Din eğitimin başlama yaşı konusunda Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) uygulamaları önemli esaslar ihtiva etmektedir. Allah Resûlü (s.a.v.) erken yaşlarda çocukların din eğitimine başlamış, onlar üzerinde hassasiyetle durmuş ve çocuklarla çok yakından ilgilenmiştir.
Peygamber Efendimiz (s.a.s.)’in çocuklar konuşmaya başladıklarında Allah’a imanı, kelime-i tevhidi öğrettiğini görüyoruz. Bu da yaklaşık olarak iki yaş civarıdır. Peygamberimiz, Abdülmuttalip oğullarından bir çocuğa konuşmaya başladığında şu âyeti yedi defa okutarak talim ettirmiştir:
وَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْبِيرًا
Her türlü hamd O Allah’a mahsustur ki, asla evlad edinmemiştir. ‘Hakimiyetinde hiçbir ortağı yoktur. Acze düşüp de bir desteğe muhtaç olmamıştır.’ de ve tekbir getirerek O’nun büyüklüğünü ilan et! (İsrâ Sûresi, 17/111) 4
Başka bir defa da “Çocuklarınıza ilk öğreteceğiniz kelime ‘Lâ ilâhe illAllah’ olsun” 5 buyurmuşlardır. Çocuk konuşmaya başladığında tabii olarak anne-baba der. Fakat iradî olarak söyleyeceği ilk sözün “Allah” olması gerektiği Peygamber Efendimiz (s.a.s.)’in yüce beyanlarında yer almaktadır. 6
Allah Resûlü (sallAllahu aleyhi ve sellem) çocuklara erken yaşlarda iman esaslarının, daha sonra ise Kur’ân’ın öğretilmesini istiyordu. Kâinatın Efendisi bir grup çocuğa önce imanı, daha sonra Kur’an’ı öğretmişti. 7 Peygamberimiz ibadete dair de öncelikle namazın öğretilmesini emrediyordu. Yedi yaşına geldiğinde çocuklara namazın öğretilmesini istiyordu. 8 Namazın yanında oruca da erken yaşlarda başlanması gerektiği şöyle ifade edilmektedir; “Çocuk üst üste üç gün oruç tutabilirse Ramazan orucu ona vacip olur.” 9
Dinî düşüncenin merkezinde Allah inancı vardır. Bütün inanç esasları Allah inancıyla irtibatlı olarak verilmelidir. Küçük yaşlarda çocuğun din eğitimine Allah inancıyla başlamak gerekir. Sonra anlatılacak bütün dinî bilgiler, Allah inancı merkeze alınarak verilmelidir. Çocuk ilk defa Allah demeyi öğrendikten sonra, Allah’a dua etmenin ve O’na yönelmenin tecrübesini yaşamalıdır.
Allah inancının yerleşmesini sağlamak maksadıyla bazı âyetlerin ve dua cümlelerinin çocuğa öğretilmesi gerekir. Çocuk bunları çok anlamasa da Allah’a karşı ilgisi artacak, ilerideki hayatında zihnine nakşedilen bu cümleleri anlamaya çalışacaktır. Böylece çocuğun şuuraltı beslenmiş olacak, şuuraltında oluşan bu birikim çocuğun hayatına ve düşüncelerine yön verecektir.
Sonuç
Çocukların gelişim özellikleri incelendiğinde din eğitimi açısından küçük yaşların ne kadar önemli olduğu anlaşılacaktır. İlk dönemler, özellikle 0-7 yaş ihmal edilmemesi gereken önemli bir dönemdir. Çocuğun karakteri büyük nisbette bu yaşlarda şekillenmekte, bu dönemde verilen eğitim kalıcı ve etkili olmaktadır. İlk dönemlerin yeterince değerlendirilememesi durumunda ise ileride telafisi mümkün olmayan boşluklar meydana gelebilmektedir.
Küçük yaşlarda sağlıklı bir din eğitimi verildiği takdirde, sahip olduğu bu birikim çocuğun bütün hayatına şekil verecektir. Bu da öncelikle ailenin görevi olmalıdır. Henüz okula başlamadığı dönemde çocuğun din eğitimi konusunda öncelikle sorumluluk anne babaya aittir. Anne baba din eğitimini ileri yıllara bırakmamalı ve başkalarına havale etmemelidir. Ayrıca bu sorumluluğunu hakkıyla yerine getirmek için de yeterli donanıma sahip olmalıdır.
Dr. Adem Akıncı
Harran Üniv. Ilâhîyat Fak. Öğrt. Üyesi
Dipnotlar
4. İbn Ebi Şeybe, Musannef, 1/348.
5. Abdurrezzak, Musannef, 4/334.
6. Heysemî, Mecmauz-Zevaid, 8/159.
7. İbn Mace, Mukaddime 9.
8. Ebu Davut, Salat 25.
9. Abdürrezzak, Musannef, 4/154-155
0 Yanıt
3636 Gösterim