Konu: Web Yayınına Başlamadan Önce Bilmeniz Gerekenler

[Arif Arslaner]

İnternet üzerinde sayfamızı yayına geçirmeden önce kendi sistemimiz üzerinde tüm denetimlerimizi yapmış olmamız gerekir.
Aksi halde yayın sürecinde çıkabilecek, linklerin çalışmaması, resimlerin dosya ve yol (path) bilgilerinin yanlışlığı gibi, sorunlara müdahale etmemiz, kendi sistemimizdeki sorunlara müdahale etmemiz denli hızlı gerçekleşmeyecektir.
Bunun sonucunda sitemize gelecek ziyaretçiler, görüntülenemeyen resimlerle ya da gerçekleşmeyen bağlantılarla karşılaşabilirler.

Kullandığınız web editörlerinin çeşitliliğini geçen sayılarımızda dile getirmiş, yeğlediklerinizi ne biçimde yapabileceğinize değinmiştik. Aynı çeşitlilik, başlangıç olarak ücretsiz almak istediğimiz yayın hizmetini nereden alacağımız konusunda da geçerlidir. Gelecek ay bir arşiv niteliğinde olmasını planladığımız yazımızda, web tasarımına başlangıçta sizlere yararlı olabilecek ve ücretsiz linklere yer vereceğiz. Şimdilik biz kendi bilgisayarımızdaki web sitemizi nasıl oluşturmamız gerektiğine bir göz atalım:



Harddiskinizde belirli bir dizini/klasörü yalnızca web sayfanız için ayırmanız gerekmektedir.
Biz örneklerimizde "web" adını kullanacağız, dolayısıyla format olarak sitemiz

c:\web\ lokal adresimizde bulunacak. Tüm dokümanlarımızı bu dizin altında toplayacağız,
bu dizin dışında hiçbir dosyayı sitemize eklemeyeceğiz.
Burada c:\web\ dizinini sizin web sayfanızın adresi olarak düşününüz,
bu adres sizin başlangıç adresinizdir. c:\web\resimler gibi bir alt adrese (harddiskinizde "alt dizine/klasöre")sahip olabilirsiniz
ancak c:\web2\ gibi ayrı bir adres kullanamazsınız.

Yayınlamak isteyeceğiniz dokümanları içeren HTML sayfaları,
size hosting hizmeti verecek sitenin bilgisayarlarında bulunacaktır.
Free hosting hizmeti veren firmalardan biri olan Xoom'dan alacağınız bir web adresi aşağıdaki biçimde olabilir:

You are not allowed to view links. Register or Login

Buradaki "xxx", sizin seçeceğiniz (ve daha önceden seçilmemiş koşuluyla kullanımınıza sunulacak) "username"dir.

Not: "xxx", "ı, ş, ğ, ü, ç, ö gibi" Türkçe karakter içeremez, zaten kayıt esnasında Xoom bu karakterleri kabul etmeyecektir. Aynı biçimde  siz de hiçbir dosya ya da dizin        adınızda bu tür karakterleri kullanmayınız.

Örnekte verdiğimiz adrese sahip olduğunuzu varsayarak dizin yapısı açısından şu eşitleme doğrudur:

You are not allowed to view links. Register or Login = c:\web\

Resim dosyalarınızı toplamak istediğiniz bir dizin açmanız halinde eşitlikler şu biçimi alacaklar:

You are not allowed to view links. Register or Login = c:\web\images\

Açılış dosyanız: index.html

Neredeyse tüm server'lar bir dizin içindeki başlangıç HTML dosyasını index.html olarak kabul ederler.

Örneğimize göre diyebiliriz ki, members.xoom.com/xxx çağırıldığı anda Xoom,
 ilk olarak index.html dosyasına bakacaktır. (Bu dosya index.htm de olabilir.) Xoom server'larında tanımlı olan başlangıç dosyalarının xxx dizininde bulunamaması durumunda karşınıza yalnızca o dizin altındaki dosyaların adları (linkler biçiminde) gelecektir.
Bu durum, ana sayfamız için tabii ki kabul edilemez bir hatadır. Kısaca diyebilinir ki ana dizinde index.html dosyasının varlığı bir koşuldur.

Benzer zorunluluk, alt dizinler için de geçerlidir. Eğer bir linkinizin adresi members.xoom.com/xxx/sayfa gibi ise,
sayfa dizini altında da bir index.html dosyasının bulunması gerekir. Çünkü yalnızca "../sayfa" ile biten bir adres satırı,
"sayfa dizini aç" anlamına gelir.

İster en basit bir kelime işlemci olan NotePad ile, ister Microsoft Word'ün HTML komutları ile,
ister yalnızca web sitesi hazırlamak için programlanmış editörlerle hazırlayın, tüm sitenizi tek büyük bir sayfada sergilemek birçok yönden mantıklı olmadığına göre, ister istemez alt sayfalara gereksiniminiz olacaktır.
Ana sayfanızdan oluşturacağınız linklerle browser'lara diğer sayfaları yüklemelerini söylemeniz gerekiyor.

Örnek olarak sayfanızın bir yerinde yer alan "Ben kimim?" cümlesini link (bağlantı) haline getirip adresini "kimim.html" olarak gösterirseniz, bu cümlenin üzerine gelip tıklandığında "kimim.html" dosyasının çalışmasını sağlamış olacaksınız.
Bu yöntemle dilediğiniz kadar alt sayfa oluşturabilir, istediğiniz bağlantılarla ziyaretçilerin sayfalarınız arasında dolaşmalarını sağlayabilirsiniz.

Bu satırlara dek anlatılanların çok temel ve belki de çok basit bilgiler olduğu söylenebilir. Ancak dosya ve dizin yapılarını anlatmaya çalıştıklarından öncelikle bunların kavranması, daha sonraki seviyelerde daha rahat ilerleyebilmenize olanak verecektir.

Yazımızı ve ilk aşamalar hakkında söyleyeceklerimizi bitirirken şunu anımsatmak isteriz:

Web sitenizi öncelikle kendi bilgisayarınızda iyi geziniz. Seçtiğiniz dizinin dışına çıkmadan html sayfalarınızı oluşturup bunlarla sağlanan linkleri denetleyiniz. Yayına geçme aşamasında geriye, tüm bu dizini hizmet alacağınız bilgisayarların FTP'lerine göndermenizden başka birşey kalmayacaktır. Web yayınında en çok yeğlenen yöntem, FTP protokolleriyle güncellenen yayın biçimidir.