GİRİŞ
1. Kavram olarak İlim neyi ifade etmektedir? İlimin
tarihteki gelişim seyri hakkında bilgi veriniz.
Cevap: Medeniyetin temeli sayılan ilim, milletlerin kültür
tarihi bakımından çok önem arz eder. Tarih boyunca ilim
ve din münasebetleri üzerinde yapılan çalışmalar,
insanlığın inançları ile bilgilerinin gelişmesinde de aynı
zamanlara rastladığını göstermektedir. Gerek Allah’a
inanma hakkındaki düşünceler, gerekse felsefi düşünceler
insanın var oluşundan beri mevcuttur. Bunlar en iptidai
şekliyle bile bilgileri oluşturacağından ilimler tarihini
ilgilendirir. Bu bakımdan ilimler tarihinin başlangıcı
insanlık tarihi kadar eskidir.
2. Tarih boyunca süregelen ilim din münasebeti nasıl bir
seyir izlemiştir?
Cevap: Yeryüzünde düşünme, araştırma, inceleme ve
bilgi üretme yeteneğine sahip olan tek varlık insandır. Bu
yeteneği sebebiyle, tarih boyunca yaptığı çalışmalar
neticesinde bugünkü bilgi seviyesine ulaşılmıştır. Tarih
boyunca ilim ile din münasebeti hep süregelmiştir. Bu
konuda yapılan çalışmalar, insanlarda inançla birlikte ilmî
gelişiminin de başladığını göstermektedir. İster Allah’a
inanma şeklindeki düşünceler olsun, isterse felsefî
düşünceler olsun, insanlığın varoluşundan beri mevcuttur.
İSLÂM MEDENİYETİ VE BİLİM
3. İslâm medeniyetinin oluşum ve gelişimi nasıl
başlamıştır?
Cevap: Hz. Muhammed’in (as) kendisine bildirilenleri
insanlara tebliğ etmeğe başlamasıyla İslâm medeniyetinin
gelişim süreci başlamıştır.
4. İslâm dininin Medeniyet ve Bilimin gelişmesindeki rolü
nedir?
Cevap: İslâm dininin, Müslümanların medeniyet ve
bilime bakışında etkin bir rolü olmuştur. Çünkü Allah,
birçok âyet-i kerimede insanları düşünmeye, incelemeye,
akıllarını kullanmaya teşvik etmiştir. Kur’ân’da bir ayette
“Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?” (Zümer, 39/9)
sorusu yer alırken başka bir ayette “Allah’tan ancak âlim
kulları hakkıyla korkar...” (Fâtır, 35/28) buyrulmakta,
ayrıca “ilim sahiplerinin derecelerinin yüksek olacağı”
(Mücadele, 58/11) ifade edilmektedir. Allah, ilmi ve âlimi
överken, cehaleti ve câhili de yermektedir. Bilindiği gibi
İslâm, bilgisizliğe ve cahilliğe karşı savaş açmış bir dindir.
5. İslâm dini içerisinde ilmi çalışmaların gelişim seyri
nasıl ilerlemiştir?
Cevap: İslâm’ın ilme verdiği büyük önem sebebiyle, ilk
yıllardan itibaren İslâm kültür ve medeniyeti oluşmaya
başlamıştır. Müslümanlar başta Kur’ân ilimleri olmak
üzere, çeşitli ilim alanlarında çalışmalar yapmışlar ve
eserler meydana getirmişlerdir. İslâm hukuku, tefsir, hadis
gibi dinî ilimlerin yanı sıra, matematik, geometri,
astronomi ve tıp gibi akla ve deneye dayanan ilimlerde de
büyük çalışmalar yapmış olan ilim adamları, yalnız İslâm
dünyasında değil bütün dünyada da bilinen ve takdir
edilen önemli eserler kaleme almışlardır.
6. İslâm tarihi içerisinde ilmi faaliyetler kaç safhada
incelenmektedir?
Cevap: Üç safhada incelenmiştir. Bunlar; 1. İslâm
medeniyetinde ilk ilmî faaliyetler 2. İslâm medeniyetinde
İslâmî ilimler 3. İslâm medeniyetinin Batı’ya tesirleri.
İSLÂM MEDENİYETİNDE İLK İLMÎ FAALİYETLER
7. İslâm tarihinde ilmi faaliyetler ne zaman başlamıştır?
Cevap: İslâm âleminde ilmî faaliyetler, ilk fetihlerden
hemen sonra, Irak, Suriye ve Mısır’ın fethedildiği ilk üç
halife (632-656) döneminde başlamıştır. İlk Emevi
halifeleri devrinden başlayarak, gelişen İslâmî ilimler
yanında, aklî ilimler de tercüme faaliyetleriyle birlikte ilgi
alanları arasında yer almışlardır.
8. İslâm medeniyetinde ilmî faaliyetlerin yapıldığı yerler
hakkında bilgi veriniz.
Cevap: İslâm medeniyetinde ilmî faaliyetlerin yapıldığı
yerler arasında ilk olarak mescitleri görürüz. Sahabeler,
mescitlerde ders halkaları oluşturmuşlar ve caminin ilim
ve kültür sahalarında bir merkez olmasını sağlamışlardır.
Camiler, kitapçı dükkânları ve âlimlerin kendi evlerinde
yapılan ilmî sohbetler de ilmin yayıldığı yerler
arasındaydı.
9. İslâm medeniyetinde ilmî faaliyetlere bir örnek olarak
kaleme alınan eserler nelerdir?
Cevap: İslâm medeniyetinde ilmî faaliyetler sonucu
ortaya çıkan ilk kaynaklarımız olan eserler şöyle
sıralanabilir:
Lügatta Halil b. Ahmed;
Nesirde Câhız;
Hadiste Buhâri;
Fıkıhta İmâm-ı Azam;
Tarih ve tabakatta Vâkidî ve İbn Sa’d.
10. Emeviler devrinin sonlarında yapılan ilmi faaliyetler
hakkında kısa bilgi veriniz.
Cevap: Emeviler devrinin sonlarına doğru fıkıh,
sistematik olarak gelişmiş ve hadisler tenkit ve tasnife tâbi
tutulmuş; bütün bunların sonucu olarak dinî ilimler
belirgin hale gelmeye başlamıştı. Aklî ilimler ve teknik
alanlardaki hamle de yine bu dönemde yapılmıştır. Daha
çok eski Yunan ve Mısır filozoflarıyla diğer ilim
adamlarının kitapları tercüme edilmiş, medeniyetin aklî
ilimlerdeki asıl hamlesi için bir alt yapı hazırlığına
girişilmiştir.
11. Abbasiler devrinin sonlarında yapılan ilmi faaliyetler
hakkında kısa bilgi veriniz.
Cevap: Abbasilerin ilk dönemine bakıldığında İslâm
kültür ve medeniyetinin, ilim, kültür, sanat alanları ile
bunların kurumlaşması bakımından ciddi gelişmeler ortaya
koyduğu görülür. Eski medeniyet ve kültür merkezleri
fethedilince Müslümanlar Bâbil, Hint, Âsur, Fenike, Grek,
Roma, İran ve Yunan medeniyetlerinin sahip oldukları
ilmî ve kültürel mirasa ulaşmışlardır. Bu merkezlerin
başlıcaları İskenderiye, Antakya, Nusaybin, Cundişapur,
Harran, Ruhâ-Edessa (Urfa) ve Kınnesrin’de (Kuzey
Suriye’de bir şehir) faaliyet gösteren medreseler olmuştur.
12. Abbasiler devrinde tercüme faaliyetleri hakkında bilgi
veriniz.
Cevap: Bu dönemde büyük bir tercüme faaliyetine
girişilmiştir. Tercüme faaliyetleri Bağdat’taki Beytü’lHikme’de
devam etmiştir. Çeşitli ilim sahalarındaki eski
Yunan, Mısır ve Hint bilim ve kültürüne ait eserler
Arapça’ya çevriliyordu.
13. Horasan bölgesinde X.-XI. Asırlarda ilmi faaliyetlerin
canlı olduğu şehirler hangileridir?
Cevap: Bu şehirler şunlardır:
Nişabur,
Merv,
Herat,
Belh.
14. İlk dönemde yetişen Müslüman Türk âlimlerinden en
önemlileri kimlerdir?
Cevap: Bu alimler şöyle sıralanabilir:
Abdullah bin Mübarek et-Türk,
Fârâbî,
Sem’âni,
Cemal Karşî,
Yusuf Has Hâcib,
Kaşgarlı Mahmud,
Ebu’l-Fütûh Abdülgâfir b. el-Hüseyin’i,
Emir A’mak Buhârî,
Necîbî,
Fergâni,
Reşîdî,
Semerkandî.
15. Aristo’dan sonra “ikinci öğretmen” olarak bilinen
İslâm alimi kimdir?
Cevap: Farabi.
16. Farabi’nin eserleri nelerdir? Bu eserler hakkında
kısaca bilgi veriniz.
Cevap: Fârâbî’nin en önemli ve orijinal eseri
Kitâbu’lMûsikîdir. Avrupa’da musikî teorilerine esas
teşkil etmiştir. İhsâu’l-Ulûm adındaki eserinde de
Aristo’ya yakın bir ilim tasnifi yapmıştır. Fârâbî’nin fiziği
Aristo’nun fiziğinin hemen hemen aynıdır. Siyâset
felsefesiyle de uğraşan Fârâbî, Arâü’l-Medineti’l-Fâdıla
adıyla sosyolojiye yaklaşan bir eser yazmıştır. Görülüyor
ki Fârâbî, ilmin birçok dalında çalışmış ve gerçekten
Doğu’nun Aristosu adını almaya hak kazanmıştır.
17. Karahanlılardan günümüze ulaşan en önemli eserler
nelerdir? Bu eserler hakkında kısa bilgi veriniz.
Cevap: Yusuf Has Hâcib’in Kutadgu Bilig (1070) adlı
eseridir. Siyasetname mahiyetindeki bu eserin adından da
anlaşıldığı gibi; Devlet yönetme bilgisini veren bir kitap
olduğu bilinmektedir. Bu dönemin diğer bir önemli eseri
de Kaşgarlı Mahmud tarafından 1073- 77 yılları arasında
Bağdat’ta yazılan ve Abbasi halifesi Muktedî Billah’a
(1074-1094) sunulan Divânu Lügati’t-Türktür. Türkçe’nin
güzelliklerini, yabancılara özellikle Araplara göstermek
için kaleme alınan bu eserde, Karahanlı devri Türk tarihi,
kültürü, coğrafyası, sosyal hayatı ile inançları hakkında
önemli bilgiler bulunmaktadır.
18. Karahanlılar döneminde Farsça ve Arapça şiir ve yazı
yazan edipler kimlerdir?
Cevap: Bu edipler şöyle sıralanabilir:
Emir A’mak Buhârî,
Necîbî,
Fergâni,
Reşîdî,
Semerkandî ve
“Sindbadnâme” ile “A‘râzu’s-Siyâse fî ‘Arâizi’rRiâye”
adlı meşhur eserlerin yazarı Muhammed
b. Ali es-Semerkandî.
19. Gazneliler döneminde ilmi faaliyetler hakkında bilgi
veriniz.
Cevap: Gazneliler döneminde, özellikle Sultan Mahmud
ve oğlu Mesud zamanında (1030-1041) Gazne şehri bir
ilim ve kültür merkezi haline gelmiş, saray, hürmet ve
itibar gösterilen şairlerle dolmuştur. XI. yüzyılda yaşamış
Türk asıllı olan Menuçehrî, Ferrûhî gibi şairlerle Farsça
şiir yazan İran asıllı Escedî, Senâî ve meşhur Şehname
yazarı Firdevsî gibi şairler de Gazneli sarayında yaşayan
dönemin önemli ediplerinden bir bölümüdür.
20. Gazneliler döneminin ilim adamları ve eserleri
hakkında bilgi veriniz.
Cevap: el-Bîrûnî-el-Âsâru’l-Bâkiye ‘ani’lKurûni’l-Hâliye
ve Tahdîdu Nihayeti’l-Emâkîn adlı eserinin yanı sıra Hind
kültür ve medeniyetini anlatan ve mukayeseli dinler
tarihine öncülük yapmış olan Tahkîku mâ li’l-Hind,
astronomiyle ilgili el-Kânunu’l-Mesûdî, değerli taşlar ve
minerallerle ilgili Kitâbu’s-Saydala isimli eserleri kaleme
almıştır. Dönemin tarihçisi olan Utbî, Târîhu’l-Yemînî
adlı eserini Sultan Mahmud adına yazmıştır. Bu dönemin
diğer büyük tarihçisi ise Zeynu’l-Ahbâr adlı eserin
müellifi Ebu Saîd Abdülhayy b. Dahhâk Gerdizî’dir (XI.
yüzyıl). Tarihu Beyhakî’nin yazarı Ebu’l-Fazl Muhammed
b. Hüseyin Beyhakî (öl.1077) de zikredilmesi gereken
önemli tarihçilerdendir.
21. İlk Selçuklu Medresesi kim zamanında ve nerede
kurulmuştur?
Cevap: Tuğrul Bey döneminde Nişabur’da kurulmuştur.
22. Asıl teşkilâtlı öğretim müesseseleri olan Nizamiye
Medreseleri kim zamanında ve nerede kurulmuştur?
Cevap: Alp Arslan’ın izniyle vezir Nizamülmülk
tarafından başta Bağdat olmak üzere Büyük Selçuklu
devletinin hâkimiyetindeki şehirlerde kurulmuştur.
23. Bu medreselerde okutulan dersler nelerdir?
Cevap: Dinî ilimler, filoloji, matematik, astronomi, tıp ve
felsefe gibi dil ilimleri ile akla ve deneye dayanan ilimler.
24. İlk Selçuklu hastahanesi nerede ve kim tarafından
yaptırılmıştır?
Cevap: Nişabur’da Nizâmülmülk (öl.1092)
25. Selçuklu Devleti’nde rasathaneleri hangi sultan inşa
ettirmiştir?
Cevap: Sultan Melikşah. İsfahan ve Bağdat’ta
Melikşah’ın yaptırmış olduğu rasathanelerde, aynı
zamanda rubaileriyle ünlü Ömer Hayyam’ın (öl.1132?)
yanında Ebu’l-Muzaffer İsfizâri (öl.1121’den önce) gibi
bilim adamları çalışmışlardı.
26. Selçuklu Devri’nin önemli ilim adamları kimlerdir?
Eserleri hakkında kısaca bilgi veriniz.
Cevap: Büyük âlim Ebu’l-Meâli Cüveynî (öl. 1085),
büyük İslâm mütefekkiri Gazalî (öl. 1111), meşhur Hanefi
fakihi Pezdevî (öl. 1089), el-Mebsût yazarı Serahsî (öl.
1090), mezhepler tarihi mütehassısı Muhammed
Şehristânî (öl. 1153), müfessir ve fakîh Kâdî Beyzâvî (öl.
1286), felsefî kelam hareketini canlandıran âlim ve
astronom Kutbeddin Şirazî (öl. 1311), tarihçilerden İbn
Hassul, Ebu Tahir Hâtunî, Muizzî (öl. 1127), Ali b. Zeyd
Beyhâkî (öl. 1170), İbn Bibî, Kerimüddin Mahmud
Aksarâyî, İbnü’l-Kıftî (öl.1249), sultanların himayesini
gören İranlı şairlerden Emir Muizzî, Enverî, Ezrâkî ve
Nizamî, Anadolu topraklarında ise Mevlanâ, Yunus Emre,
Hoca Dehhânî, Sultan Veled, Gülşehrî gibi tanınmış
şairler Selçuklu döneminde yetişen önemli şahsiyetlerden
sadece bir kaçıdır.
27. Timurlular Devrinin meşhur alim ve şairleri
kimlerdir?
Cevap: Timurlular Devrinin meşhur alim ve şairleri şöyle
sıralanabilir:
Câmiî (öl.1492),
Kâsım-ı Envâr (öl.1433),
Ali Şir Nevâî (öl.1501),
Hoca İsmat Buharî (öl.1436-1437).
28. Timurlu Devrinde astronomide ün yapan Sultan
kimdir?
Cevap: Uluğ Bey (1409-1449)
29. Timurlu Devrinde edebiyat ve bilimdeki başarılarıyla
bilinen kişi kimdir?
Cevap: Hüseyin Baykara
30. Ali Şir Nevai’den sonra Türk dilini savunan ve
kıymetli eserler yazan Timur sultanı kimdir?
Cevap: Babürdür. Eserleri; Babürname, Aruz Risalesi,
Mübeyyen, Divan ve Validiye Risalesi Tercümesi.
31. Anadolu’da eğitim veren ilk medreseler kim zamanında
kurulmuştur?
Cevap: Sultan II. Kılıçarslan
32. II. Kılıçarslan hangi bölgelerde medreseler yaptırmıştır?
Cevap: Biri Konya, diğeri Aksaray’da iki, emirlerinden
Altun Aba da yine Konya’da bir medrese yaptırmıştır
(1196’dan önce). Daha sonra Konya’da Sırçalı (1242-
1243), Karatay (1251), Atabekiyye (1251), İnce Minareli
(1252); Kayseri’de Hunad Hatun (1237-38), Sâhibiye
(1267-68), Sivas’ta Gökmedrese (1271), Bürûciye (1271-
72), Çifte Minare (1271), Kırşehir’de Cacaoğlu (1271)
medreselerini inşa ettirmiştir.
33. Mahzenü’l-Esrar’ın müellifi olan ve bu eserini
Mengücükoğulları hükümdarı Fahreddin Behramşah’a
ithaf eden ilim adamı kimdir?
Cevap: Genceli Nizamî
34. Kelile ve Dimne adlı otuz ciltlik bir Selçuklu
Şehnamesi niteliğinde olan eser kime aittir?
Cevap: Şair Kâni
35. Anadolu Beylikleri devrinde tıp dalındaki eserlerden
en önemlisi hangisidir?
Cevap: İshak b. Murad tarafından yazılan Müntehâb-ı
Şifâ-i Tıb’tır (1389).
36. Beylikler döneminde astronomi ile ilgili yapılan
çalışmalar nelerdir?
Cevap: Astronomi ile ilgili olarak Allâme Şirazlı
Mahmud’un Kastamonu Bey’i Hüsâmeddin Çoban’ın oğlu
Muzafferüddin Yavlak Arslan (öl. 1292)’a ithaf ettiği
İhtiyârâtü’l-Muzafferîsi ile Şemseddin Mehmed Tusterî
(1310) tarafından ve Eşrefoğullarından Mübârizüddîn
Mehmed b. Süleyman (1302- 1320) adına kaleme alınan
felsefî mahiyetteki el-Fûsûlü’l-Eşrefiye de burada
zikredilmesi gereken eserlerdendir.
37. Osmanlılar döneminde ilmi çalışmalar hakkında
yazılar eserlerle ilgili geniş çağlı bilgiler içeren iki eserin
adı nedir ve kim tarafından yazılmışlardır?
Cevap: Bu iki yazar ve eserleri şöyledir:
Taşköprülüzade; eş-Şakâiku’n-Nu’mâniyye,
Katip Çelebi; Keşfü’z-Zünûn.
İSLÂM MEDENİYETİNİN BATI’YA TESİRLERİ
38. İslâm bilimi, Felsefesi ve Kültürünün Batı’ya geçiş
yolları kaç aşamada ve nasıl olmuştur?
Cevap: Batı’ya geçiş yolları altı aşamada olmuştur:
Endülüs İslâm medreseleri (Kurtuba, Sevilla,
Toledo, Gırnata),
Sicilya Müslümanları,
Yahudi Tercümanlar,
Hint ticaret yollarının aranması (coğrafya
kitaplarının tercümesiyle),
Haçlı seferleri,
Balkanlara yerleşen Osmanlı müesseseleri.
39. XII. Yüzyılın üniversitelerinde hangi İslâm
filozoflarına ait eser ile tıbbi çalışmalar yapılmıştır?
Cevap: Bu İslâm filozofları ve eserleri şunlardır:
İbn Sina’nın el-Kanun Fi’t-Tıb ile
İbn Rüşd’ün tıbbi risaleleri
40. İslâm medeniyeti’nin Avrupaya tesirine bir örnek
olarak İspanya’daki gelişimi hakkında kısaca bilgi veriniz.
Cevap: İspanya’nın 711 yılında Müslümanlar tarafından
fethinden sonra, 755 tarihine kadar Suriye’deki halifelik
merkezi tarafından idare edildi. 715’den Abdurrahman
devrinin sonuna kadar (912-961) İslâmî eğitim, sanat ve
ilimlerle Avrupa’yı besledi. İspanya, İslâm
medeniyetinden Avrupa’nın istifade ettiği bölge olmuştur.
Çünkü Doğu ile Batı arasındaki teması burası
kolaylaştırmış ve Endülüs İspanyolları Arap dilini bilgi ve
edebiyat için kullanılabilecek tek dil olarak görmüşlerdir.
41. İslâm medeniyeti’nin Avrupa’ya geçişinde ikinci bir
kapı olan Sicilya’da nasıl bir etkileşim ve gelişim
olmuştur? Kısaca bilgi verin.
Cevap: Müslümanlar kurdukları medreselerinde
Hıristiyan bilginlerin yetişmesine yardım ettiler. Burada
Müslümanlardan kalma saray ve merasimlerin yanı sıra
İslâmî örf, âdet ve ilimleri de Hıristiyanlar devam
ettirdiler. Resmî dil olarak Arapça kullanıldı. Hatta
diplomaların bir kısmı bile Arapça yazıldı. Kısacası, X.
yüzyılda Sicilya’daki Norman hâkimiyeti İslâmî bir
karakter taşıyordu.
42. İslâm Medeniyeti’nin Avrupa’ya girişinde Haçlı
Seferlerinin rolü nedir?
Cevap: Bu seferler, kilise tarafından İslâm’ın tesir gücünü
kırmak ve Hıristiyanlık bilincini ayakta tutmak için
düzenlenmiş, ancak Müslüman Türklerin karşı koyması ile
durdurulabilmiştir. XI. yüzyılın sonlarına doğru başlayıp
XV. yüzyıla kadar defalarca tekrarlanan Haçlı seferleri
Avrupalıların İslâm ülkeleriyle temasa gelmelerini
sağlamıştır. Bu seferlerden kurtulup geri dönebilenler,
Müslüman Türkün imanını, hükümdarlarına saygısını,
temizlik, mertlik ve dürüstlüklerini anlatmakla
bitirememişlerdir. İbn Sina’nın Kitabü’n Nefs ve Şifa adlı
eseri Yohannes tarafından bu seferler sonrasında Avrupa
dillerine kazandırıldı. Fârâbî ve Gazalî gibi filozof ve ilim
adamları Avrupa tarafından araştırıldı. Haçlı seferleriyle
Batı, Doğu’yu tanıdı. Haçlılar, İslâm medeniyeti
mensuplarını kendilerinden daha farklı, daha gelişmiş,
daha önde ve daha liberal buldular.
43. İslâm medeniyetinin Batı’ya taşınmasında diğer bir
yol İtalyan liman şehirlerinin rolü nedir?
Cevap: Akdeniz ticareti, Orta ve Kuzey Avrupa’ya
Venedik, Pisa, Lucac ve Cenova gibi liman şehirleri
aracılığıyla aktarılıyordu. Bu yolla daha çok kültür
alışverişi olduğu ve Doğu ile Batı arasındaki bu kültür
alışverişinde Yahudi ilim adamlarının rollerinden söz
edilebilir.
44. Avrupa’da felsefenin İslâm tesiri ile gelişimine katkı
sağlayan en önemli İslâm düşünürü kimdir?
Cevap: İbn Rüşd
45. Müslüman Arap tıbbının Batı’daki otoritesi olarak
bilinen tıpçı kimdir?
Cevap: Râzi- Kitabu’l-Havasi
46. Avrupa’da bilinen diğer Müslüman tıpçılar kimlerdir?
Cevap: Diğer Müslüman tıpçılar şöyle sıralanabilir:
Ebu’l-Kasım ez-Zehrâvî,
İshak el-İsrâilî,
İbnü’l-Cezzar.
47. Matematik alanında Batıya tesir eden ünlü Müslüman
matematikçi kimdir?
Cevap: El.Harizmî
48. Batı’da fizik araştırmaları ve göz hastalıkları
konusunda ün yapmış Müslüman ilim adamı kimdir?
Cevap: İbnü’l Heysem
49. İslâm Medeniyetinin kültürel anlamda Avrupa’ya tesiri
nasıl olmuştur?
Cevap: VIII. yüzyılda İspanya’yı fetheden Müslümanlar
burada parlak bir uygarlığın temsilcileri olmuşlardır. Pek
çok bitki türü Ortaçağ’da Avrupa’ya getirilmiş, pirinç,
pamuk, şeker kamışı gibi birçok kelime Arapça olarak bu
dillerde kullanılmaya devam edilmiştir. Baharatlar
Avrupalıların beslenme alışkanlıklarını da değiştirmiş,
damak zevklerini zenginleştirmiştir. Sulama kanalları, su
ve yel değirmenleri inşaatında, at türleri, koyunlar,
zeytinyağı ve kâğıt üretimi teknikleri ile inşaat teknikleri,
kubbe ve kemer yapımında da Batı’ya öncülük edilmiştir.
0 Yanıt
1409 Gösterim