1. “Bir şer‘î hüküm hakkında bir kanaate (zan)
ulaşabilmek için bütün gücün harcanması”
aşağıdakilerden hangisinin tanımıdır?
A) İctihad
B) Müctehid
C) İcma
D) İstifda
E) Müsteftî
Çözüm: Yaygın tanımlardan birine göre ictihad, “bir
şer‘î hüküm hakkında bir kanaate (zan) ulaşabilmek için
bütün gücün harcanması” demektir. Bu çabayı gösteren
kimseye müctehid, hakkında ictihad edilen konuya da
müctehedün fîh (ictihadi mesele) denilir.
Doğru yanıt A’dır.
2. Gerekli şartları kendinde toplayarak şer‘î hükümleri
çıkarma melekesini elde eden kişiye ne ad verilir?
A) İctihad
B) Müctehid
C) İcma
D) İstifda
E) Müsteftî
Çözüm: Gerekli şartları kendinde toplayarak şer‘î
hükümleri çıkarma melekesini elde eden kişiye müctehid
denir. İctihad ehliyetinin, yani müçtehit olmanın en temel
şartı şer‘î hükümlerin kaynaklarını çok iyi bilmektir.
Doğru yanıt B’dir.
3. Aşağıdakilerden hangisi ictihad edecek kişinin
bilmesi gereken bilgilerden birisi değildir?
A) Kur’an Bilgisi
B) Sünnet Bilgisi
C) İcma Bilgisi
D) Arapça Bilgisi
E) Usul Bilgisi
Çözüm: Kur’an, Sünnet, İcma, Arapça ve Yöntem Bilgisi
ictihad edecek kişinin bilmesi gereken bilgilerdendir.
Doğru yanıt E’dir.
4. Sözlük anlamı “fetvâ isteyen kişi” demek olan,
karşılaştığı olayın dinî-hukukî hükmünü öğrenmek
amacıyla ictihad ehliyetine sahip ve dinî duyarlılığı
olan müftîye başvuran kişiye ne ad verilir?
A) Müctehid
B) İcma
C) İstifda
D) Müsteftî
E) Müphem
Çözüm: Sözlük anlamı “fetvâ isteyen kişi” demek olan
müsteftî terimi, karşılaştığı olayın dinî-hukukî hükmünü
öğrenmek amacıyla ictihad ehliyetine sahip ve dinî
duyarlılığı olan müftîye başvuran kişiyi deyimlemektedir.
Kimi usulcülere göre bir kimsenin müsteftî kategorisinde
sayılabilmesinin birinci şartı, ictihad edecek birikim ve
yeterliğe sahip olmamasıdır. Çünkü ilke, ictihad ehliyetine
sahip olan kişinin, birisinden sorması değil, kendisinin
bizzat ictihad etmesidir. Doğru yanıt D’dir.
5. “Bilmiyorsanız bilenlere sorun” (Enbiya 21/7) ayeti
ile aşağıdakilerden hangisine atıf yapılmaktadır?
A) Müphem
B) Müsteftî
C) Müctehid
D) İcma
E) İstifda
Çözüm: İsitftâ (fetvâ sorma) uygulamasının meşruluğunu
temellendirmek için “Bilmiyorsanız bilenlere sorun”
(Enbiya 21/7) ayetine atıf yapılmakla beraber asıl
belirleyici olan sahabe uygulamasıdır. Doğru yanıt E’dir.
6. Usuli konular tabiriyle aşağıdakilerden hangisi
kastedilmektedir?
A) Kıyasın hüccet oluşu
B) Beş vakit namazın farz oluşu
C) Orucun farz oluşu
D) Zekatın farz oluşu
E) Alemin sonradan yaratılmış olduğu
Çözüm: Usûlî konular tabiriyle, icmâın hüccet oluşu,
kıyasın hüccet oluşu ve haber-i vahidin hüccet oluşu gibi
konular kastedilir. Bu meselelerin delilleri kat’î olup,
bunlara muhalefet edenler günahkâr ve hatalıdır.
Doğru yanıt A’dır.
7. İctihad ehliyetinin, yani müçtehit olmanın en temel
şartı şer‘î hükümlerin kaynaklarını çok iyi bilmektir.
Arapça bilgisi bunlardan birisi olduğuna göre
aşağıdakilerden hangisi Arapça bilgisi ile ilgili olan
doğru bir bilgidir?
A) Şer‘î hükümlerin asıl kaynağı olduğu için onu
bilmek gerektiği
B) Tamamını bilmenin şart olduğu
C) Hüküm bildiren ayetleri ezberlemek gerektiği
D) Arapça bilmeye gerek olmadığı
E) Tüm ayetleri ezbere bilmek gerektiği
Çözüm: Kur’an’ın şer‘î hükümlerin asıl kaynağı olduğu
ve onu bilmenin gerektiği konusunda görüş ayrılığı yoksa
da bu bilginin ölçüsü hususunda farklı görüşler
bulunmaktadır. Gazzâlî gibi muhakkik usulcülerin
çoğunluğu, Kitab’ın tamamını bilmenin şart olmayıp şer‘î
hükümlere ilişkin ayetleri (500 civarında) bilmenin yeterli
olduğu görüşündedir. Bu görüş sahiplerine göre, hüküm
bildiren ayetleri ezbere bilmek de şart olmayıp ihtiyaç
anında bulabilecek biçimde yerlerini bilmek yeterlidir.
Doğru yanıt A’dır.
8. İmamının usulünü ve kurallarını aşmaksızın müstakil
olarak delili takrir edebilen, tahrîc ve istinbata
muktedir olan müctehide ne isim verilir?
A) ashâbü’l-vücûh
B) mutlak müntesip müctehid
C) mutlak müntesip müctehid
D) tabakâtü’l-fukahâ
E) ashâbü’t-temyîz
Çözüm: İmamının usulünü ve kurallarını aşmaksızın
müstakil olarak delili takrir edebilen, tahrîc ve istinbata
muktedir olan müctehid. Bu tabakada yer alan
müctehidlere ashâbü’l-vücûh denir. Doğru yanıt A’dır.
9. Kur’an ayetleri ve Hz. Peygamberin sözleri genel
olarak bir düzenleme içeren söz veya metin
anlamında nasıl isimlendirilir?
A) Sefeh
B) İctihad
C) İkrah
D) Nass
E) Rıza
Çözüm: Kur’an’da yer alan hükümlerin ilk uygulamasını
teşkil eden ve bir tür vahiy sayılan Sünnet, Kur’an’daki
hükümleri açıklamış (beyan), yerine göre ilave hükümler
getirmiştir. Birçok ayrıntıyı içerse de Sünnette yer alan
hükümler de sınırlıdır. Kur’an ayetleri ve Hz.
Peygamberin sözleri genel olarak bir düzenleme içeren
söz veya metin anlamında “nass” diye isimlendirilir.
Doğru yanıt D’dir.
10. İslam hukukunun temel kaynağı aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Vahiy
B) Sahabe
C) İcma
D)Şeriat
E) İctihad
Çözüm: İslam hukukunun temel kaynağı vahiydir ve bu
vahyin genel olarak Kur’an-ı Kerim’de ve Hz.
Peygamber’in sünnetinde yer aldığı kabul edilir. Vahiy
kaynaklı olması, İslam hukukunun beşer müdahalesine ve
katkısına büsbütün kapalı olduğu anlamına gelmez. Çünkü
Kur’an ve Sünnet’te insanların karşılaşacağı bütün
problemlerin birebir ve ayrıntılı çözümleri yer almaz.
Doğru yanıt A’dır.
0 Yanıt
1553 Gösterim