1. Osmanlı eğitim sisteminde kurulmuş olan hadis
medresesine ne ad verilirdi?
A) Dârulhadîs
B) Darülbedayi
C) Darülfünun
D) Darülaceze
E) Darüleytam
Çözüm: Zehebî’den bir asır kadar sonra büyük hadisçi
İbn Hacer el-Askalânî döneminde, Osmanlı eğitim
sisteminde de dârulhadîs denilen hadis medresesi
kurulmuş bulunuyordu. Doğru cevap A’dır.
2. İlk Osmanlı dârulhadîsinin I. Murad devrinde
Çandarlı Hayreddin Paşa tarafından nerede
yaptırılmıştır?
A) İnegöl
B) İznik
C) Tire
D) Mudanya
E) Amasya
Çözüm: lk Osmanlı dârulhadîsinin I. Murad devrinde
İznik’te Çandarlı Hayreddin Paşa (ö. 789/1387)
tarafından yaptırıldığı kabul edilir. Doğru cevap B’dir.
3. Fatih Sultan Mehmed’in hem hocası hem de
Şeyhülislâmı olan Molla Gürânî’nin o dönemde
yazdığı en önemli eseri hangisidir?
A) Ta‘lîka ale’l-Câm‘i’ssahîh
B) Mustahrec mine’l-Buhârî
C) Mebâriku’l-ezhâr
D) Meşâriku’l-envâr’
E) El Kevseru’l-cârî ilâ riyâzi’l-Buhârî
Çözüm: Fatih Sultan Mehmed’in hem hocası hem de
Şeyhülislâmı olan Molla Gürânî’nin (ö. 893/1487)
elKevseru’l-cârî ilâ riyâzi’l-Buhârî adlı Buhârî şerhi bu
dönemin eserlerindendir. Doğru cevap E’dir.
4. I. Hadis geleneği diğer bölgelere oranla Anadolu’ya
daha geç gelmiştir.
II. Osmanlıda âlimler üzerindeki idârî
motivasyon,diğer bölgelerden çok daha güçlüdür.
Dolayısıyla hadisle meşgul olanlar bu alanda
yeterliliklerini ispatlamaya yetecek tarzda
çalışmalarla yetinmişlerdir.
III. Osmanlıda egemen mezhep olarak Hanefîliğin
kabul edilmesi ekoller arasındaki rekabetin
oluşmasını ve tabiatıyla farklı eserlerin yazımını
azaltmıştır.
Yukarıdaki maddelerden hangisi /hangileri
Osmanlının hadis sahasında çok miktarda ve çok
çeşitli eserler vermediklerinin sebepleri arasındadır?
A) Sadece I
B) Sadece II
C) II ve III
D) I ve III
E) Hepsi
Çözüm: Osmanlı hadis müderrisleri incelendiği zaman,
hadis sahasında çok miktarda ve çok çeşitli eserler
vermedikleri görülür. Bu durumun Osmanlı eğitim
sistemindeki fıkıh-kelâm merkezlilikten ve medrese
mezunlarının ağırlıklı olarak idareciliğe
hazırlanmasından kaynaklandığı söylenebilir. Doğru
cevap E’dir.
5. Aşağıdakilerden hangisi Gümüşhânevî’nin yazdığı
eserlerden biri değildir?
A) Râmûzü’l-ehâdîs
B) Sahîhu’l-Buhârî
C) Levâmi‘u’l-ukûl
D) Garâibü’l-ehâdîs
E) Hadîs-i Erbaîn
Çözüm: Sahîhu’l-Buhârî Ebu Abdullah Muhammed b.
İsmâil El-Buhâri tarafından yazılmıştır. Doğru cevap
B’dir.
6. Muhammed Zâhid el-Kevserî’nin Hatîb elBağdâdî’nin
Târîhu Bağdât isimli hacimli eserinde
Ebû Hanîfe’nin biyografisine dair bölümde yazdığı
olumsuz düşünce ve nakilleri eleştirmek maksadıyla
kaleme aldığı eserin adı nedir?
A) El-Musannef
B) En-Nüketü’ttarîfe
C) Letâifü’l-hikem
D) Te’nîbü’l-Hatîb’
E) Makâlâtu’l-Kevserî
Çözüm: Hatîb el-Bağdâdî’nin Târîhu Bağdât isimli
hacimli eserinde Ebû Hanîfe’nin biyografisine dair
bölümde yazdığı olumsuz düşünce ve nakilleri eleştirmek
maksadıyla kaleme aldığı Te’nîbü’l-Hatîb’tir. Doğru
cevap D’dir.
7. Hind’de hadisin yayılmasında en çok kimin emeğinin
geçtiği bilinmektedir?
A) Şeyh Abdülhak b. Seyfuddin elBuhârî edDehlevî.
B) Ali el-Muttakî
C) Şeyh Muhammed Tahir el-Fettenî
D) Seyyid Refîuddin es-Safevî eş-Şîrâzî
E) Şeyh Nureddin Ahmed eş-Şîrâzî
Çözüm: Hind’de hadisin yayılmasında en çok Şeyh
Abdülhak b. Seyfuddin elBuhârî ed-Dehlevî’nin emeğinin
geçtiği anlaşılmaktadır. Onun bu husuta “O, hadis ilmini
Hind’de ilk yayan kimsedir!” denilecek kadar büyük
hizmeti olmuştu. Şeyh Abdülhak 958/1551’de Delhi’de
doğmuştu. Doğru cevap A’dır.
8. Delhi’de el Medresetu’l-Emîniyye ismiyle, kısa
zamanda meşhur olan bir okul açan kimdir?
A) Şah Veliyyullah
B) Nezîr Hüseyin
C) Ahmed Rıza Han
D) Muhammed Enver Şâh Hüseynî Keşmîrî,
E) Ahmed b. Abdülahad es-Serhendî
Çözüm: Diyobend’deki Dâru’l-Ulûm Medresesi’ne gitti.
Burası Hindistan’ın Ezher’i gibi idi. Oranın Rabbânî
âlimlerinden, öncekilere ilâveten, sahih ilim, isabetli
görüş, sünnete ittiba aşkı, ahlâk ve edeb güzelliği kazandı.
Bu medresede birçok hadis ve fıkıh kitabı okudu ve
1313/1896’da buradan mezun oldu. Mezuniyetinden sonra
bir müddet Delhi’de hocalık yaptı. Orada elMedresetu’lEmîniyye
ismiyle, kısa zamanda meşhur olan bir okul da
açtı. Doğru cevap D’dir.
9. I. Gerekli gördüğü yerlerde râvîler hakkında kısa
açıklamalarda bulunurdu.
II. Ümmet arasındaki ihtilaflı konulara itina gösterir,
onlara tatmin edici izahlar getirirdi.
III. Ders esnasında bahsi geçen bir kitabın ilmî
tenkidini yapardı.
IV. Daha çok müşkil yerleri halletmeye çalışırdı.
Yukarıdaki maddelerden hangileri Keşmîrî’nin hadis
okuturken takip ettiği genel usullerdendir?
A) I ve III
B) II ve III
C) III ve IV
D) I, III ve IV
E) Hepsi
Çözüm: Keşmîrî’nin hadis okuturken takip ettiği genel
usullerin dördü yukarıda verilmiştir. Doğru cevap E’dir
10. I. Şüpheciler
II. İsnad sistemini güvenilir bulmayanlar
III. Orta yolu benimseyenler
Herbert Berg,” İlk Dönem İslâmî Yorumların
Gelişimi” adlı eserinde müsteşrikleri hadis
rivayetlerine ve isnada bakışları açısından üç gruba
ayırır. Yukarıdaki maddelerden hangileri bu
gruplardan biri /birileridir?
A) Sadece I
B) Sadece II
C) I ve II
D) I ve III
E) Hepsi
Çözüm: Herbert Berg, “İlk Dönem İslâmî Yorumların
Gelişimi” adlı eserinde müsteşrikleri hadis rivayetlerine
ve isnada bakışları açısından üç gruba ayırır:
1. Şüpheciler
2. İsnad sistemini güvenilir bulanlar
3. Orta yolu benimseyenler. Doğru cevap D’dir.