1. Bir ülkeye yerleşmiş insan topluluğunun düzenini
kuran ve temsil eden siyasî iktidarın, kişiliğe ve
egemenliğe sahip bir kuruluş biçimindeki görünüşü ne
olarak tanımlanır?
A) Devlet
B) Millet
C) Halk
D) Toplum
E) İnsanlık
Çözüm: Bir ülkeye yerleşmiş insan topluluğunun düzenini
kuran ve temsil eden siyasî iktidarın, kişiliğe ve
egemenliğe sahip bir kuruluş biçimindeki görünüşü devlet
olarak tanımlanır. Toplumun ihtiyaçlarını karşılamak ve
toplum için faydalı olan şeylerin yapılması onun varlık
sebebidir. Devletin en temel görevi budur. Doğru cevap
A’dır.
2. İslam tarihinde günümüzde bilinen anlamda
hapishane kim zamanında ortaya çıkmıştır?
A) Hz. Muhammed
B) Hz. Ebu Bekir
C) Hz. Ömer
D) Hz. Osman
E) Hz. Ali
Çözüm: Günümüzde bilinen anlamıyla hapishane, Hz.
Peygamber ve Hz. Ebubekir devrinde mevcut değildi.
Bildiğimiz şekildeki hapishane, ancak Hz. Ömer devrinde
ortaya çıkmıştır. Zira Allah Rasulü zamanında tutuklanan
sanığın, başkalarından ayrılarak bir ev ya da camide
yalnız kalması sağlanırdı. Doğru cevap C’dir.
3. İslam devletinin vilayetlerine kadı tayin eden ilk kişi
kimdir?
A) Hz. Ebu Bekir
B) Hz. Osman
C) Hz. Ali
D) Hz. Muhammed
E) Hz. Ömer
Çözüm: İslâm ülkesi vilâyetlerine kadılar tayin eden ilk
kişi Hz. Ömer’dir. Doğru cevap E’dir.
4. Osmanlılarda kadılık görevine getirilme işi ilk
kiminle başlamıştır?
A) Şeyh Edebali
B) Dursun Fakih
C) Çandarlı Kara Halil
D) Karamani Mehmet Paşa
E) Akşemsettin
Çözüm: Osmanlılarda kadılık görevine getirilme işi ilk
kez Osman Gazi tarafından kayınpederi Şeyh Edebali’nin
damadı ve talebesi Dursun Fakih ile başlar. Doğru cevap
B’dir.
5. Osmanlı döneminde davacılarla davalıları
mahkemeye çağıran ve duruşma sırasında hazır
bulunmalarını sağlayan görevli kimdir?
A) Katib
B) Naib
C) Kadı
D) Muhzır
E) Kazasker
Çözüm: Osmanlı döneminde davacılarla davalıları
mahkemeye çağıran ve duruşma sırasında hazır
bulunmalarını sağlayan muhzır adındaki bir görevli vardı.
Doğru cevap D’dir.
6. Osmanlı döneminde çeşitli konularda kadılara vekâlet
eden ve kadılar tarafından geçici veya daimi olarak
belirli bir iş için görevlendirilen kişi kimdir?
A) Naib
B) Kadı
C) Kazasker
D) Muhzır
E) Katib
Çözüm: Osmanlı döneminde çeşitli konularda kadılara
vekâlet eden ve kadılar tarafından geçici veya daimi
olarak belirli bir iş için görevlendirilen nâibler vardı.
Doğru cevap A’dır.
7. Osmanlı döneminde tarafların iddia ve savunmalarını,
şahitlerin beyanını tam ve doğru bir şekilde
kaydetmekle görevli kişiler kimdir?
A) Muhzır
B) Naib
C) Kazasker
D) Kadı
E) Katib
Çözüm: Osmanlı dönemindeki mahkemelerde tarafların
iddia ve savunmalarını, şahitlerin beyanını tam ve doğru
bir şekilde kaydetmekle görevli kişilere kâtib denirdi.
Doğru cevap E’dir.
8. Aşağıdakilerden hangisi kadıların hükmederken
bilmesi zorunlu olan şartlardan değildir?
A) Kur’an
B) Sünnet
C) İcmâ
D) Kıyas
E) Hisbe
Çözüm: Kadıların Kur’an, Sünnet, İcmâ ve Kıyası bilmesi
şart koşulur. İslâm dünyasında, Hz. Peygamber devrinden
itibaren varlığı bilinen ve İslâm dünyasının önemli bir
kurumu olan hisbe kurumu ise, “iyiliği emretmek,
kötülüğü yasaklamak” esprisine dayanıyordu. Doğru
cevap E’dir
9. İslam dünyasında hisbe sistemi ilk defa kim
döneminde kim döneminde uygulamaya
konulmuştur?
A) Hz. Ebu Bekir
B) Hz. Ömer
C) Hz. Osman
D) Hz. Ali
E) Hz. Muhammed
Çözüm: Hisbe sistemini ilk defa uygulamaya başlayan
Ömer b. Hattâb’dır. Doğru cevap B’dir.
10. Endülüs Emevi Devleti’nde mezalim müsessesesini
idare eden kişi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divanül Mezalim
B) Muhtesip
C) Sahibu Ahkâmi’l-Mezâlim
D) Küttab
E) Naib
Çözüm: Endülüs Emevi Devleti’nde de “Sahibu
Ahkâmi’l-Mezâlim” ünvanı ile anılan bir görevli ve bunun
idare ettiği bir mezâlim müessesesi vardı. Doğru cevap
C’dir.