1. Aşağıdakilerden hangisi “hilâfet” kavramının kelime
anlamlarından biri değildir?
A) Bir kimsenin arkasından gelip onun yerine
geçmek
B) Bir kimsenin yerini/ makamını almak
C) Bir kimsenin arkasından gitmek
D) Bir kimseyi temsil etmek
E) Bir kimseyi veliaht seçmek
Çözüm: “Hilâfet” kelime anlamı itibariyle, bir kimsenin
arkasından gelip onun yerine geçmek, onun yerini/
makamını almak, onun arkasından gitmek, onu temsil
etmek anlamlarına gelir. Terim olarak ise, Hz.
Muhammed’den (as) sonra Hz. Ebubekir’in halife
seçilmesiyle birlikte kurulan devlet başkanlığı kurumunu
ifade eder. Doğru cevap E'dir.
2. Hz. Muhammed (s.a.v)’in ölümünden sonra ilk olarak
müslümanların veya Medine İslâm Devleti’nin
halifesi olarak kim seçilmiştir?
A) Hz. Ömer
B) Hz. Ali
C) Hz. Ebubekir
D) Hz. Ömer
E) Hz. Hasan
Çözüm: Hz. Ebubekir Müslümanların ilk halifesi olarak
göreve başlamıştır. Doğru cevap C’dir.
3. Hangi halifenin ölümünün ardından İslâm dünyasının
biri Şam’ da diğeri Kûfe’de olmak üzere iki halifesi
olmuştur?
A) Hz. Ebubekir
B) Hz. Osman
C) Hz. Ömer
D) Hz. Ali
E) Hz. Abbas
Çözüm: Hz. Ali’nin defnedilmesinden sonra Kûfeliler Hz.
Hasan’a biat ettiler. Muaviye’ye bağlı olan Şam ve Mısır
eyaletlerinin dışındaki bölgeler ise kısa zamanda Hz.
Hasan’a biat ettiklerini açıkladılar. Hz. Ali döneminde
“Şam Emiri” sıfatını kullanan Muaviye, “Emiru’lMüminîn”
olduğunu ilan etmişti. Bu Hz. Hasan’la birlikte
ikinci halifelik ilanı oldu. Artık İslâm dünyasının biri
Şam’da diğeri Kûfe’de olmak üzere iki halifesi olmuştu.
Doğru cevap D’dir.
4. Hangi dönemde devlet siyasî mülk haline gelmiştir?
A) Hulefâ-i Râşidîn Dönemi:
B) Emeviler Dönemi
C) Abbasiler Dönemi
D) Selçuklular Dönemi
E) Osmanlı Dönemi
Çözüm: Muaviye, Hz. Hasan ile yaptığı anlaşmada
kendisinden sonra halifeyi şuranın seçmesini öngören
maddeye uymamış ve oğlu Yezid’i veliaht tayin etmiştir.
Bu uygulamasıyla Muaviye, hilâfetin özünde büyük
değişiklik yaparak verâset sistemini getirmiştir. Böylece
hilâfet, babadan oğula veya hanedanın bir başka üyesine
intikal eder duruma gelmiş ve saltanata dönüşmüştür. Bir
başka ifadeyle, devlet Emevilerin siyasî mülkü haline
gelmiştir. Doğru cevap B’dir.
5. Emeviler döneminde kullanılan “halîfetullah”
(Allah’ın halifesi) tabiri hangi dönemde “sultânullah”
(Allah’ın sultanı)’ na dönüşmüştür?
A) Abbasiler dönemi
B) Osmanlı Dönemi
C) Anadolu Selçuklular Dönemi
D) Hulefâ-i Râşidîn Dönemi:
E) Selçuklular Dönemi
Çözüm: Emeviler döneminde kullanılan “halîfetullah”
(Allah’ın halifesi) tabiri Abbasiler döneminde
“sultânullah”, (Allah’ın sultanı)’na dönüşmüştür. Doğru
cevap A’dır.
6. Halife ünvanı Osmanlı sultanları tarafından resmî
olarak ilk kez hangi sultan zamanında kullanılmaya
başlamıştır?
A) Osman Bey
B) Kanuni Sultan Süleyman
C) Yavuz Sultan Selim
D) III. Ahmed
E) I. Murad
Çözüm: Osmanlı sultanları halife ünvanını resmî olarak
ilk defa “III. Ahmed’in 1727 yılında Afgan hükümdarı
İran’lı Eşref Han ile imzaladığı bir anlaşmada kendisini
‘bütün Müslümanların halifesi’ olarak nitelemesiyle”
başlamıştır (Özcan, 1998). Doğru cevap D’dir.
7. Dönemindeki dünya konjonktürü ve iç karışıklıklar
sonucu, halifeliğe en fazla önem veren, onu Osmanlı
Devleti’ni kurtaracak yegâne dinî ve siyasî unsur
gören Osmanlı sultanı kimdir?
A) Kanuni Sultan Süleyman
B) I. Murad
C) III. Ahmed
D) Yavuz Sultan Selim
E) II. Abdülhamid
Çözüm: Osmanlı sultanlarından II. Abdülhamid,
dönemindeki dünya konjonktürü ve iç karışıklıklar sonucu,
halifeliğe en fazla önem veren, onu Osmanlı Devleti’ni
kurtaracak yegâne dinî ve siyasî unsur gören sultan
olmuştur. Doğru cevap E’dir.
8. Aşağıdakilerden hangisi ya da hangileri vezirlik ile
ilgili doğru ifadelerdir?
I. Padişahın hemen hemen bütün işlerini yürütür.
II. En yüksek dereceli bürokrattır.
III. Yasama, yürütme ve yargı yetkilerini elinde
bulundurur.
A) Yalnız I
B) I-II
C) I-III
D) II-III
E) I-II-III
Çözüm: Vezir terim olarak, padişahın hemen hemen
bütün işlerini yüklenen ve hükümdarlıkla ilgili konularda
ona görüşleri ve idaresi ile yardımcı olan kimse demektir.
Devlet memuru olarak vezir, yasama, yürütme ve yargı
yetkilerini kayıtsız şartsız elinde bulunduran ve
hükümdarın vekili sıfatı ile devletin bütün işlerini yürüten
ve idare eden en yüksek dereceli bürokrattır. Doğru cevap
E’dir.
9. Aşağıdakilerden hangisi farklı dönemlerde vezirliğe
verilen isimlerden değildir?
A) Hâcip
B) Hâce-i Büzürg
C) Sâhib
D) Menşûr-ı vezâret
E) Lala
Çözüm: Vezirlik, Emeviler’ de “Hacip”; Samaniler,
Gazneliler ve Karahanlılar’ da, “Hâce-i Büzürg”; Büyük
Selçuklular ve Anadolu Selçuklularda “sahip” ve “lala”
olarak ifade edilmekteydi. Menşûr-ı vezâret, vezirlik için
verilen sultan fermanıdır. Doğru cevap D’dir.
10. Osmanlı Devletinde Divân-ı Hümâyun’un dışında çok
önemli, acil veya fevkalâde haller dolayısıyla ya da
padişahın isteği ile kurulan divan aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Divân-ı Âsafi (İkindi Divanı)
B) Ayak Divanı
C) Galabe Divanı
D) Cuma Divanı
E) Divân-ı Hümâyun
Çözüm: Ayak Divanı, çok önemli, acil veya fevkalâde
haller dolayısıyla ya da padişahın isteği ile kurulan
divandır. Bu divanda padişahtan başka herkes ayakta
durduğu için bu adı almıştır. Doğru cevap B’dir.
0 Yanıt
1296 Gösterim