1. İslam ceza hukuku, İslam hukukunun kendine özgü
sistematiği içinde hangi terim ile ifade edilmektedir?
A) Ukûbât
B) Furû’-ı fıkıh
C) el-Ahkâmu’s-Sultâniyye
D) Mecelle
E) Usûl-i fıkıh
Çözüm: İslam ceza hukuku, İslam hukukunun kendine
özgü sistematiği içinde ukûbât terimiyle ifade
edilmektedir. İslam hukukunda kamu ve özel hukuk
biçiminde bir tasnif yapılmadığı için, ukûbât kapsamına
giren ceza hukuku kuralları (hükümler), klasik İslam
hukuku (furû’-ı fıkıh) kaynaklarında ayrı bölümler altında
incelenmektedir. Ayrıca esas itibariyle genel kamu,
anayasa ve idare hukuku meselelerini inceleyen elAhkâmu’s-Sultâniyye
ve es-Siyâsetu’ş-Şer’iyye türü
kitaplar ile mâlî hukuka ilişkin meseleleri ele alan
Kitâbu’l-Harâc ve Kitâbu’l-Emvâl türü kitaplarda da
İslam ceza hukukunun kimi konuları yer almaktadır. Diğer
taraftan her ne kadar İslam hukuku, kamu ve özel hukuk
ayırımına göre tasnif edilmese de İslam ceza hukukunda
ihlâl edilen hakkın türü, suç ve cezalarla onlara ilişkin
ilkelerin tespiti bakımından önem taşımaktadır. Hakların
türü ve bağlı olduğu ilkeler de İslam hukukunun genel
teorisine ilişkin (usûl-i fıkıh) eserlerde incelenmektedir.
Doğru cevap A’dır.
2. Aşağıdaki suçlardan hangisi bir had suçudur?
A) Cana kast etme
B) Vücut bütünlüğüne yönelik suçlar
C) Darp
D) Zina
E) Yaralama
Çözüm: Klasik doktrinde had suçları (cerâimu’l-hudûd)
teriminin daha çok dar anlamında kullanıldığını da
belirtmemiz gerekir. Buna göre had suçları terimi dar
anlamında zina, zina iftirası (kazf), içki içme (şürb-sükr),
hırsızlık (sirkat), yol kesme (hırâbe/kat’-i tarîk), isyan
(bağy) ve dinden dönme (irtidâd) suçlarını ifade
etmektedir. Kısâs suçları (cinâyât/cerâimu’l-kısâs)
denildiğinde, insanın canına ve vücut bütünlüğüne yönelik
saldırı niteliği taşıyan yasaklanmış davranışlar
kastedilmektedir. Cana ve vücut bütünlüğüne yönelik
suçlar, adam öldürme suçu ile darp, yaralama gibi
müessir fiilleri kapsamaktadır. Doğru cevap D’dir.
3. Aşağıdakilerden hangisi bir kısâs suçudur?
A) Zina iftirası
B) Hırsızlık
C) Adam öldürme
D) Yol kesme
E) Dinden dönme
Çözüm: Klasik doktrinde had suçları (cerâimu’l-hudûd)
teriminin daha çok dar anlamında kullanıldığını da
belirtmemiz gerekir. Buna göre had suçları terimi dar
anlamında zina, zina iftirası (kazf), içki içme (şürb-sükr),
hırsızlık (sirkat), yol kesme (hırâbe/kat’-i tarîk), isyan
(bağy) ve dinden dönme (irtidâd) suçlarını ifade
etmektedir. Kısâs suçları (cinâyât/cerâimu’l-kısâs)
denildiğinde, insanın canına ve vücut bütünlüğüne yönelik
saldırı niteliği taşıyan yasaklanmış davranışlar
kastedilmektedir. Cana ve vücut bütünlüğüne yönelik
suçlar, adam öldürme suçu ile darp, yaralama gibi
müessir fiilleri kapsamaktadır. Doğru cevap C’dir.
4. Kitâb ve Sünnet’te doğrudan düzenlenmemiş,
toplumsal koşullara göre belirlenmeleri yetkili organa
bırakılmış olan veya Kitâb ve Sünnet’te yasaklanmış,
fakat kendilerine herhangi bir cezaî yaptırım
öngörülmemiş davranışların oluşturduğu suçlar
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kul haklarına yönelik suçlar
B) Allah haklarına yönelik suçlar
C) Had suçları
D) Kısâs suçları
E) Ta’zîr suçları
Çözüm: Ta’zîr suçları (cerâimu’t-ta’zîr) ise, iki kısımda
ele alınabilir. Onlardan ilk kısmını, Kitâb ve Sünnet’te
yasaklanmış, fakat kendilerine herhangi bir cezaî yaptırım
öngörülmemiş davranışlar oluşturmaktadır. Diğer bir
ifadeyle, söz konusu davranışlar birer suç olarak ilahî
irade (Şâri’) tarafından düzenlenmiş, ancak bunların nasıl
cezalandırılacakları bildirilmemiştir. Ta’zîr suçlarının
ikinci kısmında ise Kitâb ve Sünnet’te doğrudan
düzenlenmemiş, toplumsal koşullara göre belirlenmeleri
yetkili organa bırakılmış olan suçlar yer almaktadır.
Ta’zîr suç ve/veya cezalarını belirlemede yetkili organ,
pozitif düzeyde yasama yetkisini elinde tutan devlet
başkanıdır. Devlet başkanı, ta’zîr suç ve/veya cezalarını
belirleme yetkisini hâkimlere de bırakabilir. Doğru cevap
E’dir.
5. Aşağıdaki suçlardan hangisi sırf Allah hakkını ihlâl
eden suçlara bir örnek olabilir?
A) İçki içme
B) Zina iftirası
C) Hırsızlık
D) Cana kast etme
E) Yaralama
Çözüm: Sırf Allah hakkını ihlâl eden suçlar: Zina ve içki
içme suçları örnek verilebilir. Bunların işlenmesinde
başka kişilere doğrudan verilen bir zarar
bulunmamaktadır. Zina suçu işleyen kimselerin
birbirlerine verdikleri bir zarardan değil, neslin
korunması ilkesine aykırılıktan ve evlilik kurumuna
yönelik bir saldırıdan söz edilebilir. Benzer şekilde içki
içen kimse de başka bir kişinin hakkını değil, aklın
korunması ilkesine aykırı davranarak, kamusal bir hakkı
ihlâl etmektedir. Çünkü toplum bireylerden oluşmaktadır.
Bireylerin fıtratı bozarak kendilerini sağlıksız hale
getirmeleri, toplumsal yarar ve düzen açısından bir zarar
doğurmaktadır. Doğru cevap A’dır.
6. Aşağıdaki suçlardan hangisi Allah ve kul hakkı ortak
olup, kul hakkının daha ağırlıklı olarak ihlâl edildiği
suçlara bir örnek olabilir?
A) Zina
B) İçki içme
C) Kişinin yaşam bütünlüğüne yönelik suçlar
D) Zina iftirası
E) Hırsızlık
Çözüm: Allah ve kul hakkı ortak olup, kul hakkının daha
ağırlıklı olarak ihlâl edildiği suçlar: Bunlara kısâs
suçlarını örnek verebiliriz. Kişilerin yaşam ya da vücut
bütünlüğü haklarına yönelik suçlar, öncelikle onlara zarar
vermektedir. Kısâs suçları, ikinci derecede, toplumsal
güvenliği de sarsmaktadır. Doğru cevap C’dir.
7. Suçun unsurlarından hangisinde bir fiilin suç
olabilmesi için kanunda suç olarak tanımlanmış
olmasının gerekliliği vurgulanır?
A) Maddi unsur
B) Kanunî unsur
C) Manevi unsur
D) Hukuka aykırılık
E) Hukuka uygunluk
Çözüm: Kanunî unsur, bir davranışın (fiil) kanunda suç
olarak tanımlanmış olması demektir. Kanunda
tanımlanmamış hiçbir davranış suç olarak kabul edilemez.
Kanunî unsur, kanunsuz suç olmaz ilkesine
dayanmaktadır. Buna kanunîlik ilkesi de denilmektedir.
Doğru cevap B’dir.
8. Bir kişinin 2010 yılında yapmış olduğu bir fiil 2015
yılında ceza olarak tanımlanmış ve kişi ceza
almamıştır. Bu durumu hangi ilke ile açıklama
mümkündür?
A) Müslim veya gayrimüslim olma durumu
B) Kölelere cezanın yarısının uygulanması
C) Devlet başkanı dokunulmazlığı
D) Ceza kurallarının geriye yürümeyeceği ilkesi
E) Dârulislam veya Dârulharb olma durumu
Çözüm: Ceza hukuku kurallarının zaman bakımından
uygulanması ile bir suç tanımı yapan kuralın, ancak o
kural yürürlüğe girdikten sonra işlenecek suçlara
uygulanabileceği kastedilmektedir. Ceza kuralı, kural
yürürlüğe girmeden önce işlenen suçlara uygulanamaz.
Başka bir ifadeyle, bir davranış ancak bir ceza kuralında
tanımlandıktan sonra suç niteliği kazanacağı için, kural
yürürlüğe girmeden o davranışın suç sayılması mümkün
değildir. Ceza kurallarının geriye yürümeyeceği ilkesi,
suçun kanunî olması gerektiğini öngören ilkenin bir
sonucudur. Ceza kurallarının geriye yürümeyeceği
ilkesinin istisnası, yeni yürürlüğe giren kuralın sanık ya da
mahkûmun lehine düzenleme öngörüyor olmasıdır. Doğru
cevap D’dir.
9. Aşağıdakilerden hangisi cezaları düşüren sebeplerden
biri değildir?
A) Af
B) Suçlunun yakalanması
C) Mağdurun rizası
D) Sulh
E) Zaman aşımı
Çözüm: İslam ceza hukukunda cezalar çeşitli sebeplere
bağlı olarak düşmektedir. Ancak her bir sebep bütün
cezalar bakımından düşürücü bir etkiye sahip değildir. Bir
sebep, bir veya birden fazla cezaya özgü olabilir. Cezaları
düşürücü belli başlı sebepler mağdurun rızası, suçlunun
ölümü, suçlunun tevbesi, sulh, af ve zamanaşımından
ibarettir. Doğru cevap B’dir.
0 Yanıt
1488 Gösterim