Konu: Din dersleri ikiye ayrılır

[Etkinders]

 DİN DERSLERİ İKİYE AYRILIR

1. Gurup: ULUM-U ALİYE (alet ilimler)

 2. Gurup: ULUM-U CÜZ'İYE ile ULUM-U ALİYE (yüksek bilimler)

      Bu durumda sarf, nahiv, lûgat, hesap, hendese, mantık, belâgat, tarih, coğrafya, felsefe v.s. birinci gruba; Kur’ân, hadis, fıkıh ve bunlarla ilgili diğer bilimler de ikinci gruba giriyordu.

    Bu yaygın anlayışın dışında, bazı alimlerin  farklı bilim sınıflandırmaları da vardı.
  Farabî kendi çağındaki bilimleri sayan bir eser yazmıştır (İhsâu’l-ulûm). Burada bilimleri önce teorik ve pratik olarak ikiye ayırmakta; daha sonra da bunları beş kategori içinde incelemektedir: dil bilimleri, mantık bilimi, matematik (burada geometri, optik, astronomi, müzik, mekanik ve makine bilimleri sayılmaktadır), Fizik-metafizik bilimi ile idare, siyaset, fıkıh ve kelam bilimleri. Farabi hangi bilimlerin özellikle öğretilmesi üzerinde çok ısrarcı değildir. İbni Sina ise sadece aklî bilimleri tasnif etmiştirYou are not allowed to view links. Register or Login

   Ebu Abdullah Muhammed bin Yusuf Harezmî de “Mefâ-tihu’l-Ulûm” (Bilimlerin Anahtarları) adlı eserinde bilimleri iki grupta ele almıştır

 1) İslâm ve Arapça bilimleri: Fıkıh, Kelâm, Nahiv, İdare, Şiir ve Aruz bilimleriyle Tarih bilimi ..

 2) Yabancıların (Arap olmayanların) bilimi: Felsefe, Mantık, Tıp, Aritmetik,Geometri, Astronomi,
Müzik, Mekanik ve Kimya bilimleri bulunmaktadır.

     İbni Haldun bilimleri; yardımcı bilimler (Arapça, mantık, aritmetik gibi) ve
aslî bilimler (tefsir, hadis, fıkıh, kelam gibi) olarak ikiye ayırıyordu.
Gazâlî, din yönünden hangi bilimlerin öğrenilme-sinin daha gerekli ve farz olduğunu anlatabilmek için bilimleri sınıflandırıyordu.
Gazâlî’de bilimler önce şer’î ve şer’î olmayan diye ikiye ayrılıyor; şer’î bilimler de kendi içinde dörde bölünüyordu.

  a) Asıl bilimler (Kur’ân, Sünnet, İcma)
 b) Furû bilimler (Fıkıh ve Ahlâk)
 c) Yardımcı (mukaddime) bilimler (Sarf, Nahiv, Yazı)
 d) Tamamlayıcı bilimler (Tefsir, Tecvid, Hadis).

 ŞER-İ OLMAYAN İLİMLER
 
 a) Övülen bilimler (Tıp, Hesap, Ziraat, Terzilik, Siyaset)
 b) Yerilen bilimler (Kimya, Astroloji, Tılsım, Büyü gibi)
 c) Mubah (uğraşılmasına izin verilebilir) bilimler (Şiir, Tarih gibi).

    Osmanlılarda en meşhur olan bilimler sınıflandırması da Taşköprülüzâde’nin
“Miftahu’s-Saade” adlı eserinde görülmektedir.
Burada bilimler altı ana bölüme ayrılmıştır.

1. Yazı ile ilgili
2. Sözle ilgili (sarf, lugat, nahiv, belagat, tarih v.s.)
3. Mantıkla ilgili bilimler
4. Felsefe (metafizik, ilâhiyat, fizik, tabiat bilimleri, astroloji, kimya v.s.)
5. Pratik felsefe (ahlâk, ev idaresi, siyaset)
6. Dinî bilimler (Kur’ân, Hadis, Tefsir, Fıkıh).

   
    AKADEMİ VE İCAZETLER

    Hadis nakilleri sırasında, bir kişiden duyulan veya yazılan hadislerin başkalarına nakil izni olarak ortaya çıkan icazetname, daha sonra medreselerde ve tekke-dergahlarda birer diploma yerine kullanılmaya başlanmıştır. Bazı icazetnamelerde, müderrisler kendi hocalar silsilesini uzun uzun saymışlardır.

     İcazetler bazen belli dersler ve kitaplar hakkında oluyordu. Bazen müderrislerin kitaplarının bir köşesine, bazen de ayrı bir kitapçık veya belge şeklinde icazet düzenleniyordu.

     Müderris, icazetini aldığı dersleri ve kitapları okuttuğu için, medreselerin ders programlarının belirlenmesinde akademik gelenek (ulemâ silsilesi) ve icazetler yol gösterici oluyordu.

 

[...katre...]

   tşkk