1. Aşağıdakilerden hangisi/hangileri İslâm Kurumları ve
Medeniyeti tarihinde en önde gelen kurumlardandır?
I. Hilafet
II. Vezirlik
III. Divan Teşkilatı
A) Yalnız I
B) I-II
C) Yalnız II
D) II-III
E) Hepsi
Çözüm: İslâm Kurumları ve Medeniyeti tarihinde en önde
gelen üç kurumu önem sırasına göre, “hilâfet”, “vezâret
/vezirlik” ve “divan teşkilatıdır. Doğru cevap E’dir.
2. Aşağıdakilerden hangisi hadislerde hem devlet
başkanlığı hem de devlet başkanı anlamında
kullanılan kelimelerden değildir?
A) Hilafet
B) Halife
C) Vezir
D) Emir
E) İmam
Çözüm: Hadislerde hilâfet, halife, emir ve imam
kelimeleri hem devlet başkanlığı hem de devlet başkanı
anlamlarında çokça geçer. Bu hadislerde; devlet
başkanının adil olması, zalim olmaması, vatandaşlarının
her türlü hak ve güvenliklerinden sorumlu olduğu ve
günahı emretmedikçe devlet başkanına itaat etmek
gerektiği uyarıları yapılır. Doğru cevap C’dir.
3. Müslümanların ilk halifesi kimdir?
A) Hz. Ömer
B) Hz. Peygamber
C) Sa’d b. Ubâde
D) Hz. Ebubekir
E) Hz. Ali
Çözüm: Bir hayli tartışmadan sonra, Ensar’dan Beşir b.
Sa’d ayağa kalktı ve kısa bir konuşmadan sonra Hz.
Ebubekir’e halife olarak biat etti. Onu Hz. Ömer ve
Ubeyde takip etti. Daha sonra, pek azı hariç, orada
bulunanlar sırayla Hz. Ebubekir’e biat ettiler. Oradan
Mescid-i Nebevî’ye geldiler ve olanları anlattılar. Hz. Ali
ve Hz. Abbas başta olmak üzere Hâşimiler ve az sayıda
sahabe hariç Medineliler Mescid-i Nebevî’de Hz.
Ebubekir’e biat ettiler. Böylece Hz. Ebubekir
Müslümanların ilk halifesi olarak göreve başladı. Doğru
cevap D’dir.
4. Hz. Ömer’den sonra halife seçiminde kullanılan
usulün adı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Medine usulü
B) Ehlü’l-Hal
C) Mekke usulü
D) Asr-ı Saâdet
E) Hiçbiri
Çözüm: Hz. Ömer’den kendisinden sonrası için bir halife
önermesini istediler. Bunu yapmakta tereddüt edince oğlu
Abdullah’ı teklif ettiler, o bunu hemen reddetti ve onlara
altı aday önerdi. Bunlar kendi aralarından birini üç gün
içinde halife seçeceklerdi. Bu usule sonraki dönemlerde
Ehlü’l-Hal’ ve’l-Akd seçimi denildi ve bu şekilde seçilen
halifeye meşruiyet kaynağı sağladı. Doğru cevap B’dir.
5. Hilâfet ne zaman saltanata dönüşmüştür?
A) Hz. Ali döneminde
B) Hz. Hasan döneminde
C) Yezid döneminde
D) Muaviye döneminde
E) Hulefâ-i Râşidîn döneminde
Çözüm: Muaviye, Hz. Hasan ile yaptığı anlaşmada
kendisinden sonra halifeyi şuranın seçmesini öngören
maddeye uymamış ve oğlu Yezid’i veliaht tayin etmiştir.
Bu uygulamasıyla Muaviye, hilâfetin özünde büyük
değişiklik yaparak veraset sistemini getirmiştir. Böylece
hilâfet, babadan oğula veya hanedanın bir başka üyesine
intikal eder duruma gelmiş ve saltanata dönüşmüştür.
Doğru cevap D’dir.
6. Devlet memuru olarak vezir aşağıdaki yetkilerden
hangisi ya da hangilerini elinde bulundurur?
I. Yasama
II. Yürütme
III. Yargı
A) Yalnız I
B) I-II
C) I-III
D) II-III
E) Hepsi
Çözüm: Yetkilerini kayıtsız şartsız elinde bulunduran ve
hükümdarın vekili sıfatı ile devletin bütün işlerini yürüten
ve idare eden en yüksek dereceli bürokrattır. Doğru cevap
D’dir.
7. İslâmî dönemde vezirliğin meşruiyet kaynağı
aşağıdakilerden hangisi/ hangileridir?
I. Kur’an
II. Hadis
III. Maslahat
A) Yalnız I
B) I-II
C) I-III
D) II-III
E) Hepsi
Çözüm: İslâmî dönemde vezirliğin meşruiyyet kaynağı,
Kur’ân, Hadis ve Maslahat olmak üzere üç temel
gerekçeye dayandırılmıştır. Hz. Mûsâ, Allah’tan kendisi
için bir vezir istemiş, Allah da bu isteğini kabul edip ona
kardeşi Harun’u vezir tayin etmiştir. Buna kıyasen
hükümdarın da kendisine bir vezir tayin etmesi en meşru
hakkıdır. Doğru cevap E’dir.
8. Aşağıdakilerden hangisi vezirde bulunması gereken
şartlardan değildir?
A) Adil ve erdemli olması
B) Ergin Müslüman ve erkek olması
C) İdâre, siyaset ve harp sanatlarını bilecek
D) Başarıya ve paraya aç olacak
E) Doğru-dürüst, kendisine güvenilir olacak
Çözüm: Kaynaklar bir vezirin özelliklerini, başka bir
ifadeyle, vezirde bulunması gereken şartları genellikle
şöyle sıralarlar:
- İçtihat yapabilecek bir ilme sahip olacak.
- İdâre, siyaset ve harp sanatlarını bilecek.
- Emanet ehli olacak, asla hıyanet etmeyecek.
- Doğru-dürüst, kendisine güvenilir olacak.
- Kanaatkâr olacak.
- Bedenen sağlam ve cesaretli olacak.
- Kuvvetli bir hafızaya sahip olacak.
- Zeki ve ferâsetli olacak.
- Adil ve erdemli olacak.
- Tecrübe ve ihtisas sahibi olacak
- Ergin, Müslüman ve erkek olacak.
- Halk ile arasında düşmanlık olmayacak.
- Kötü alışkanlıkları olmayacak.
Doğru cevap D’dir.
9. İslam coğrafyasında Divan Kurumu ne zaman
kurulmuştur?
A) Hz. Peygamber zamanında
B) Hz. Ebubekir zamanında
C) Hz. Ömer zamanında
D) Muaviye döneminde
E) Osmanlının ilk dönemlerinde
Çözüm: Bizanslılar ve Sasânilerde çok daha önceden var
olduğu bilinen divan kurumu, Hz. Ömer döneminde devlet
hazinesini düzene koymak ve savaşlarda orduya
katılanları kayıt altına almak üzere kurulmuştur. Doğru
cevap C’dir.
10. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı devletindeki en
önemli divandır?
A) Cuma Divanı
B) Galabe Divanı
C) Ayak Divanı
D) Divân-ı Hümâyun
E) Divân-ı Âsafi
Çözüm: Divân-ı Hümâyun: Fatih dönemine kadar
hükümdarın, sonraları vezir-i âzamın başkanlığında
toplanarak devlet işlerine bakan ve padişah adına karar
veren divan kuruludur. Divân-ı Hümâyundan çıkan
kararlara “hüküm” adı verilmiştir. Selçuklulardaki bütün
devlet işlerinin yürütüldüğü en önemli divan olarak
değerlendirebileceğimiz büyük divan’ın yerini
Osmanlılarda bir anlamda “Divân-ı Hümâyun” almıştır.
Doğru cevap D’dir.
0 Yanıt
1325 Gösterim