YETİŞKİN EĞİTİMİ
Yetişkin eğitimi en kısa tanımı ile; Yetişkinlerin öğrenmelerini kolaylaştırıcı ilke ve uygulamaların bütünüdür.
Eğitim Bilimleri literatüründe; Andragoji olarak nitelendirilir.
Yetişkinlerin Özellikleri
Benlik kavramı gelişmiş insanlardır.
Gereksiz sıkı otoriteden hoşlanmazlar,
Yetişkinler deneyim birikimine sahiptir.
Problem merkezlidirler.
Övgüler duymak isterler.
Güvenli bir ortama gereksinim duyarlar.
Beklentileri ile ihtiyaçlarında farklılıklar olabilmektedir.
Yetişkinler dayatmadan hoşlanmazlar.
Belli bir öğrenme ortamının dışında ön uğraşları vardır.
Güç seçim yaparlar.
Gereksinmeleri ile uyumlu grup davranışı geliştirirler.
Duygusaldırlar.
Bazı fizyolojik engelleri olabilir.
Pedagoji, Yunanca paid (çocuk) ve agogus (yol gösterme) sözcüklerinden oluşmuştur. Çocuklara öğretme, yol gösterme bilim ve sanatı olarak tanımlanmıştır.
Andragoji, Yunanca andr (yetişkin) ve agogos (rehberlik) köklerinden türetilmiştir ve ‘yetişkinlerin öğrenmesine yol göstermenin ya da yardımın bilim ve sanatı’ anlamına gelir.
Pedagoji, eğitici merkezli bir yaklaşımdır. Neyin, nasıl, ne zaman öğrenileceğine öğretmen karar vermekte ve uygulamaktadır.
Andragoji, kendi kendine öğrenen öğretim biçimine yönelik uygulamalar ve kuramlar bütünüdür. Bu öğretim, içerik veya konu merkezli olmayıp daha çok problem çözümüne veya ödevlerin yerine getirilmesine yöneliktir.
Andragoji ve pedagoji arasındaki farklar, dört temel kavram çevresinde açıklanabilir.
Kendini algılama (Benlik algısı)
Deneyimler
Öğrenmeye hazır olma
Zaman perspektifi ve öğrenmeye yönelim
Pedagoji ve Androgoji Arasında Temel Farklar
Kendini algılama: (Benlik Algılama)
Pedagojik yaklaşımda dominant öğretmen, bağımlı öğrenci ve bu nedenle yönetilen bir ilişki vardır.
Androgojik yaklaşımda ise, öğretme ya da öğrenme işinde karşılıklı anlaşma ve bu nedenle yardım edici bir ilişki söz konusudur.
Yetişkinler, benlik kavramlarına göre, kendi kararlarını alabilen ve yaşamlarının sorumluluğunu üstlenebilen kişilerdir.
Başkaları tarafından da kendilerini yönlendirme yeteneğine sahip biri olarak görülme ve ona göre davranılma yönünde derin bir psikolojik gereksinim duyarlar.
Yetişkinlere çocuk gibi davranılması,
psikolojik çatışma yaratılmasına neden olur.
Bu duruma iki şekilde tepki gösterirler.
a) Yetişkin bir kişinin bağımlı kimliğini hatırlamasıyla başlayan psikolojik çatışmadan kurtulmanın en kolay yolu ona neden olan durumdan kaçmaktır.
Bu da, eğitime gönüllü olarak katılan yetişkinlerin, eğitimdeki yüksek terk oranını açıklamaktadır.
b) Geleneksel Öğretimde bağımlı oldukları dönemi kendilerine hatırlatan bir etkinliğe katıldıklarında, o dönemdeki kimliklerine geri dönerler ve bağımlı bir kişilik gibi davranmaya başlarlar.
Her ikisi de, yetişkin eğitiminde istenilen durumlardan değildir.
Deneyimler: Yetişkinler yaşamlarında değişik deneyimlere sahiptirler. Androgojik yaklaşımda yetişkinlerin deneyimleri, öğrenme için zengin bir kaynak olarak değerlendirilir.
Temel olarak öğretmenin deneyimleri değerlidir.
Öğrenim için herkesin deneyimleri değerlidir
Yetişkinler zaman içinde farklı ve çok sayıda deneyim sahibi olurlar ve bu deneyimler onların bireysel farklılıklarını arttırır.
Aynı zamanda deneyim birikimine sahip olan yetişkinler öğrenmelerini kalıcı ya da anlamlı kılmak için kendi deneyimlerine başvururlar.
Öğrenmeye hazır olma:
Eğitimciler, “öğrenmeye hazır olma”, “öğretilebilen an” ya da “hazır bulunuşluk” kavramları üzerinde önemle dururlar. Öğrenci öğretim için “hazır olduğu” zaman (daha önce değil), öğrenim konuları ya da etkinliklerinden yarar sağlar.
Programa öğretmen karar verir
Eğitmen, gereksinimlerini belirlemek İçin öğrencilere yardım eder.
Yetişkinler bilmeye gereksinim duydukları ve gerçek yaşamdaki sorunlarını çözeceğine inandıkları şeyleri öğrenmeye hazır olurlar.
Neyi öğrenmek istediklerine kendileri karar veren yetişkinler, ilgilerine göre gruplaşırlar ve güdülenmiş bir şekilde eğitime katılırlar.
Zamana bakış ve öğrenmeye uyum: Örgün eğitim programlarında ulaşılmak istenilen kişisel ve toplumsal amaçlar, geleceğe yöneliktir.
Androgojik yaklaşımda öğrenme, “konu merkezli” olmaktan çok “sorun merkezli”dir.
Öğretmen, geçmişle ilgil ‘bilgi bankası’ gibi görünür
Konular halinde gruplanan bilgiler her hangi bir gün kullanılmak üzere öğrenilir.
Bu günün sorunları üzerinde bu gün çalışılarak öğrenme sağlanır.
Çocukların öğrenmeleri gelecekte kullanılmak üzere konu yönelimli iken; yetişkinlerin öğrenmeleri sorun, yaşam ya da görevleri ile ilişkilidir.
Bu durumların herhangi biri ile karşılaştıklarında öğrenmeye uyumludurlar.
Öğrendiklerini gerçek yaşamlarında uygulayabildikleri oranda kalıcı öğrenmeleri gerçekleşir.
Yetişkinlerde Öğrenme Engelleri
Kişisel Engeller
Ev Yaşantısından Kaynaklanan Engeller
Dış Etmenler
Kişisel Engeller
Bilinmeyenden korkma,
Gülünç olma korkusu,
Güvensizlik ve sosyal açıdan yetersiz olma korkusu,
Okuldan hoşlanmama,
Öğrenmeye karşı olumsuz tutum,
Eğitimin sağlayacağı yarardan emin olmama,
Zihinsel ve fiziksel eksiklikler.
Yetişkinin Ev Yaşantısından Kaynaklanan Engeller
Ev işlerinden fırsat bulamama,
Aile üyelerinden birinin veya hepsinin karşı koyması,
Evdeki koşulların öğrenme için gerekli çalışmaya elverişli olmaması.
Dış Etmenler
Vardiya çalışması,
Vücut yorgunluğu,
Ulaşım zorluğu,
Ekonomik yetersizlik.
Yetişkin Eğitiminde Öğretim İlkeleri
Yetişkin, motivasyonu ve başarılı olması için eğitimin amaç ve hedeflerini bilmelidir.
Gereksinim duyduğu için eğitim almaya karar veren yetişkin, alacağı eğitimin kendi konularıyla bağlantılı olmasını ister.
Yetişkinin motivasyonu ve başarılı olması için eğitimin amaçları ve hedefleri, onların ihtiyaçlarına göre belirlenmelidir.
Eğitimin başında konacak net ve açıklayıcı hedefler, katılımcıların hevesini ve ilgisini artırır. İlgilerini doğru yöne yönlendirir.
Yetişkin öğrenme sürecine katılmalıdır.
Yetişkinler eğitime etkin olarak katılmak isterler. Yetişkinler, yalnızca arkaya yaslanıp dinlemeyi çok sevmezler.
Usta bir eğitmen; program, etkinlikler ve diğer olaylarla ilgili olarak katılımcıların görüşlerini almak, soru sormak, beyin fırtınası ve tartışmalar yapmak, katılımcılara görevler vermek, değişik sınıf etkinlikleri düzenlemek gibi, katılımcıların etkin olacağı öğrenim metotlarını kullanır.
Öğretim yetişkinin sosyal rollerini ve yeteneklerini geliştirici olmalıdır.
Yetişkin işinde yükselme, herhangi bir yeteneğini geliştirme, mesleki bilgi ve becerisini arttırma isteği, değişen yaşam koşullarına ve toplumsal gelişmelere uyum sağlamak gibi ihtiyaç ile programa katılmıştır.
Aldığı eğitim ona mutlaka bir şeyler katmalıdır.
Öğrenme için olumlu eğitim ortamı hazırlanmalıdır.
Yetişkinler, başkalarının karşısında başarısız ya da utanç verici bir duruma düşmekten korkarlar.
Diğer katılımcılarla ve eğitmen ile uyum sağlama endişesi taşırlar. Verilenleri anlamama, öğretilen becerileri uygulayamama gibi endişeleri vardır.
Eğitmen, katılımcıların bu endişeleri taşıdığını ve bunlarla nasıl baş edeceğini bilmelidir. Bunun için katılımcıları rahatlatacak etkinlikler düzenlemelidir. Bu etkinlikler, katılımcılara orada güvenli bir ortam olduğu mesajını vermelidir.
Yetişkinin deneyimleri öğrenme kaynağıdır.
Her katılımcının, farklı bir geçmişi, deneyimleri ve gereksinimleri vardır.
Geçmiş deneyimlerin öğrenmeyi etkilediği göz önünde tutulmalı ve yeni öğrenilenler, eskilerle bütünleştirilmelidir. önceki bilgilerin yeni bilgiler üzerinde olumlu ve olumsuz etkileri olduğu bilinmeli. bunlara göre davranılmalıdır.
Birbirleriyle bilgi alış verişine izin verecek bir ortam yaratmalıdır.
Öğrenme için yeterli zaman verilmelidir.
Yetişkinler öğrenebilir, yaşla birlikte zeka düzeyleri düşmez.
Bazı fizyolojik engelleri olabilir. Yaş ilerledikçe fiziksel yapısında değişmeler oluşur.
Görme kaybı, işitme kaybı, kas gücünde azalma olabilir.
Bu durumlara bağlı olarak da öğrenme süreleri farklılık gösterebilir.
Öğrenilecek konunun ayrıntısı yapısallaştırılmalıdır.
Bilgiler basitten karmaşığa doğru verilmeli, kavrayarak öğrenme sağlanmalıdır.
Önce basit konular açık ve somut olarak verilmelidir.
Bir konu anlaşılmadan diğerine geçilmemelidir.
Öğrenilenler arasındaki bağlantının keşfedilmesi sağlanmalıdır.
Öğretilmek istenen bütün parçalara bölünerek verilmeli. Parçaların birleştirilmesi istenerek öğretim gerçekleştirilmelidir.
Tüm öğrenilenlerin arasında bağlantı olduğu yetişkin tarafından bilinmeli ve uygulama ile öğrenmenin kalıcılığı sağlanmalıdır.
Katılımcılar, neleri öğrenmeleri gerektiğinin farkında olurlarsa öğrenme daha etkili olur.
Geribildirim yapılmalıdır.
Katılımcılar, özellikle eğitimin amaçları ile beklentileri doğrultusunda, ne derecede başarılı olduklarını ve öğrenmede gösterdikleri aşamaları bilmek isterler. Olumlu geribildirim ile katılımcıların kafalarındaki bu türden sorular yanıtlanmış olur.
Katılımcıların gösterdikleri aşamalar ile ilgili geribildirim vermek, bunu yaparken de olumlu bir tutum içinde olmak gereklidir.
Değerlendirme yapılmalıdır.
Yetişkin eğitiminde amaç not vermek değil, öğretmektir. Bunun için öğretmen, yetişkinin kendi başarı düzeyini kendisinin değerlendirmesine olanak sağlamalıdır. Yetişkine kendi başarısını değerlendirmek için ölçüt verilebilirse, hem onun küçük düşmesi önlenmiş, hem de bu değerlendirme yoluyla öğrenmesine katkıda bulunmuş olunabilir.
Sürekli değerlendirme ve kendi kendini değerlendirme ile öğrenme arttırılmalıdır.
Yetişkinin eğitim programı işlevsel ve dinamik olmalıdır.
Katılımcılar, eğitimde tek düzelik yerine değişiklik isterler. Eğitmen görsel-işitsel araçları kullanarak sınıf dersleri, küçük grup etkinlikleri, grup tartışmaları, gösterimler (demonstrasyon), oyunlaştırmalar (role play), vaka çalışmaları ve beyin fırtınası ile ya da konuk konuşmacılar çağırarak bu değişikliği sağlayabilir.
Yapılan öğretime uygun Çeşitli öğretim yöntem ve teknikler kullanılmalıdır.
Yetişkin Eğitiminde Öğretim İlkeleri
Bireyselleştirme İlkesi :
Bireyin nasıl öğrendiğine yönelik yapılan eğitim durumları düzenlemeleri, bireye görelik ilkesinin gereğidir.
Bilinenden Bilinmeyene Öğretim İlkesi:
Öğretim sürecinde bireylerin ne bildiklerinden başlanmalı, onların bilgi, beceri ve tutumları yani hazır bulunuşluk düzeyleri tespit edilmeli, daha sonra bilinmeyenlere yer verilmelidir.
Açıklık İlkesi:
İki boyutu vardır. Birinci boyutta, öğretim sürecinin bir çok duyu organına hitap edecek şekilde düzenlenmesi gerekliliğini ifade eder.
İkinci boyutta ise, kullanılan dilin ve kavramların açık ve net olmasını ifade eder.
Somuttan Soyuta Öğretim İlkesi:
öğrenmelerin daha kolay gerçekleşmesi için, öğretim ortamında yeni gelen bilgiyle ilgili olarak önce somut özelliklerin kullanılmasını, daha sonra ise soyut özelliklere geçilmesini öngören bir ilkedir.
Ekonomiklik İlkesi:
En az emek ve maliyetle en yüksek verime ulaşmak. Bir öğretim süreci ne kadar az zaman, az para, az emek, az enerji harcanarak düzenleniyor ve üst düzeyde hedeflere ulaşmayı sağlıyorsa bu süreç o oranda ekonomiktir.
Yakından Uzağa Öğretim İlkesi:
Bu ilkeye göre öğretim; yer, yaşantı ve zaman açısından yakından başlayarak uzağa doğru gidilen bir süreçle gerçekleşir.
Güncellik İlkesi:
Bu ilkeye göre konular, güncel olaylar ve sorunlarla ilişkilendirilerek öğretilmelidir. Bireylere yakın çevrelerinde, ülkelerinde ya da dünyada gelişen olaylara ilgi duymaları ve hayatın güncel olayları ile yüzleşmeleri bu ilkenin dikkate alınması ile sağlanabilmektedir.
Öğretim Yöntemleri
Belli öğretme teknikleri ve araçları kullanarak hedeflere ulaştırmak için izlenen yoldur.
Öğretim Yöntemleri
Anlatma
Tartışma
Örnek olay
Problem çözme
Gösterip yaptırma
Bireysel çalışma
Anlatma Yöntemi
Eğitici odaklıdır.
Bilginin katılımcılara kısa sürede
ve düzenli olarak aktarılmasını içerir.
Bilgi düzeyi hedefler kazandırır.
Kalabalık gruplara, yoğun bilgi aktarmayı sağlar.
Öğrenci katılımı az olduğu için etkili ve kalıcı öğrenme sağlamaz
Tartışma Yöntemi
Bireyleri düşünmeye yöneltmek, farklı görüşleri açığa çıkarmak, bilgileri pekiştirmek için kullanılır.
Öğrenci merkezlidir. Bilişsel becerilerle birlikte duyuşsal özellikler de kazandırır.
Tartışma yönteminde kullanılan bazı teknikler
Münazara
Sempozyum
Panel
Açık Oturum
Zıt Panel
Seminer
Forum
Brifing
Örnek Olay Yöntemi
Örnek olay yöntemi, gerçek hayatta karşılaşılan problemlerin sınıf ortamında çözülmesi yoluyla öğrenmenin sağlanmasıdır.
Öğrenci merkezlidir.
Günlük hayatta karşılaşılan
gerçek bir problemin çözümü
için de kullanılabilir.
Gazete haberi, tutanak, öykü, kanun maddesinin yorumu vb. örnek olay için bir araç olabilir!
Problem Çözme Yöntemi
Gerçek yaşamda karşılaşılan problemlere ilişkin bilimsel çözümler üretmeye yarar. Üst düzey düşünme, karar verme, yaratıcı düşünme gibi beceriler kazandırır.
Bilimsel problem aşamaları kullanılır.
Farklı çözümlere ulaşılması amaçlanır.
Gösterip Yaptırma Yöntemi
Bir konuya ilişkin bilgilerin açıklanması ve bilgilerin beceriye dönüştürülmesini, bir işin nasıl yapılacağının öğrenciye kazandırılmasını amaçlar.
Etkili ve kalıcı öğrenmeler gerçekleşir.
Kazandırılacak beceriler, önce eğitici tarafından yapılarak katılımcılara gösterilmelidir.
Her katılımcıya; istenilen beceriyi kazanması için, yeterli zaman ve tekrar yapma şansı verilmelidir.
Bireysel Çalışma Yöntemi
Öğrenci merkezlidir ve öğrenme sürecini öğrencinin kendisine göre düzenleme fırsatı verir. Öğrencinin ilgi, ihtiyaç ve yetenekleri dikkate alınır.
Sosyalleşmeyi azaltır.
Hızlı ve yavaş öğrenen öğrencilere yöneliktir.
Öğrenme Yolları
- Not alma
- Aktif dinleme
- Görsel materyalleri kullanma
- Sorular sorma
Grupla Öğretim Teknikleri
Soru-Cevap: Öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirir ve konuşma alışkanlığı kazandırır. Her derste kullanılabilir.
Gösteri (Demonstrasyon): İzleyici grubun önünde bir işin nasıl
yapılacağını göstermek ve genel ilkeleri açıklamak için
kullanılan bir tekniktir. Gösterip yaptırma yönteminin gösterme kısmını içerir.
Öğretmen aktiftir. Bu nedenle sosyal becerilerin öğrenilmesinde etkin değildir.
Ekonomiktir.
Görerek, işiterek öğrenme imkanı vardır.
Beyin Fırtınası: Kısa sürede, çok sayıda fikir üretmek ve sorunlara orijinal çözümler bulmak, öğrencilerin yaratıcılıklarını, problem çözme ve karar verme becerilerini geliştirmek için kullanılır.
Drama: Öğrencilerin hangi durumda, nasıl davranmaları gerektiğini ve bilgileri oyunla öğrenmelerini sağlar. (canlanDıRAMA)
Yazılı metin olmaksızın,
katılımcıların yaratıcı buluşları,
düşünceleri, anıları ve bilgilerine
dayalı eylem durumlarını oynamak, canlandırmak, doğaçlamak!
Rol Oynama: Öğrencilerin kendi duygu ve düşüncelerini başka bir kişiliğe girerek ifade etmelerini sağlar. Empati becerisi kazandırır.
Benzetim:(Simülasyon): Öğrenciyi gerçek ortamda ve gerçek araçlarla yetiştirmenin güç ve tehlikeli veya maliyetin yüksek olduğu durumlarda kullanılan bir tekniktir. (Tatbikat)
Altı Şapkalı Düşünme: Bireylerin düşünme becerilerini geliştirmek, bir konuya ilişkin farklı bakış açısı kazandırmak ve yaratıcılığı geliştirmek için kullanılır. Bireylere nasıl düşünmeleri gerektiğini, herhangi bir karar almadan önce olaya farklı açılardan bakabilmeyi öğretir.
Mikro Öğretim: Öğretmen adaylarının eğitiminde, öğretmenlik uygulamasının videoya kaydedildiği, kayıtların birlikte değerlendirdiği, değerlendirmeye göre öğretmen adayına dönüt verildiği, öğretmen adayının dersi tekrar hazırlayıp sunduğu tekniktir.
Yetişkin Eğitimcide Bulunması Gereken Özellikler
Yetişkin öğrenenleri iyi tanımalı,
Sürekli kendini yenilemeli,
Amaç ve Kazanımları iyi belirlemeli,
Yöntem ve Teknikleri iyi kullanmalı,
Medya ve Materyalleri doğru seçmeli,
Kursiyerlerin öğrenmeyi içselleştirmelerini sağlamalı,
Eleştiriye açık olmalı ve kriz yönetebilmeli,
Geribildirim almalı ve vermeli,
Tutarlı, Kapsayıcı, Sabırlı ve Esnek olabilmeli (Farabi)
Empati yapabilmeli.
Aktif Çalışma Ortamı Hazırlama
İnsanların öğrenmesinde, fiziksel çevre, kişilerarası ilişkiler ve örgütsel çevre etkilidir.
Fiziksel Çevre: Etkili ve verimli bir öğretim için öncelikle sınıfın fiziksel özelliklerinin uygun olması gerekmektedir. Çünkü bireyin başarısında sınıf içerisindeki eşyaların uyumu,
sınıfın yerleşim düzeni, temizlik, ısı, ışık, renk ve gürültü önemli bir etkendir.
Kişilerarası İlişkiler: Öğrenme ortamındaki kişilerarası ilişkiler, yarışmadan çok işbirliğini, grup bağlılığını teşvik eden ve destekleyen ve karşılıklı etkileşimle katılımı sağlayan özellikte olmalıdır.
Örgütsel Çevre: İnsan kaynaklarının geliştirilmesinde, eğitimi düzenleyen örgütün yönetim felsefesi, politikası, örgütün yapısı, finans politikaları, ödül sistemi kişilerin kendilerini geliştirmesini, güdülenmesini ve dolayısıyla da öğrenmeyi etkiler.
Sınıf kuralları: Olumlu bir sınıf ortamı yaratabilmek için, öğretmenlerin sınıf kurallarını belirlemesi ve istenmeyen davranışlarını kontrol etmesi gerekir.
Yetişkin Eğitiminde Uygun Program, İçerik ve Materyal Kullanımı
NEDEN MATERYAL?
Eğitimde materyal kullanımının amaçları arasında öğrenmeyi kolaylaştırma ve öğrenmenin kalıcılığını sağlama bulunmaktadır. Alana çıkmadan önce deneme yapma imkânı verir.
Görme Yetisi dikkate alındığında;
20-25 yaşları arasında en yüksek düzeydedir,
40-45 yaşlarında birden bire düşebilir,
dolayısıyla işitsel destekli araç ve materyaller kullanılmalı.
İşitme Yetisi Dikkate Alındığında;
Yaşın ilerlemesine bağlı olarak işitme gücünde azalma olabilir, dolayısıyla; ses tonu iyi ayarlanmalı, dudak mimikleri anlaşılacak şekilde konuşulmalı, görsel destekli araç ve materyaller kullanılmalı.
Hafıza Yetisi Dikkate Alındığında;
Özellikle 45 yaşından sonra hafızada bir zayıflama görülebilir, dolayısıyla; öğrenme hızı ayarlanmalı, içerik seçimine dikkat edilmeli, motivasyon sağlanmalı ve yeterli tekrar yapılmalı.
Öğretim Materyallerinin Genel Özellikleri
Basit, sade ve anlaşılır olmalıdır.
Dersin ve konunun amaçlarına uygun olmalıdır.
Önemli ve özet bilgilerle donatılmalıdır.
Aşırı görsel kullanımdan kaçınılmalıdır.
Alıştırma ve uygulama imkanı sağlamalıdır.
Gerçek hayatı yansıtmalıdır.
Her bireyin erişimine ve kullanımına açık olmalıdır.
Dayanıklı hazırlanmalı, bir defalık kullanımlarda zarar görmemelidir.
Gerektiği taktirde, kolaylıkla geliştirilebilir ve güncelleştirilebilir olmalıdır.
Yetişkin Eğitiminde Ölçme ve Değerlendirme
İÇERİK
Eğitimde Ölçme ve Değerlendirmenin Yeri.
Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımları.
Ölçme ve Değerlendirme Araçları.
Hayat Boyu Eğitim Programlarında Ölçme ve Değerlendirme.
Ölçme: “Bir niteliğin (özelliğin) gözlenip gözlem sonuçlarının sayı ve sembollerle ifade edilmesidir”.
ÖLÇME TÜRLERİ
Doğrudan (Temel) Ölçme
Dolaylı (Göstergeyle) Ölçme
Türetilmiş Ölçme
Doğrudan ölçme: Ölçülmek istenen özelliğin, başka bir özelliğe ihtiyaç duyulmadan gözlenerek ölçülmesidir.
Evrende var olduğu şekliyle kendi
cinsinden bir birimle ölçmektir.
Elif’in boyu 178 cm dir
Sınıfta 5 öğrenci var
Cetvelle uzunluk ölçmek
Eşit kollu terazi ile ağırlık ölçmek
Dolaylı ölçme: Ölçülmek istenen özelliğin, başka bir özellikle ilişkilendirilerek ölçülmesidir.
Sıcaklık
Akademik Başarı
Tutumlar
İlgi
Kişilik
Zeka
Türetilmiş ölçme: Ölçülmek istenen özellik, bir araç yardımıyla ölçülemez, başka ölçme işlemlerine ihtiyaç duyulur.
Değerlendirme : Ölçme sonuçlarını bir ölçütle karşılaştırıp, ölçülecek nitelik hakkında karar verme sürecidir.
Öğretme ve öğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan, eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını içeren çok adımlı, sistematik bir süreçtir.
Değerlendirmenin Basamakları
Ölçme işlemi ya da sonucu olmadan değerlendirmeden söz etmek mümkün değildir.
Ölçme sonucunu değerlendirebilmek için, uygun bir ölçüt gerekmektedir.
Ölçme sonucu ölçüt ile karşılaştırılarak karara ulaşılır.
Öğrenme eksikliklerinin saptanması,
Kursiyerlerin ilgi ve yeteneklerinin saptanması,
Kursiyerlerin başarısının değerlendirilmesi,
Öğretim etkinliğinin değerlendirilmesi,
Öğretim programının değerlendirilmesi.
Değerlendirme Türleri
Değerlendirme Ölçütüne Göre
Mutlak: Önceden belirlenmiş, grubun başarısına göre farklı değerler almayan ve kesin olan değerlendirmedir.
Bağıl: Önceden belli değildir.Net, kesin ve standart değildir.Grubun başarısına göre farklı değerler alabilen ölçüttür.
Tanılayıcı Değerlendirme (Tanımaya dönük)
Programın başında yapılır.
Yerleştirmeye yönelik değerlendirmedir.
Bu belirleme sayesinde eğitimin başlangıç noktası saptanır.
Öğrencilerin eğitimsel açıdan gruplanmasıdır.
Kursiyerlerin kurs öncesinde bilgi, beceri, yeterlik ve kazanımlar açısından ön öğrenmelerine ilişkin düzeylerinin belirlenmesidir. Hazırbulunuşluluk
Yönelik Olduğu Amaca Göre
Tanılayıcı Değerlendirme
(Tanımaya dönük)
Yabancı dil seviye tespit sınavı.
Beden eğitim - resim - müzik gibi alanlarda yapılan seviye tespit sınavları.
Özel yetenek sınavları
ÖSS seviye tespit sınavı
Gözlem formları, kontrol listeleri, açık uçlu sorular ve çoğunlukla amacına göre hazırlanmış testler kullanılabilir.
Biçimlendirici değerlendirme (İzlemeye dönük değerlendirme)
Süreç değerlendirmedir.
Bir ders saati, bölüm yada modül sonunda, kursiyerlerin o ders bölüm yada modüldeki öğrenme eksikliklerini ve bu eksikliklere neden olabilecek güçlükleri belirlemek ve gidermek amacıyla kullanılır.
Eğitim programı süresince yapılır.
Not verme yaklaşımı uygulanmaz.
Asıl amaç öğrenmeyi geliştirmek, eğitimi biçimlendirmektir.
Süreç değerlendirmede üç basamak önemlidir. Bunlar;
Anlamlı sorular sormak: sürekli dönüt sağlar.
Etkili geri bildirim vermek: iyileştirici önlemler alınır.
Öz değerlendirme veya akran değerlendirmesi yapmak: kendi eksik yönlerini saptamaları açısından önemlidir.
Gözlem formları, kontrol listeleri, açık uçlu sorular, öz ve akran değerlendirme vb. araçlar kullanılabilir
Öğrenme düzeyini belirlemeye dönük değerlendirme
(Sonuç değerlendirme)
Bu değerlendirme türünde, kursiyerin yetişme düzeyi ile programın yetiştirme gücü hakkında bir değer biçmeye esas teşkil edecek verilerin elde edilmesi ve kullanılması söz konusudur.
Öğrenme düzeyini belirlemeye dönük değerlendirme
(Sonuç değerlendirme)
Başarı düzeylerinin belirlenmesi amacıyla, kurs veya modül sonunda yapılır.
Öğrenme hedeflerine ulaşılıp ulaşılmadığını belirlemektir.
Sonuçları genellikle bir not yada puan olarak kaydedilir.
Diploma veya sertifika gibi bir belge verilir.
Ölçme ve Değerlendirmede Nelere dikkat Etmeliyiz?
Kursiyerlerin bildiklerini ölçmeye yönelik olmalıdır.
Öğrenme ürünü değil, kursiyerlerin öğrenme süreçleri izlenmelidir.
Ölçme aracı kursun amaçlarına, kazanımlarına ve yeterliklerine uygun olmalıdır.
Soyut görevlerden çok, performansa dayalı görevlere önem vermelidir.
Açık ve belirgin ölçütler kullanılmalıdır.
Öğretimin her aşamasında ölçme ve değerlendirme yapılmalıdır.
Not vermeye değil, etkili ve zamanında geri bildirime ağırlık verilmelidir.
Ölçmede farklı yöntemler kullanılmalıdır.
Değerlendirme sürecine kursiyer de dahil edilmelidir.
Eğitimde;
Ne öğreteceğiz?
Neyi, ne kadar öğreteceğiz?
Nasıl öğreteceğiz?
Bu sorulara cevap bulabilmek için, amacımıza hizmet edecek nitelikli ölçme araçlarını kullanmamız gerekiyor.
Ölçme Araç ve Yöntemleri
Yazılı sınavlar: Yazılı olarak verilen birkaç sorunun yine yazılı olarak cevaplandırılması istenilen sınavlara yazılı yoklamalar adı verilmektedir.
Sözlü sınavlar: Soruların ve cevapların sözlü olarak verildiği sınavlar olarak tanımlanmaktadır. Sözel iletişim becerilerinin ölçülmesinde kullanılabilen tek ölçme yöntemidir.
Kısa cevaplı testler: Adayın bir rakam, bir kelime ya da en çok bir cümle ile cevaplandırdığı sorulardan oluşan sınavlara kısa cevaplı testler adı verilmektedir.
Çoktan seçmeli testler: Sorunun cevabını, verilen cevaplar arasından seçme gerektiren, maddelerden oluşan testlere çoktan seçmeli ya da seçme gerektiren testler denilmektedir.
Doğru-yanlış testler: Verilen bir cümlenin, mevcut olan bilgilere bağlı olarak doğru mu yanlış mı olduğunun belirlenmesini gerektiren sorulardır.
Eşleştirmeli maddelerden oluşan testler: iki grup halinde verilen ve birbiriyle ilgili olan bilgi öğelerinin, belli bir açıklamaya göre eşleştirilmesini gerektirir.
Eşleştirmeli maddelerde, eşleştirilmesi beklenen bilgiler arasında şunlar yer alabilir:
Terimlerle tanımları,
sembollerle adları,
olaylarla tarihleri,
yazarlarla eserleri,
ülkelerle başkentleri vb. eşleştirilebilir.
Performans Değerlendirme: Kursiyerlerin öğrenmelerini pekiştirmek ve öğrenme düzeylerini belirlemek amacıyla
yapılan çalışmalardır.
Kursiyerlerin bireysel
farklılıkları göz
önünde bulundurulmalıdır.
Performans Değerlendirme:
Kursiyerlerin hem bilişsel hem de akademik alanlardaki tutumları ile sosyal becerilerini gözlemlemede kullanılabilir.
Performans değerlendirme, gözlenebilen bir performans veya somut bir ürünle sonuçlanmaktadır.
Kursiyerlerin özgün ürünler ortaya koyabilecekleri çalışmalardır.
Ödev ve Projeler: Kursiyerlerin belirli bir konu hakkında araştırma yaparak derinlemesine incelenmesi ve raporlaştırılması ile yapılan sınavlardır.
Alıştırmalar
Hazırlık Ödevleri
Geliştirici Ödevler
Ürün Ortaya Koyucu Ödevler
Öz Değerlendirme: Öz değerlendirme, kursiyerlerin kendi güçlü ve zayıf yönlerini tanımalarına yardım eder.
Akran değerlendirme: gruptaki kursiyerlerin belli ölçütler çerçevesinde birbirlerini değerlendirme sürecidir.
Kursiyerlerin, arkadaşlarının çalışmalarındaki yeterlik düzeylerini değerlendirirken,
kendilerinin eleştirel düşünme becerileri de gelişir.
Kontrol Listesi:
Gözlenen performansın ya da ürünün, belirlenen performansın ölçütlerine ne derece uyumlu olduğu kontrol listelerine göre belirlenebilir.
Kontrol listeleri, kursiyerden beklenen davranışın özelliklerine ilişkin detaylı bilgileri içerir.
Kursiyerin performansının eksik noktalarını belirlemek amacıyla kullanılır.
Kontrol Listesi:
Kontrol listelerinde ‘var’ veya ‘yok’ , ‘evet’ veya ‘hayır’ şeklinde puanlanabilen bir dizi davranış, özellik veya nitelik bulunur.
Kontrol listeleri genellikle daha küçük parçalara ayrılabilen ve karmaşık davranışları belirlemek için uygundur.
Dereceli Puanlama Anahtarı: Her bir çalışma için ölçütleri listeleyen ve çalışmada nelerin yapılacağını gösteren bir puanlama aracıdır.
En faydalı dereceli puanlama anahtarı öğretmenlerin kendi yaptıklarıdır.
Dereceli puanlama anahtarının en önemli özelliği, kursiyerlerin aldıkları puanın tam olarak neye karşılık geldiğini ve ondan beklenenin ne kadarını yapabildiğini görmelerini sağlamasıdır.
Hayat Boyu Eğitim Kurumları Yönetmeliği Esaslarına Göre
Hayat Boyu Eğitimde başarı, programın özelliğine göre değerlendirilir.
Ölçme araçlarının açık ve anlaşılır olmalıdır…
Hayat Boyu Eğitim programlarında değerlendirme Teorik ve performansa dayalı olarak 100 puan üzerinden yapılır. Geçer puan 45 puandır.
Teorik değerlendirme, kursun tüm amaçlarını kapsayacak şekilde yapılır.
0 Yanıt
2910 Gösterim