1. İslam hukukunda bir eşyanın kullanılması, ondan
istifade edilmesine ne denmektedir?
A) Ayn
B) Menfaat
C) Milk
D) Fiili tasarruf
E) Mal varlığı
Çözüm: İslam hukukunda, mülkiyet hakkının da dahil
olduğu, eşya üzerinde en güçlü ve doğrudan kurulan
yetkileri “milk” terimi ifade eder. Eşyayı zilyetliğinde
bulundurma, kullanma, yararlanma, semerelerini alma,
tüketme, yok etme fiili tasarruflardandır. İslam
hukukçuları, bir eşyanın somut maddi yapısına, daha
doğrusu bizzat eşyanın kendisine ayn derken, bu eşyanın
kullanılması, ondan istifade edilmesini ise menfaat
terimiyle ifade ederler. Doğru cevap B'dir.
2. Aşağıdakilerden hangisi Hanefîlerde mal olup
mütekavvim olmayan nesnelerden kabul edilir?
A) Kan
B) Leş
C) Toprak parçası
D) Domuz
E) Altın
Çözüm: Hanefîlerin eşya ile ilgili terimleri üç aşamalıdır.
Birinci aşama mal olmayan şeylerdir. Kan, leş, tek bir
pirinç tanesi gibi. İkinci aşama mal olup, mütekavvim
olmayan nesneler, başka bir deyişle mütekavvim olmayan
mallardır. Bunlar sadece üç tanedir: Hamr (şarap),
domuz ve şer’î yollarla kesilmeden (boğularak vb.) ölen
hayvanlar. Bu üç nesne de ehl-i kitap açısından teknik
anlamda maldır. Üçüncü aşama mütekavvim mallar olup,
bu üç şeyin dışında olup, iktisadi değeri olan ve
Müslümanlara mubah kılınmış nesnelerdir. Doğru cevap
D’dir.
3. Pis kabul ettikleri için köpeği mal olarak kabul
etmeyen mezhep hangisidir?
A) Hanefî
B) Şâfiî
C) Hanbelî
D) Mâlikî
E) Taberî
Çözüm: Şâfiîler köpeği pis kabul ettiklerinden onu mal
olarak görmezler. Doğru cevap B'dir.
4. Yumurta borçlar hukuku açısından hangi mal
ayrımına girmektedir?
A) Mislî
B) Kıyemî
C) Aynî
D) Deyn
E) Manfaa
Çözüm: Miktarları tartı, hacim ölçüsü, uzunluk ölçüsü, ya
da adet hesabıyla belirlenen mallar kural olarak misli
maldır. Mesela, buğday, kumaş̧, yumurta ve para mislî
mal olup akitlerde genellikle fert olarak belirlenmeyip cins
olarak belirlenirler. Kıyemî mallar ise tam olarak aynı
değer ve şartlarda aynı cinsini bulmanın kolayı olmadığı
mallardır. Büyükbaş̧bir hayvan, arazi, ikinci el bir araba
böyledir. Doğru cevap A’dır.
5. Hisseli mülkiyetin ortadan kaldırılarak müstakil
mülkiyet tesis edilmesine ne denilmektedir?
A) İbaha
B) Ferdi mülkiyet
C) İzale-i şuyû
D) Halefiyet
E) Zimmet
Çözüm: Hisseli mülkiyetin ortadan kaldırılarak müstakil
mülkiyet tesis edilmesine izale-i şuyû (hisseli mülkiyetin
izalesi) denir. Buna göre böyle bir malın mümkün ise
öncelikle taksim edilmesi yoluna gidilir. İslam hukukunda
su, ateş, ot (ve tuz) gibi nesneleri kapsayan bu mallar
üzerinde kimsenin özel mülkiyet hakkı olmayıp bunlar
üzerindeki yetki ibaha ortaklığı (şirket-i ibaha: eş-
şeriketü’l- amme) konusudur. Halefiyet (yerini alma) ise
başlıca bir şahsın miras ve vasiyet yoluyla diğer bir şahsa
halef olması, yani onun yerine geçmesidir. Doğru cevap
C'dir.
6. Devletin istimlak koyması gibi temelde kamu
menfaatine yönelik kısıtlama aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Ferdî sınırlama
B) Aslî sınırlama
C) Malî sınırlama
D) İradi sınırlama
E) İstisnâi sınırlama
Çözüm: İslami hukukta mülkiyet hakkının
sınırlamalarında (takyitlerinde) üç türden bahsedilebilir:
Aslî sınırlamalar her halükarda mülkiyete bağlı olan ve
ondan ayrılmayan sınırlamalardır. İradi takyitler malikin
kendi iradesiyle yaptığı hukuki işlemler yoluyla mülkiyet
hakkına getirdiği sınırlamalardır. Devletin istimlak, mali
ceza verme, istisnaî vergiler koyma gibi temelde kamu
menfaatine yönelik kısıtlamalarıdır. Doğru cevap E'dir.
7. Aşağıdakilerden hangisi irtifak haklarının temel
türlerinden biri değildir?
A) Kiriş koyma hakkı
B) Kaynak hakkı
C) Mecrâ hakkı
D) İstirahat hakkı
E) Geçit hakkı
Çözüm: İrtifak haklarının temel türleri şunlardır:
Kaynak (su alma) hakkı (hakku’ş-şirb); geçit hakkı
(hakku’l-murûr, hakku’l-memerr); inşaat (üst) hakkı
(hakku’ l-karâr , hakku’ t-teallî); mecrâ hakkı: (hakku’lmecrâ:
hakku’l-mesîl; kiriş koyma hakkı; manzara irtifakı.
Doğru cevap D'dir.
8. I. Akdin konusunun helaki
II. Mucibin ehliyetini yitirmesi
III. İcabın yöneldiği kişinin icabı kabulü
Yukarıdaki hangi hal ya da hallerde icap sâkıt olur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) I ve III
E) II ve III
Çözüm: İcap şu hallerde sâkıt olur: 1. İcabı yapanın
icaptan dönmesiyle. İcaptan dönme, mûcibin icaptan
döndüğünü söylemesiyle açık bir şekilde olabildiği gibi,
akit meclisini terk etmesi ya da icabını değiştirmesiyle
üstü kapalı olarak da olabilir. 2. Mucibin vefatı, 3.
Mucibin ehliyetini yitirmesi, 4. Akdin konusunun helaki, 5.
Akdin konusunun değişikliğe uğraması, 6. İcabın yöneldiği
kişinin icabı reddetmesi.Doğru cevap C'dir.
9. Satım ve kira gibi mal ve menfaatin el değiştirmesi
sonucunu doğuran akitler ne tür akitler olarak
gruplandırılır?
A) Temlik akitleri
B) Teminat akitleri
C) Koruma amaçlı akitler
D) Temsil akdi
E) Oratklık akdi
Çözüm: Satım ve kira gibi mal ve menfaatin el
değiştirmesini, bir aynî hakkın karşı tarafa devredilmesi
sonucunu doğuran akitler temlik akitler olarak
adlandırılır. En yaygın rastlanan akitler bunlardır.
Teminat akitleri, bir borcu teminat altına almaya yarayan
akitlerdir. Koruma (hıfz) amaçlı akitler, bir malın koruma
altına alınmasına yönelik olan akitler. Temsil akdi,
vekalette olduğu gibi bir hukuki tasarrufta ya da
mahkemede bir kimseyi temsil etme amacıyla yapılan
akitlerdir. Ortaklık akdi, ortaklık amacıyla yapılan
akitlerdir. Doğru cevap A'dır.
10. Unsurlarında ya da in’ikat şartlarında
bozukluk/eksiklik olduğundan dolayı sahih olmayan
akit aşağıdakilerden hangisidir?
A) Fasit akit
B) Bâtıl akit
C) Nafiz akit
D) Mevkuf akit
E) Ariyet akdi
Çözüm: Batıl akit kısaca unsurlarında ya da in’ikat
şartlarında bozukluk/eksiklik olduğundan dolayı sahih
olmayan akittir. Fasit akit ise unsur ve rüknün şartlarında
bozukluk taşımamakla birlikte bunların dışındaki bazı
vasıflarında (ikincil derecede, harici bazı vasıflarında)
bozukluk olan akittir. Nafiz akit, kurulduğu andan itibaren
sonuç doğuran, akittir. Mevkuf akit ise, başkasının hakkı
ile ilgili olduğu için, işlerlik kazanması için tarafların
irade beyanları dışında, hakkı olan bu kişinin iradesine de
ihtiyaç duyulan akittir. Bazı akitler ise iki taraf açısından
da bağlayıcı değildir. Ariyet akdi böyledir. Doğru cevap
B'dir.
0 Yanıt
1716 Gösterim