Nutuk: Mustafa Kemal Atatürk’ün 1927 yılının başlarında Ankara’da başladığı, daha sonra aynı yılın yaz aylarında İstanbul’da bulunduğu esnada yaptığı yoğun bir çalışma sonucunda tamamladığı eseri, yine kendisi tarafında Cumhuriyet Halk Fırkası’nın 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında Ankara’da toplanan ikinci büyük kurultayında 36,5 saat süren ve altı günde okunan tarihi bir hitabeye dayandığı için nutuk adını almıştır.
– Tansu Çiller: İsrail’i ziyaret eden İlk Türk başbakanı.
– II. Dünya Savaşı’nı resmen başlatan olay: Almanya’nın Polonya’yı işgal etmesi
– İnkılap Mahkemeleri Kanunu: 1960 Darbesi’ne karşı gelebilecek muhalefetin önüne geçilmesi için 2 Ağustos 1960 tarihinde “ ” çıkarılmıştır.
– “Çözümsüzlük çözümdür”: KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’ın Kıbrıs meselesi üzerinde Ak Parti öncesi talep ettiği ilke.
– RP-DYP ( REFAH-YOL) Koalisyon Hükümeti’nin sona ermesine neden olan 28 Şubat 1997 tarihli Milli Güvenlik Kurulu (MGK) kararları sonrası yaşananlar:
1- Üniversitelerle başörtülü öğrencilerin derslere girmesine müsaade edilmemiş bazı üniversiterde daha sonra literatüre “ikna odaları” olarak girecek bir uygulama görülmüştür
2- Kararlarla birlikte “ kamusal alan “ tartışmaları başlamıştır
3- Bu kararlar “postmodern darbe“ olarak tanımlanmıştır.
4- Kararların uygulanıp uygulanmadığını denetlemek amacıyla Batı Çalışma Grubu (BÇG) adında bir yapı oluşturulmuştur.
– 1946 seçimine katılan siyasi partiler
1. Türkiye İşci ve Çiftçi Partisi
2. Demokrat Parti
3. Cumhuriyet Halk partisi
4. Yalnız Vatan için partisi
Özalizm: Olarak da ifade edilen bu eğilim; liberal felsefeye dayalı olarak ifada, vicdan ve fırsat özgürlüklerine Dayanarak sınırlamaların kaldırılması, devletin toplumun bütün alanlardaki ağırlığının kaldırılarak yerel yönetimlere Bırakılması, ekonomik anlamda ithalat ve ihracat serbestliğinin getirilmesi çerçevesinde şekillenmiştir.
– Türkiye’de kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınması:
1- TBMM’nin 5 Aralık 1934 tarihli oturumunda anayasada yapılan değişiklikle 30 yaşını bitiren kadınlara milletvekili olma ve 22 yaşını bitiren kadınlara da seçme hakkı tanınmıştır.
2- 26 Ekim 1933’te Köy Kanunu’nda yapılan değişiklik ile Türk kadınlarına muhtarlığa ve köy ihtiyar heyetlerine seçme ve seçilme hakkın tanınmıştır.
3- Türk kadını tüm Müslüman ülkelerdeki kadınlardan hatta Fransız İtalyan gibi Batılı kadınlardan da önce erkeklerle aynı siyasal hakları elde etmiştir.
– Yön Dergisi: 21 Aralık 1961 yılında hayatına başlayan bu hareketin önderleri “ kapitalist olmayan kalkınma yolunda” Türkiye’nin siyasi ve iktisadi bakımından yeniden inşasında ordunun desteğine güveniyor, orduya önem veriyordu. Hatta “ zinde kuvvet “ yâda “ilerici güç” olarak gördüğü ordu ile işbirliğini de imkan veriyordu.
– Kuzey Irak’ta konuşlanan Amerikan Çekiç Güç Kuvvetleri’nin faaliyetleri: Dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal’a hitaben bir mektup yazan Orgeneral Eşref Bitlis’in mektubunda “ Sayın Cumhurbaşkanım, Zat-ı Aliniz bu olaya müdahil olmalı, aksi takdirde bölgede sonu alınmayacak ciddi risk ve tehditlere karşı karşıya kalabiliriz “ ifadelerini kullanmıştır.
– Milli Birlik Komitesi: 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi’nden sonra ülkeyi yönetmek üzere Cemal Gürsel’in liderliğinde oluşturulan yapı.
– Soğuk Savaş: II. Dünya Savaşı sonrasında ABD ile SSCB arasındaki yaşanan ve kendisine askeri eylemlerden çok ekonomik baskı, propaganda ve silahlanma yarışı gösteren , 1946’da başlayan ve 1989’da Berlin Duvar’ının yıkılışı sonrası 1991’de SSCB’nin dağılması ile sonlanan döneme verilen isimdir.
Bülent Ulusu: 1980 Askeri Darbesi’nden sonra ilk hükümeti kuran kişi.
– 1991 seçimleri sonrasında yaşanan gelişmeler:
1- Demirel’in RP ile girebileceği olası ittifakla üçüncü bir Milliyetçi Cephe Hükümeti kurulması fikrine sıcak bakmaması
2- Ortaya çıkan tablo sonrasında iş dünyasının DYP-SHP koalisyonunu desteklemesi
3- Demirel’in SHP Genel Başkanı İnönün ile yapmış olduğu görüşmeler sonrası DYP-SHP koalisyon hükümeti kurulmasına karar vermesi
4- 30 Yıllık bir aradan sonra sağ ve solun iki büyük partisinin aynı hükümette yer alması
– Mustafa Kemal Atatürk’ün “vatan, millet, Türklük” fikirlerinin olgunlaşmasında etkisi Olan kişiler:
1- Mehmet Emin Yurdakul
2- Namık Kemal
3- Ziya Gökalp
4- Kemal Tahir
– Rauf Denktaş: Kıbrıs Barış Harekatı sonrasında 1976 yılında Kıbrıs Türk Federe Devleti kurulmuştur. Sorunun çözümsüzlüğe doğru gitmesi üzerine Kıbrıs Türk Federe Devleti Meclisi Self determinasyon hakkını kullanarak 15 Kasım 1983’te oy birliği ile aldığı kararla, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni ilan etmiştir. KKTC’nin kuruluş bildirgesini de kurucu Cumhurbaşkanı
Kardak Krizi: 30 Ekim 1995 ile 6 mart 1996 tarihleri arasında DYP-CHP koalisyon hükümeti döneminde Türkiye ile Yunanistan’ı savaşın eşiğine getiren olay.
– Adana’da MİT tırlarına yapılan operasyon: FETÖ/PDY Örgütü tarafından 15 Temmuz 2016’da Ak Parti Hükümeti’ne karşı yapılan dış destekli darbe girişimin ilk uluslararası adımı olarak kabul edilen olay.
– AK Parti (Adalet ve Kalkınma Partisi): Türk siyasi hayatında ilk defa tek basına iktidarda iken kendisine yönelik kapatılma davası açılan siyasi parti.
– Ekonomik Kriz:Türk siyasi hayatında koalisyon dönemlerini bitirerek 18 Kasım 2002’de iktidara gelen AK Parti Hükümetinin karşılaştığı ilk gündem maddesi ve iç politikada en fazla tartışma yaratan konu.
– Ulus Okulları: Dönemin Maarif Vekili Mustafa Necati Bey’in öncülüğünde Millet Mekteplerinin kurulmasıyla ilgili 24 Kasım 1928 tarihli bir talimatname yayınlanmıştır. Başöğretmenliğini Mustafa Kemal Paşa’nın yaptığı Millet Mektepleri, 1 Ocak 1929 günü yapılan resmi törenlerle açılmıştır. Millet Mektepleri 1936 yılından sonra da ulus okulları adıyla 1950 yılına kadar halkın eğitimi için faaliyetlerini sürdürmüştür.
– Darbeden önce sağ-sol çalışmasına katıldıkları için elli kişinin idam edilmesi: 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi’nin başındaki Kenan Evren’in “her iki taraftan eşit olarak” ifadesiyle kastettiği konu.
– Türk kadınının siyasal hayata girişi: TBMM’de 3 Nisan 1930’da kabul edilen Yeni Belediye Kanunu’nda seçme ve seçilme şartı olarak “Türk olmak” maddesine yer verilmesi ile Türk kadınları siyasal hayat girdi.
– 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi öncesinde gerçekleşen olaylar:
1- 1980 yılının temmuz ayında, 12 Mart Dönemi Başbakanı Nihat Erim’in öldürülmesi
2- MHP Genel Başkan Yardımcısı Gün Sazak’ın öldürülmesi
3- Ordu Fatsa’da 1979 yerel seçimlerinden sonra 11 Temmuz 1980 tarihinde sosyalist bir yönetim kurulduğunun ilan edilmesi
4- Devrimci işçi Sendikaları eski Genel Başkanı Kemal Türkler’ in öldürülmesi
– Büyük Taarruz: CHP Genel Başkanı İsmet İnönü’nün DP iktidarına yönelik muhalefet için oluşturulmuş “Güç Birliği Hareketi’ne” halkın desteğini sağlamak için milletvekili, partili ve gazetecilerle çıktığı yurt gezisi.
– Yeni bir dünya kurulur ve Türkiye bu dünyada yerini alır: 4 Nisan 1964’te Makarios’un Zürih Antlaşması’m tek taraflı olarak feshetmesi ve amaçlarının Kıbrıs adasının
Yunanistan’a ilhak’ yani Enosis olduğunu açıklaması üzerine 16 Nisan 1964 tarihinde Times dergisine bir demeç veren Cumhurbaşkanı İsmet Inönü, Kıbrıs konusunda İngiltere ve ABD’nin Rum-Yunan tarafına ılımlı davranışını eleştirerek Batı bloğundan ayrılabileceğini ima eden meşhur sözü.
– İsmet Inönü’nün Cumhurbaşkanlığı döneminde kurulan hükümetler:
1- Recep Peker Hükümeti
2- Celal Bayar Hükümeti
3- Şükrü Saracoğlu Hükümeti
4- Refik Saydam Hükümeti
– 1961 Anayasası ile ilgili:
1- Başlangıç bölümü dışında 157 esas ve 22 geçici madde olarak düzenlenmiştir
2- Anayasa metninde “Genel esaslar, Temel Hak ve Ödevler, Cumhuriyetin Temel Kuruluşu (Yasama, Yurütme, Yargı) Çeşitli hükümler ve Son hükümler” olmak üzere altı kısımdan oluşmuştur
3- İkinci Meclisin yani Cumhuriyet Senatosu’nun oluşturulması ve Anayasa Mahkemesi’nin kurulması gibi düzenlemelere yer verilmiştir
4- Devlet Planlama Teşkilatı kurulmuştur.
– AK Parti’nin üçüncü döneminde (2011-2014) iç politikada yaşanan olaylar:
1- Çözüm süreci
2- 17-25 Aralık 2013 operasyonları
3- Gezi Parkı eylemleri
7- 7 Şubat MİT kumpası
– Nuri Demirağ: Türkiye’de çok partili siyasal hayata geçiş sürecinde 7 Temmuz 1945 tarihinde ilk partiyi kuran kişi.
12 Mart 1971 Muhtırasından 1980 Askeri Darbesi’ne giden süreçte başbakanlık yapan siyasetçiler:
1- Necmettin Erbakan
2- Süleyman Demirel
3- Bülent Ecevit
4- Ferit Melen
– Cumhuriyetin ilk yıllarında “Mesleki ve Teknik Eğitim” alanındaki çalışmalar:
1- Mesleki ve teknik konudaki bilgi ve tecrübesinden yararlanmak üzere yabancı uzmanların Türkiye’ye davet edilmesi
2- Alfred Kühne’nin, demiryolları gibi çeşitli kurumlara bağlı okullarda çıraklık eğitimi verilmesini tavsiye etmesi
3- 1925 yılında Alman Sanayi ve Ticaret Bakan danışmanı Alfred Kühne’nin Türkiye’ye getirilmesi
4- Omar Buyse’nin hazırladığı raporda mesleki ve teknik eğitim veren okulların gelişen sanayini n gerisinde kaldığını
belirtmesi
– Gümrük Birliği Anlaşması: Türkiye ile AB arasında imzalanan, 1 Ocak 1996’dan itibaren yürürlüğe giren ve hükümet tarafından AB’ye tam üyelik adına önemli bir gelişme olarak sunulan anlaşma.
– Sakarya Muharebesi: Mustafa Kemal Atatürk: “Hatt-ı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh, bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanıyla ıslanamadıkça terk olunamaz.” sözünü bu savaşta söylemiştir.
– Kıbrıs: DP döneminde, 1956-58 yıllarında Türk Hükümeti taksim tezini savunmuş, muhalefet lideri İsmet İnönü tarafından da bu tez desteklenmiştir. Türkiye’nin her bir yanında “ya taksim, ya ölüm” mitingleri yapılmıştır. Mitinglerde kullanılan “Ya taksim, ya ölüm” ifadeleri Kıbrıs il ilgilidir.
– 31 Mart 1975’te kurulan I. Milliyetçi Cephe Koalisyon Hükümeti ve 21 Temmuz 1977’de kurulan II. Milliyetçi Cephe Koalisyon Hükümetin’de yer alan partiler:
1- Adalet Partisi
2- Milliyetçi Hareket Partisi
3- Cumhuriyet Halk Partisi
4- Milli Selamet Partisi
– Koalisyon: Çağdaş demokrasilerde iki veya daha fazla siyasi grup veya aktörün ortak amaçlar üzerinde uzlaşmalarına, bu amaçlara ulaşmak için güç birliğine gitmelerine ve ortak amaçlara ulaşma sürecinde aktif bir iletişim ve işbirliği içine girmeleri.
Körfez Savaşı: İlk kez insanlığın canlı olarak CNN televizyonu ekranlarından izlediği savaş.
– Nahçıvan Antlaşması: Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkmenistan’ın ilk defa 4 Ekim 2009’de “Türk Konseyi/Türk Keneşinin” kurulmasını kabul ettiklerine dair imzaladıkları antlaşma.
– Yeşil Kart: Birinci DYP-SHP Koalisyon Döneminde hiçbir sosyal güvencesi olmayan vatandaşların sağlık hizmetlerine ilişkin giderlerinin devlet tarafından karşılanması amacıyla faaliyete geçirilen uygulama.
– İstanbul’da 6/7 Eylül 1955’te yaşanan olayların nedeni: Selanik’te Atatürk’ün doğduğu eve ve Türk Konsolosluğuna bomba atıldığı iddiası.
– Bulgaristan: Türkler yüzlerce yıldır yaşadıkları topraklardan göç ettirilmeye çalışılmış, göç edemeyenler ise kimliklerini değiştirmeye zorlanmıştır. 1985 yılında ilgili ülkeye nota veren Türkiye sorununun bir göç anlaşmasıyla çözülmesini istemiştir. Baskılar sonucunda 300 bin Türk can güvenliğini sağlamak için ata topraklarını Bulgarista’ı bırakıp Türkiye ye göç etmiştir.
– Ak parti ikinci döneminde ( 2007-2011 ) Türkiye kamuoyunu meşgul eden ve büyük bir kriz haline gelen cumhurbaşkanı seçimleriyle ilgili:
1- Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin üçüncü turunda Abdullah Gül 339 oy alarak Türkiye Cumhuriyetinin 11. Cumhurbaşkanı olmuştur.
2- 22 Temmuz 2007 de yapılan seçimlerden güçlenerek çıkan. Ak Parti öevcut adayını değiştirmeyeceğini ilan etmiştir.
3- MHP, TBMM ye gireceğini, toplantılara katılacağını ve seçimlerde kendi adayını destekleyeceğini açıklamıştır.
4- CHP, Ak Parti adayı Abdullah Gül’ü istememe konusundaki tutumunu değiştirmemiş, cumhurbaşkanlığı seçimi oturumlarına katılmayacağını açıklamıştır.
– Çanakkale Cephesi: Mustafa Kemal Atatürk, “Ben size taarruz etmeyi değil, ölmeyi emrediyorum. Bu ölünce kadar geçecek zaman içinde, yerimize başka kuvvetler ve kumandanlar geçebilir.” Sözünü bu cephede söylemiştir.
Sakarya muharebesi: Muharebeyi başarıyla yöneten ve Yunan askerlerini geri çekilmeye mecbur eden başkomutan Mustafa Kemal Paşa’ya TBMM tarafından Müşir (mareşal) gazilik unvanı verilmiştir.
– Ak Parti iktidarında Türk-Amerikan ilişkilerinin soğumasına neden olan olaylar:
1- Irak’ın Süleymaniye kentinde 4 temmuz 2003’te 11 asker be Türkmen yardımcı personelin Amerikan askerleri tarafından alı konulması
2- Mayıs 2016 da Suriyede bulunan ABD özel kuvvetlerinin PYD armasını kullanması
3- ABD askerlerinin Irak ın Felluce kentinde yapmış olduğu katliamın Ak Parti millet vekilleri tarafından “soykırım” olarak nitelendirilmesi
4- 2010 yılında Birleşmiş Milletler Genel Konseyinde Türkiye ve Brezilyanın, Abd ye rağmen İran’a uygulanacak yaptırımı desteklemesi
– Emekli inkilap subayları derneği: EMİNSU olarak kullanılan derneğin açılımı.
– Yorgun savaşçı: Kemal Tatarın bir eserinden uyarlanarak yapılan 12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra sakıncalı bulduğu gerekçesiyle yakıldığı söylenen TV filminin Milli İstihbarat Teşkilatı’ndaki tek kopyası birinci DHP-SHP koalisyonu döneminde TV de gösterilmiştir. Kemal Tatar’ın TV filmine uyarlanan eseri.
– Cumhurbaşkanlığı seçim süreci: Türk Silahlı Kuvvetleri adına Genel Kurmay Başkanlığı’nın internet sitesinde Türkiye Cumhuriyeti tarihinin belkide dijital çağın ilk “e-muhtırası’nın” 27 Nisan 2007 saat 21.20 de yayımlanmasına neden olan gelişme.
– Kasım 1960 da Milli Birlik Komitesi’nin (MBK) radikal olarak değerlendirilen 14 üyesi tasfiye edilerek çeşitli görevlerle yurtdışına gönderilmiş ve iki yıl ülkeye dönüşleri engellenmiştir. 14’ler olarak tanımlanan gurubun içinde yer alanlar:
1- Muzaffer Özdağ
2- Numan esin
3- Dündar Taşer
4- Alparslan Türkeş
– Turgut Özal ile ilgili:
1. 1966 yılında Devlet Planlama Teşkilatı’na müsteşar olarak atanmıştır
2. 1977’yolında Milli Selamet Partisinden siyasete atılmışsa da seçilmemiştir
3. 1979 yılında Devlet Planlama Teşkilat ve Başkanlık müsteşarı olarak görev yapmıştır
– 6 Eylül 1987 Referandumu: “Hayırda hayır vardır”, ”Türkiye’ye nefes aldırmak için evet”, ”Yasaksız Türkiye” söylemlerinin kullanıldığı olay.
– Turgut Özal’ın Cumhurbaşkanlığı döneminde meşgul olunan konular:
1- Bölücü terör sorununun Körfez Savaşı işe birlikte uluslararası bi sorun haline gelmesi
2- Dış politikada Türkiye’nin bölgede yaşadığı sorunlar karşısında beklediği yardımı alamadığı ABD be AB’ye karşı alternatif yaratma çabası
3- Yeni bir bölgesel denge siyaseti ve iç politikada Kürt kimliği üzerinden Türkiye tanımının yapılması
4- Dünya dengelerinin değişime uğraması be Türkistan coğrafyasındaki cumhuriyetlerin bağımsızlık sürecine girmesi
Vatan Cephesi’ni kurması: DP’nin, kendisine yönelik muhalefetin “Milli Muhalefet Cephesi” şeklinde örgütlenmesi karşısında yaptığı girişim.
– Biz Tek Millet İki Devletiz: Türkiye-Azerbaycan arasında günümüzde de var olan stratejik ortaklığın dostluğun ve kardeşliğin temeli Azerbaycan Kurucu Devlet Başkanı Haydar Aliyev’in 1994 Ankara ziyareti sırasında söylemiş olduğu bu söz ile atılmıştır.
– Adnan Menderes-Hasan POLATKAN-Fatin Rüştü Zorlu: 27 Mayıs 1960 Darbesinden sonra Milli Birlik Komitesi (MBK) tarafından kurulan Yüksek Adalet divanında yapılan yargılamalardan sonra idam cezası alan ve cezaları infaz edilen kişiler.
0 Yanıt
1049 Gösterim