Tarif, İsim ve Kapsam
İslam dininin konu ve muhtevasını iki temel alan oluşturur.· Ameli· İtikadi
· Bu iki alanın hakiki anlamda gerçekleştirilmesiyle “ahlak “ oluşur ki bu dadinin üçüncü esasıdır.· Din; özü itibariyle iman itikat dediğimiz teorik altyapıya dayalı ve onun yönlendirmesiyle inanç ve pratik bütünlüğünün adıdır.
Bu bütünlüğün kavranarak gerçekleştirilmesiyle ortaya çıkan ferdi ve toplumsaltelakki ve kabuller ise ahlak esaslarını oluşturur. * din de bu üç esasınoluşturduğu bütünün adıdır.
“Fıkıh “ ile “kelam” arasındaki fark:İnanç alanlarıyla ilgili hüküm vedelillerin K.K ve Sünnetten elde eden ilim “kelam” ;ameli alanla ilgilihükümleri bilmeyi sağlayan ilim ise “fıkıh” tır .Kelamın kelime anlamı: birfikri tam olarak anlatan söz lafız konuşma nutuk ibare anlamlarına gelir.Özelanlamda kelam konusuna ve amacına göre iki şekilde tanımlanabilir.
Konusuna göre kelamKelamın konusu dinin inanç alanıdır. K.K ve vahyin bütünükonusudur. Bunlar Usul-i selase dir.Usulü selase ; İlahiyyat ( Allah’a iman)nübüvvat ( peygamberlere iman) semiyyat (ahrete iman(duyularak bilinebilenlereiman ))
TANIM: Allah’ın zatından sıfatlarından peygamberlere ait meselelerden mebde vemead bakımından yaratılmışların durumlarından İslam ilke ve esaslarına görebahseden ilimdir.Diğer ilimlerden farkı varlığın nedenlerini ve ölüm sonrasındaolacakları İslam çerçevesinde incelemesidir.Felsefeden farkı metodunda İslamiilke ve esaslara göre hareket etmesidir.
· Akıl vahyin kabulü için gereklidir. Akıl ve vahy arasında öncelik sonralıkbelirlemek değil birbirini desteklemesini sağlamak amaçlanır.· İslam metoduAkıl ve vahyi bir arada tutmayı temel alır.İslam dininin muhteva veprensiplerinde selim akılla çatışan ve çelişen hiçbir şey yoktur.
Kelamın iki temel görevi ve gayesi;· İnanç esaslarını ispat· Şüpheleri izale·Eleştirilere cevap· İddiaları çürütme
Kelamın faydası ve gayesi:1. İmanı taklitten tahkike iletir.2. Hurafelerdenimanı korur.3. İnançla ilgili şüphelerden kurtulmaya yardımcı olur.4. Samimi yada kasıtlı itiraz ve şüphelere cevap verme5. Diğer dini ilimlere temeloluşturur.6. Hakiki imana yönlendirerek dinin pratik yönünü destekler.Kelamınkonuları (makasıt ve mesail )
” vesail”: İlahiyat nübüvvat ve semiyyat ana konularını anlamaya yönelik veyardımcı olan konular· İlk dönemde vesail konuları varlığın ispatı üzerine idi.Bunda felsefi çalışmaların yoğun oluşu etkiliydi.· Müteahhirin döneminde isfelsefenin yanında mantık ilminin de etkisiyle zihinde bilinebilen dinle ilsibulunan “malum bilgi” kelamın vesail konusu oldu.* Maturidiyye ve mutezile vahyulaşmayan kişinin de akılla Allah inancına ulaşabilir derler.
KELAM İLMİ;· Kelam konu itibariyle en geniş ilimdir.· Gerçek ve evrenseldir.Vahyin değişmez ve evrensel gerçeklerini konu ettiği için.· Diğer diniilimlerin esas ve dayanağıdır.· Külli ilimdir. Cüzzi ilimlere geçişkelamdandır.· İslami ilimlerin en yüksek rütbelisidir.
Gazali ilim TasnifiİLİMLER
Akli ilimler· Riyazi ve mantık· Tabii ilimler· ****fizik
Dini ilimlerFeri ilimler· Fıkıh· Hadis· tefsirKülli ilim· KELAM· Kelam “eşrefulilim”dir. (Sadüddin et-Taftazani ve Adudiddin el- İcli böyle demişler)· GazaliKelamın avama değil havasa özgü entelektüel bir bilgidir .der.· Gazalikelamcının yetiştirilmesi toplum için kaçınılmaz bir zarurettir. Onuyetiştirmeyen toplumun tamamı sorumludur.
Kelamın İsimleri* Fıkhul ekber Ebu hanife’nin verdiği isim Kitabının adı)EbuHanife’nin fıkıh tarifi: * kişinin lehinde ve alehinde olan şeyleri bilmesidir.(selefyönteminden kelama geçişin ilk izleri Ebu hanifede görülür.)* Akaid : ( İmanesaslarını konu edinen ilimdir. Akideyi tespit vahyin işi onu yorumlamak iseehli ilmin işidir.)* Tevhid ve sıfatlar ilmi :* İbni Huzeyme : Kitabuttevhid veİspatussıfaturrab* Ebu Mansur el maturidiyye: Kitabuttevhid (Maturidi ekolunfikir önderi)* Usuluddin kelam inanç meselesini ele aldığından dinin aslını elealmış olur. Bu isim bundandır.)Feri ; dinin amele ilişkin yönünün hükümleridir.
HükümlerAsl; dinin imana inanca taalluk eden hükümleri· Usulud-din ; ( kitap)Abdülkadir el Bağdadi Ebul Yusr Muhammed el Pezdevi· Usulu- diyane ; ( kitap)Ebul Hasan el eşari El ibane· Nazar ve istidlal ilmi: (Metod itibariyledüşünmeyi akıl yürütmeyi esas aldığından böyle adlandırılmıştır.)· Kelam : (kelam ismi verilme nedenleri )1. İlk asırda Allahın sıfatları anlaşılması içinkelam sıfatı etkili olmuştur. Bunun için kelam ismi verilmiştir.2. İnsanıetkileyen kuvvetli delillere dayanır. Bunun için yaralamak kökünden “kelm“kökünden kelam kelimesiyle adlandırılmıştır.3. İnsana söz söyleme yeteneğikazandırır.4. Öğretme ve öğrenmede ilk metot konuşmadır.5. Kendini din alanındaifade ederken dikkatli ve iyi konuşmayı gerektirir. Bu da kelamdır.6. “İştekelam dediğin budur” dedirttiği için .7. İlimlerin ilk tasnif zamanlarındahakkında konuşulan her konunun başına “el- kelam fi feza “sözü yazılırdı.Hakkında söz söylemeye değer en önemli konu itikaddıra dikkat çekmek için.8.Selefin aksine itikadi konuların hakkında konuşmaya ve tartışmaya başlandığıiçin kelam denmiş.· Bu ilme kelam ilmi adının verilmesinde en etkili sebepKur’an’ın “Kelamullah” olmasıdır.
Diğer ilimlerle İlişkisiFıkıh –Kelam: Allahın varlığı ve birliği ortak konudur.Bunun ispatı olmadan ibadet ve muamelat olmaz.Tefsir –Kelam:· Kitabın İspatı·İçeriğinin İspatı· Peygamberliğin İspatıHadis-Kelam: Peygamberliğin ispatıolmazsa sözleri de olmaz.Kelam-Felsefe: İkisi de varlıkla ilgilenir. Farklarımetotlarından kaynaklanır.*Felsefe yalnız aklı delil alır kelam ise nakli (K.K vehadisler ) de kaynak olarak kabul eder. Bulduklarını bunların da süzgecindengeçirerek değerlendirir.* Din akıl ile vardır. Onunla bilinebilir inanılabilir.Aklı sınırlandırmaz.* Kısaca felsefe ile kelamın konuları aynı; metot vegayeleri farklıdır.Tabiat ilimleri ve Kelam:* İkisi de varlığı ve varlığınözelliklerini konu alırlar.ü Fakat kelamın varlık perspektifi daha geniştir.Varlığın duyular âleminin dışındaki haliyle de ilgilenir.* Kelam varlığı elealırken ilk ve mutlak varlık olan Allah ‘tan duyular âleminin dışında kalangaip olana doğru alanını genişletir.* Nakille öğrenebildiğimiz (melekşeytancin..) varlıkları da inceler.* Kelam tabiat ilimlerinin verilerindenyararlanır.* Kelam ilmi çoğunlukla gözlem ve deneyle sonuçlara ulaşır tabiikanunları keşfe çalışır.*Kelam ise tüm varlık ve olayların sebep ve nedenlerinisorar araştırır.* Allah’ı tanımak için yarattıklarını tanımak bir yololduğundan tabiat ilimlerinden gereği kadar yararlanılır.
0 Yanıt
1889 Gösterim