Tarihî Olgularla İlişkili Kur’ân İlimleri
1. Esbab-ı nüzul nedir?
Nüzul sebepleri. Hz. Peygamberin risalet döneminde meydana gelen ve Kur’an’ın bir veya birkaç ayetinini yahut bir suresinin inmesine yol açan olayı durumu ya da soruyu ifade eder.
2. Kur’an’da kaç ayet sebeplere bağlı inmiştir?
500 kadar
3. Esbab-ı nüzulun çeşitleri nelerdir?
Doğrudan Hz. Peygambere yöneltilen sorulara cevaben inen ayetlerii. Toplumda infiale sebep olan bir olay hakkında inen ayetleriii. Herhangi bir meselenin dini hükmünü beyan etmek için nazil olan ayetler.
4. Esbab-ı nüzulü bilmek neden faydalıdır?
Ayetlerin manalarını anlamak kolaylaşır.ii. Çeşitli konularla ilgili hükümler içeren ayetlerin hikmetlerinin tespiti kolaylaşır.iii. Ayetin zahir anlamı açık bir şeklide anlaşılan ancak ayet ile kastedilen asıl mana nüzul sebebi bilindiği zaman ortaya çıkan ayetlerde mana tam olarak ortaya çıkar.iv. Özel bir şahıs hakkında inmediği halde o şekilde zannedilen ayetler ile yanlış yönlendirmelerin ve istismarların önü alınmış olur.
5. Esbab-ı nüzulde dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Nüzul sebeplerini bilmeden Kur’anı anlamanın imkansız olduğunu söylemek doğru değildir. Nüzul sebepleri Kur’anı anlamada yardımcı unsurlar olarak görünmelidir.ii. Kur’anı nüzul sürecine uygun bir tarzda okunmasını önermek her zaman için doğru olmaz. Çünkü nüzul sebeplerine ait elimizde yeterli bilgi yoktur.iii. Nüzul sebepleri her ne kadar özel olsa da bunların hükümlerinin genel olduğu asla unutulmamalıdır.iv. Nüzul sebepleri ile ilgili rivayetlerde bazen oldukça abartılı ve hatta asılsız bilgilere yer verilmiştir.v. Nüzul sebepleri sadece Hz. Peygamber döneminde vuku bulan hadiselerle ilgilidir. Peygamberlik öncesinde ya da Peygamberin (asm) vefatından sonra meydana gelen olaylar nüzul sebebi olmazlar.vi. Bazen nüzul sebeplerinde aynı ayetle ilgili birbirinden farklı rivayetler nakledilir. Bu tür farklılıklar sebeplerin tesbitinde içtihadî bir durumun söz konusu olduğunu anlatır.
6. Nesh ne demektir?
Kelime olarak yok etmek gidermek bir şeyi bir yerden başka bir yere nakletmek ve yazmak anlamına gelir. Hepsindeki temel anlam yer değiştirmedir (tebdil).
7. Terim anlamı olarak nesh?
Herhangi bir şer’i hükmün yerine başka bir şer’i hükmün gelerek öncekinin hükmünü ortadan kaldırması.
8. Nasih-mensuh nedir?
Hükmü kaldırılmış olan ayete mensuh hükmü ortadan kaldıran ayete de nasih denir.
9. Nesh kaç çeşittir?
Zerkeşi’ye göre dört çeşittir: Kur’anın Kur’anı neshiii. Kur’anın süneti neshiiii. Sünnetin sünneti neshiiv. Sünnetin Kur’anı neshi (bunun hakkında alimler arasında ittifak yoktur)
10. Kur’anda neshin varlığını kabul edenler ile etmeyenlerin delilleri.
Neshi kabul edenler/ Neshi kabul etmeyenleri. Kur’andaki bazı ayetler/ Bu ayetlerin önceki kitaplarda bulunan bazı ahkamla alakalı olduğunu savunurlarii. Alimlerin icma’ı/ Ulema arasında bir ittifak yoktur derleriii. Rivayet edilen bazı haberler/ Rivayetleri güçlü delil saymazlar. Sahih bir hadis yoktur derleriv. Aklen de neshin kabul edilebileceği/ Bu kabul evrensel olan Kur’an için değil önceki dinlerin neshi için geçerlidir derler.v. Hüküm itibariyle birbirinden farklı olan ayetler/ Bunlar nesh değil tahsis takyid tedriciliktir. Ör. İçkinin haram kılınmasıvi. Nasih ayet mensuh ayetten sonra gelmelidir/ Bu konuda birbirini tutmayan rivayetler neshin olmadığına delildir.vii. Hem nasih hem mensuh dini bir hükümle ilgili olmalıdır. Ahlaka ya da itikada dair konularda nesh olmaz./ Nesh olduğu bildirilen ayetlerin bazıları ahlaki konuları ele alır derler.
11. Kur’andaki neshin çeşitleri
Neshin varlığını kabul edenlere göre üç çeşittir: Hükmü mensuh metni baki ayetler.ii. Hükmü baki metni mensuh ayetler. Recm ayetiiii. Hem hükmü hem de metni mensuh ayetler.
12. Kıssa nedirİz sürmek peşinden gitmek bir haberi ya da sözü açıklamak bildirmek saçı makasla kesmek göğsün üst kısmı. En temel anlamı bir şeyin izini sürmektir.
13. Kur’anda kıssa ne şekilde geçer?Kıssanın çoğulu olan kısas geçmez. Kasas nebe-enba haber-ahbar kelimeleri geçer. Tarih kelimesi de kullanılmamıştır.
14. Kur’anda kaç tür kıssa bulunmaktadır?Üç tür:i. Allah elçilerini getirdikleri mesajları ümmetlerinin tepkilerini anlatır. Hz Musa kıssaları gibiii. Geçmişte yaşayan bazı topluluklar hakkındadır. Ashab-ı Kehf gibiiii. Hz Peygamber dönemindeki olaylarla ilgilidir. Uhud harbi gibi
15. Kur’an kıssalarının özellikleri nelerdir?
Çoğu sure bir kıssa içerir ya da çoğu surenin bir öyküsü vardır.ii. Kıssalar Allah’ın tarih boyunca elçiler aracılığıyla insanlara gönderdiği mesajları müsbet ya da menfi tutumlara verdiği cevapları anlatır.iii. Kur’an kıssaları dünya ve ahiret algılarının tarihsel yansımalarını ve bun yansımaların sonuçlarını anlatan tanıkları nakleder.iv. Kur’an kıssalarının özelliklerinden birisi de tekrar edilmeleridir.
16. Kur’andaki kıssaların hedefleri nelerdir?
Tevhid nübüvver ve ahret inancı gibi itikadi konuları önceki ümmetlerin kıssalarını anlatarak tahkim etmek.ii. Hz. Peygamberi ve mü’minleri teselli etmek.iii. İslam toplumunu önceki ümmetlerin kıssalarıyle yetiştirmek. Hz Eyyub sabrı Hz Yusuf iffeti gibiiv. Akla ve kalbe dengeli hitap ederek toplumu eğitmek ve yetiştirmek.v. Kıssalardan ortak bir prensibe ulaşmak ve muhatablara genel bir ilke hakkında fikir vermek.
17. Kur’an kıssalarına dair bazı problemleri.
Bazı müsteşrikler Kur’andaki kıssaların tarihte gerçekleştiği durumdan farklı anlatıldığını ileri sürmüşlerdir. Bu iddiayı reddeden pek çok ayet vardır.ii. Önemli olmayan bir meseleyi detaylarıyla anlatıp çok önemli olan bir olaya temas etmez. Kur’anın Hz Peygamber döneminde vuku bulan çok önemli bazı tarihi olaylara temas etmemesi onun belirli bir tarihe münhasır ve mahkum olmadığını gösterir. iii. Tarihsel kıssaların yanı sıra temsili kıssalar da vardır. Bunların gerçek olup olmadığı önemli değildir. Önemli olan mesajın iletilmesidir.iv. Kur’an bir tarih kitabı olmadığından kıssalarda tarihi bilgiler bir bütün olarak bulunmaz. Kuranın amacı açısından gerekli değildir.
18. Kur’anda kronolojik anlatımla naklediliyor gibi görünen tek kıssa hangisidir?
Hz Yusuf’un kıssası
19. İsrailiyat nedir?Yahudi Hıristiyan ve diğer kültürlerden İslamiyete giren rivayetler bütünüdür.
20. İsrailiyat hakkındaki birincil kaynak nedir?
Miladi 70 yılında Romalı Titus’un zulmünden kaçarak Hicaz bölgesine yerleşen Yahudiler.
21. İsrailiyatın Kur’an tefsirine geçiş yollarıi.
Önceki kültürlerden kendini kurtaramayan mühtedilerin nakilleri.ii. İsraili rivayetleri tashih etmek için İsrailiyata müracat edenler.iii. Ehl-i Kitap hanımlarla evlenme izninin doğurduğu ortamda yetişen yorumcular.iv. İslam düşmanlarının İslam’ın ruhunu kirletmek için kasıtlı olarak uydurduğu rivayetler.v. Bazı hikayecilerin halkı oyalamak ve hoşa gitmek için uydurdukları rivayetler.vi. Ehli Sünnete karşı cephe alan sapık fırkaların siyasi maksatlı uydurdukları rivayetler.vii. İsrailiyatın vir kısmı da bir şeyi izah etmek maksadıyla karışmıştır.
22. İsrailî haberlerin çeşitleri.
Senedi sahih olan Kurana ve sünnete muvafık olanlar. Makbul haberlerii. Yalan olduğu bilinenler. Nakledilmesi doğru değildir.iii. Sıhhati tam olarak bilinemeyenler.
23. İsraili haberleri nakletmekte öne çıkmış isimleri.
Ka’bul Ahbarii. Abdullah bin Sellam el-Ensariiii. Vehb bin Münebbihiv. Abdülmelik bin Abdülaziz bin Cüreyc
24. Çağdaş İsrailiyat nedir?
Batı düşüncesini referans göstererek yapılan yorumlar.
25. İsrailiyata müracaat eden Sahabeler aldıkları cevapları titizlikle değerlendirmişlerdir. Bu konulardan bazıları nelerdir?
* İtikadi konularii. Hz. Peygamber tarafından izahı yapılan meseleleri. İlgilenilmesinde hiçbir fayda mülahaza edilmeyen polemikleri. Fıkhi hükümler
0 Yanıt
1719 Gösterim