1. Yazılı anlatım nedir?
Cevap: Bir duygunun ya da düşüncenin yazı ile anlatılmasına yazılı anlatım denir.
2. Genel olarak yazılı anlatım hangi iki başlık altında toplanır?
Cevap: Düşünce yazıları. Sanatsal yazılar.
3. Düşünce yazıları nasıl tanımlanır?
Cevap: İnsanları, bir konu üzerinde düşündürmeyi, tartıştırmayı, bu yolla gerçeklere ulaştırmayı amaçlayan yazı türlerine
düşünce yazıları denir.
4. Makale nedir?
Cevap: Herhangi bir konuda bilgi vermek, bir düşünce ya da konuya açıklık getirmek, yeni bir görüş ve düşünceyi ileri
sürmek, ele alınan konu üzerinde yapılan inceleme ve araştırma sonuçlarına göre kanıtlar sunarak bu yeni görüş ve
düşünceleri desteklemek ve doğruluğunu kanıtlamak amacıyla kaleme alınan bilimsel ağırlıklı gazete ve dergi yazılarıdır.
5. Bir makalenin giriş bölümü nasıl olmalıdır?
Cevap: Yazının girişinde, öne sürülen düşünce açık ve okurun ilgisini çekecek biçimde ortaya konmalı, dili anlaşılır nitelikte, ele aldığı görüş ya da düşünce güçlü ve ilgi çekici olmalıdır.
6. Bir makalede gelişme bölümü nedir?
Cevap: Gelişme bölümü makalede ele alınan görüş ya da düşüncenin açıklandığı, ayrıntılı olarak ele alındığı bölümdür.
7. Bir makalenin sonuç bölümünde ana hedef nedir?
Cevap: Sonuç bölümünde gelişme bölümünde yapılan ayrıntılı açıklamaların ışığında bir yargıya varılır.
8. Makale türünde yazarken hangi noktalara dikkat edilmelidir?
Cevap: Makalede ele alınan konu bilimsel bir tarzda işlenmelidir. Yazar savunduğu düşünceyi açık olarak yazmalıdır.
Yazar savunduğu düşünceyi kanıtlayıcı belgelerden, örneklerden yararlanmalıdır. Yazar, konuya tarafsız bir gözle
yaklaşmalıdır. Makalede üçüncü tekil anlatım kullanılmalıdır. Makalede düşünceler planlı olarak sunulmalı ve sonuç
bölümünde bir yargıya varılmalıdır.
9. Bir anlatı tür olarak Fıkra, nasıl tanımlanır?
Cevap: Gazete ya da dergilerde yayımlanan, belgelendirme ve kanıtlama gereği duyulmadan günlük olayları, ülke
sorunlarını veya yazarın bir konu hakkındaki görüşlerini çeşitli yönlerden inceleyen ve yorumlayan kısa yazılardır.
10. Gazete fıkralarında temel amaç nedir?
Cevap: Önemli noktalara okurun dikkatini çekmek ya da konu hakkında düşünmesini sağlamaktır.
11. Fıkra türünde yazarken hangi noktalara dikkat edilmelidir?
Cevap: Güncel bir konu seçilmelidir. Seçilen konu ilgi çekici olmalıdır. Yazar düşüncelerini çok ayrıntıya inmeden
yalın ve etkili bir dille kaleme almalıdır.
12. Yazılı anlatım türü olarak eleştiri nedir?
Cevap: Yazılı anlatım türü olarak eleştiri, bir sanat eserini çeşitli yönleri ile inceleyip açıklamak, anlaşılmasını sağlamak ve
değerlendirmek amacıyla yazılan yazılardır.
13. Eleştirinin temel sorumluluğu nedir?
Cevap: Eser hakkında bilgi vermek.
14. Eleştirmenlerin yaklaşımına ve eseri değerlendirme yöntemlerine göre, genel kabul gören eleştiri türleri nasıl
sınıflandırılır?
Cevap: Sanatçıya dönük eleştiri Yapıta dönük eleştiri Okura dönük eleştiri Topluma dönük eleştiri Çözüm
15. Eleştiri türünde yazarken hangi noktalara dikkat edilmelidir?
Cevap: Düşünsel bir plan hazırlanmalıdır. Yapıt ile ilgili yargılar, yapıttan örneklere dayandırılarak sunulmalıdır.
Eleştiride öznellikten kaçınılmalı, peşin yargılara yer verilmemelidir. Yargılar, kırıcı ve yıkıcı değil; yapıcı ve yol gösterici
olmalı Eleştiri yazılarında düşünceyi geliştirme yollarından uygun olan kullanılabilir. Temel anlatım biçimlerinden
açıklayıcı ve tartışmacı anlatım kullanılabilir. Eleştirmen düşüncelerini yalın, duru ve anlaşılır bir biçimde ifade etmelidir.
16. Ülkemizde eleştirinin kendine özgü kuralları olan bir anlatım türü olarak benimsenmesi hangi dönemde başlamıştır?
Cevap: Tanzimat döneminde.
17. Ülkemizde eleştiri türlerinin öncüleri kimler olmuştur?
Cevap: Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa
18. Bir yazılı anlatım türü olarak deneme neye denir?
Cevap: Herhangi bir konuyu yeni ve kişisel görüşlerle ele alarak etkili bir anlatımla sunan düzyazılara deneme denir.
19. Deneme türünde yazarken dikkat edilmesi gereken ayırt edici özellikler nelerdir?
Cevap: Her türlü konuda deneme yazılabilir. Anlatımda öznellik egemendir. Anlatılanların kanıtlanmasına, belgelere
dayandırılmasına gerek yoktur. Bilgi vermekten çok düşündürme amacı güder. Özgün söyleyişlere yer verilir. İroniden
geniş ölçüde yararlanılır. Anlatılanlar iç konuşma tekniğiyle verilir. Senli benli ve içtenlikli bir dil kullanılır. Düşünceler
kesin yargılara bağlanmaya çalışılmaz; okurun dolaylı olarak sonuca varması amaçlanır.
20. Ele aldığı konulara göre denemenin dört ana başlığı nelerdir?
Cevap: Klasik, edebi, felsefi ve eleştirel.
21. Klasik deneme nedir?
Cevap: Yazarın konuyu hoşça vakit geçirtme amacıyla kaleme aldığı izlenimi yaratan içten bir söyleyişin hâkim olduğu
deneme türüdür.
22. Edebi deneme nedir?
Cevap: Edebiyat konusunda yazılan denemelerdir.
23. Felsefi deneme nedir?
Cevap: Yazarın doğru ve aydınlığı bulma adına yazdığı, insanı düşünmeye yönlendirmeye çalıştığı denemelerdir.
24. Eleştirel denemede yazar özellikle kendi bakış açısı ve deneyimleri sonucunda elde ettiği saptamalardan yola çıkarak
deneyimlerini okurla paylaşıyorsa bu ne tür bir denemedir?
Cevap: İzlenimsel eleştirel deneme.
25. Deneme türünün kurucusu kimdir?
Cevap: Montaigne.
26. Söyleşi yazıları nasıl tanımlanır?
Cevap: Söyleşi, yazarın kendi eğilimleri doğrultusunda seçtiği herhangi bir konu hakkındaki görüşlerini, konuşma doğallığı
içinde anlatan düşünce yazılarıdır.
27. Söyleşi türünün ayırt edici özellikleri nelerdir?
Cevap: Metin içinde sorulu cevaplı anlatımdan yararlanılarak konuşma havası yaratılır. Sıkça devrik cümlelere rastlanır. Anlatımında içtenlik, yalınlık, duruluk egemendir. Genellikle günlük sanat olaylarını ele alır. Konu genel ve yüzeysel
olarak ele alınır. Öznel bir anlatım vardır. Anlatılanları kanıtlama çabası yoktur.
28. Bir yazı türü olarak röportaj nasıl tanımlanır?
Cevap: Röportaj tanınmış bir kişiyi, yeri veya sanat dalını geniş okur kitlelerine, kendi görüş ve düşünceleriyle birleştirerek
araştırma, inceleme yoluyla tanıtan, ayrıntılı bilgi veren yazı türüdür.
29. Gezi yazısı nedir?
Cevap: Yazarın gözlem ve bilgiye dayalı olarak, gezip gördüğü yerleri çeşitli yönleriyle, özenli bir anlatımla yansıttığı yazıya
gezi yazısı denir.
30. Gezi yazıları, edebiyatın yanı sıra hangi dalların alanlarına da girer?
Cevap: Tarih, sosyoloji, antropoloji, ekonomi, coğrafya ve bilim.
31. Gezi yazıları, içerik olarak anı yazılarından hangi temel özellikleriyle ayrılır?
Cevap: Gezi yazılarında anılar değil, öncelikle co
32. Türk edebiyatında bu türün en tanınmış ismi kimdir ve eserinin adı nedir?
Cevap: Evliya Çelebi, Seyahatname.
33. Anı yazıları nasıl tanımlanır?
Cevap: Bilim, sanat, politika alanında ün yapmış kişilerin yaşadıkları olayları ya da yaşadıkları dönemin önemli olduğunu
düşündükleri özelliklerini gözlemlerine, izlenimlerine ve bilgi birikimlerine dayanarak anlattıkları yazılardır.
34. Anı hangi gereksinimin bir ürünüdür?
Cevap: Yaşanan ya da tanık olunan olayları paylaşma, bir dönemi geleceğe aktarma ya da tarihe ışık tutma gereksiniminin.
35. Anı yazılarını tarih yazılarından ayıran temel özellik nedir?
Cevap: Tarih yazıları toplumsalken anı daha çok bireyseldir.
36. Günlük yazıları nasıl tanımlanır?
Cevap: Kişinin kendi algı ve bakış açısına göre günü gününe yazılan, üzerinde yazıldığı günün tarihi bulunan yazılara ve bu
yazılardan oluşturulan yapıtlara günlük denir.
37. Günlük yazmanın belirleyici özellikleri nelerdir?
Cevap: Günlükler bir şeyi kanıtlama amacı taşımazlar. Bu nedenle günlükte kanıttan çok içtenlik önemlidir. Günlükte
eğer bir olay anlatılacaksa mantıksal bir düzen içinde anlatılmalıdır. Günlüklerde öznel ve konuşma diline yakın bir dil
kullanılır.
38. Yaşam öyküsü nasıl bir yazı türüdür?
Cevap: Edebiyat, sanat, spor, sosyal ya da fen bilimleri gibi kendi alanlarında tanınmış, ün yapmış, okurun ilgisini çekecek
kişilerin yaşam öykülerini araştırarak okuyana bilgi vermeyi amaçlayan yazı türüdür.
39. Yaşam öyküsü yazarken dikkat edilmesi gereken belirleyici özellikler nelerdir?
Cevap: Yaşam öykülerinde tarihsel gerçeklik en önemli ögedir. Bu nedenle yaşam öyküleri açık, sade ve tarafsız bir
görüşle yazılmalıdır. Yaşam öyküsü anlatılacak kişinin çocukluğundan itibaren yaşamı ele alınır. Yaşam öyküsünde
anlatılacak kişinin öğrenim yaşamı, yetişmesini etkileyen başlıca etkenler belirtilir. Yaşam öyküsünde kişinin bireysel ve
toplumsal özellikleri yansıtılır. Yaşam öyküsünde ele alınan kişinin ürettiği değerler, başarıları ve önemi aktarılır. Yaşam
öyküsü yazımında gerçekler saptırılmaz, ancak gerçekler sanatçı duyarlılığı ile yazılır. Yaşam öyküsünde üçüncü kişili
anlatım kullanılır.
40. Otobiyografi nedir?
Cevap: Bilim, sanat, siyaset, spor vb. alanlarının herhangi birinde tanınmış kişilerin, kendi yaşamını anlattığı yazı türüdür.
41. Öz yaşam öykülerinin iki biçimi nelerdir?
Cevap: Belgese
47. Makale türünde yazarken nelere dikkat edilmelidir?
Cevap: • Makalede ele alınan konu bilimsel bir tarzda işlenmelidir • Yazar savunduğu düşünceyi açık olarak yazmalı, dolaylı
anlatımlara ve sözoyunlarına yer vermemelidir.• Yazarsavunduğu düşünceyi kanıtlayıcı belgelerden, örneklerden
yararlanmalıdır.• Makalede yazar, konuya tarafsız bir gözle yaklaşmalı, öznel görüşlerden sakınılmalı ve nesnellik ön planda
olmalıdır.• Makalede üçüncü tekil anlatım kullanılmalıdır.• Makalede düşünceler planlı olarak sunulmalı ve sonuç bölümünde
bir yargıya varılmalıdır.
48. Makale türü Türk basınına nasıl girmiştir?
Cevap: Makale türü, ilk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval’de Şinasi’nin yazmaya başladığı makalelerle Türk basınına
girmiştir.
49. Edebiyatımızda makale yazmayı uğraş edinen yazarlardan beş örnek verir misiniz?
Cevap: Ziya Paşa, Namık Kemal, Ali Suavi, Ahmet Mithat, Ziya Gökalp
50. Fıkra nedir?
Cevap: Fıkra sözcüğü, Türkçede iki tür anlatıyı karşılar. Bunlardan ilki ince anlamlı, güldürme amacı güden kısa öykülerdir. Küçük öykü biçimindeki bu tür, halk öykücülüğü geleneğinin uzantısıdır. Bu tür fıkralarda, gerek kahramanların davranışları
vedüşüncelerinde gerekse taşıdıkları mizah ögeleri ve dilde ulusal kültürü yansıtanizler vardır (Kavcar, Oğuzkan ve Aksoy
2007: 253). Edebiyatımızda bu tip fıkralarınen bilinenleri Nasrettin Hoca, Bektaşi, Bekri Mustafa ve İncili Çavuş fıkralarıdır. Fıkra sözcüğünün bir anlatı türü olarak ikinci anlamı, gazete ya da dergilerdeyayımlanan, belgelendirme ve kanıtlama gereği
duyulmadan günlük olayları, ülkesorunlarını veya yazarın bir konu hakkındaki görüşlerini çeşitli yönlerden inceleyen ve
yorumlayan kısa yazılardır
51. Eleştiri nedir?
Cevap: Eleştiri terimi kimi zaman sanatın yahut edebiyatın incelenmesi, tartışılması, değerlendirilmesi, yargılanması olarak
kullanılırken kimi zaman da edebî bir eser ya dasanat eseri üzerine verilen hükümdür. Yazılı anlatım türü olarakeleştiri, bir
sanat eserini çeşitli yönleri ile inceleyip açıklamak, anlaşılmasını sağlamak ve değerlendirmek amacıyla yazılan yazılardır
52. Eleştiri türünde yazarken nelere dikkat edilmelidir?
Cevap: • Düşünsel bir plan hazırlanmalıdır.• Yapıt ile ilgili yargılar, yapıttan örneklere dayandırılarak sunulmalıdır.• Eleştiride
öznellikten kaçınılmalı, peşin yargılara yer verilmemelidir.• Yargılar, kırıcı ve yıkıcı değil; yapıcı ve yol gösterici olmalıdır.• Eleştiri yazılarında düşünceyi geliştirme yollarından uygun olan kullanılabilir.• Temel anlatım biçimlerinden açıklayıcı ve
tartışmacı anlatım kullanılabilir.• Eleştirmen düşüncelerini yalın, duru ve anlaşılır bir biçimde ifade etmelidir.
53. Eleştiri türleri nelerdir?
Cevap: • Sanatçıya dönük eleştiri; eleştirmenin değerlendirmek için ele aldığı yapıtı özellikle sanatçının varlığını ölçü alarak
yapmasıdır. Eleştirmen, yapıtıaçıklamak için yazarı ile ilgi kurar. Sanatçının hayatını ve kişiliğini inceler.Elde ettiklerini belge
olarak kullanır. Ruhbilimsel eleştiri ve yaşam öyküseleleştiri biçimleri bu tür içinde düşünülür.• Yapıta dönük eleştiri;
eleştirmenin bakış açısının sanatçıya değil de yapıtınayönelik olduğu eleştiridir. Bu tür eleştiride tek ölçüt okura sunulmuş
yapıttır. Eleştirmen, konunun ele alınış biçimi, yapıttaki anlatım biçimi, dilinkullanımı gibi noktaların işlenişi üzerinde durur. Nesnel eleştiri ve dil bilimsel eleştiri bu tür eleştirinin çeşitleridir.• Okura dönük eleştiri; eleştirmenin yapıtı değerlendirmekten
çok, yapıtın birokur olarak kendisi üzerindeki etkilerini değerlendirdiği eleştiridir. Bu türeleştiri belli ölçütlere göre yapılmadığı
için deneme havasındadır ve özneldir. İzlenimci eleştiri bu tür içindedir.• Topluma dönük eleştiri; eleştirmenin değerlendirme
yapacağı yapıtın ortayakonduğu dönemdeki toplumsal ve tarihsel özelliklerin yapıta etkileri gözlenir.Yapıt, toplumsal bir
belge olarak görülür. Bu tür eleştiride yapıt, estetik yöndençok; yapıtı etkileyen toplumsal ve tarihsel koşullar belirlenerek
değerlendirilir.Tarihsel eleştiri ve toplum bilimsel eleştiri bu tür içinde ele alınır.• Çözümleyici eleştiri; yukarıda açıklanan
eleştiri türlerinin yetersiz görülmesi üzerine kimi eleştirmenler, yapıtı çok yönlü inceleme yoluna gitmişlerdir.Bu türde
eleştirmen, gerektiğinde öznel, nesnel ya da toplumcu bir bakışlayapıta yaklaşılabileceğini savunur. Türü ne olursa olsun her
eleştiri, yazarınne yaptığını, ne yapmak istediğini bulmaya yöneliktir.
54. Eleştirinin kendine özgü kuralları olan bir anlatım türü olarak benimsenmesi ne zaman başlamıştır?
Cevap: Eleştirinin kendine özgü kuralları olan bir anlatım türü olarakbenimsenmesinin Tanzimat dönemiyle başladığını
görmekteyiz. Tanzimat dönemi edebiyatçılarından Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa bu türün öncüleridir.
55. Tanzimat döneminde eleştiri türünde yazıları ve eserleri ile dikkat çeken yazarlara üç örnek verir misiniz?
Cevap: Abdülhak Hamit, Recaizade Mahmut Ekrem, Muallim Naci
56. Deneme nedir?
Cevap: Herhangi bir konuyu yeni ve kişisel görüşlerle ele alarak etkili bir anlatımla sunandüzyazılara deneme denir
57. Deneme türünde yazarken denemenin dikkat edilmesi gereken ayırt ediciözellikleri nelerdir?
Cevap: • Her türlü konuda deneme yazılabilir.• Anlatımda öznellik egemendir.• Anlatılanların kanıtlanmasına, belgelere
dayandırılmasına gerek yoktur.• Bilgi vermekten çok düşündürme amacı güder.• Özgün söyleyişlere yer verilir.• İroniden
geniş ölçüde yararlanılır.• Anlatılanlar iç konuşma tekniğiyle verilir.• Senli benli ve içtenlikli bir dil kullanılır.• Düşünceler kesin
yargılara bağlanmaya çalışılmaz; okurun dolaylı olaraksonuca varması amaçlanır.
58. Deneme türünün kurucu olarak sayılan yazar kimdir?
Cevap: Montaigne
59. Türk edebiyatında deneme türü eserler vermiş yazarlardan üçünü yazar mısınız?
Cevap: Ahmet Rasim, Ahmet Hamdi Tanpınar, Nurullah Ataç
60. Söyleşi nedir?
Cevap: Söyleşi, yazarın kendi eğilimleri doğrultusunda seçtiği herhangi bir konu hakkındaki görüşlerini, konuşma doğallığı
içinde anlatan düşünce yazılarıdır.
61. Söyleşi türünde yazarken bu yazı türünün dikkat edilmesi gereken ayırt edici özellikler nelerdir?
Cevap: • Metin içinde sorulu cevaplı anlatımdan yararlanılarak konuşma havası yaratılır.• Sıkça devrik cümlelere rastlanır.• Anlatımında içtenlik, yalınlık, duruluk egemendir.• Genellikle günlük sanat olaylarını ele alır.• Konu genel ve yüzeysel olarak
ele alınır.• Öznel bir anlatım vardır.• Anlatılanları kanıtlama çabası yoktur.
0 Yanıt
3043 Gösterim