda olabilirler:
sevmek > sevinmek
0 Yanıt
3528 Gösterim