1. Medeniyetler çatışması tezi aşağıdakilerden hangisine
aittir?
A) Huntington
B) Beckett
C) Gökalp
D) Şinasi
E) Reşid Paşa
Çözüm: Huntington medeniyetlerin çatışması teziyle
medeniyetlere, hizmet ettirmeyi kurguladığı amaca yönelik
politik malzeme olarak yaklaşmıştır. Doğru cevap A’dır.
2. Üçüncü yüzyılın ilk çeyreğinde Çin’de budizmin
inancının yaygınlaşmasının temel nedeni
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Savaş
B) Komşu ülkelerin baskıları
C) Ekonomik koşullar
D) Toplum yapısı
E) Konfüçyanizmin etkisi
Çözüm: Üçüncü yüzyılın ilk çeyreğinde iç savaşın açtığı
acılara bir de komşu istilâlar eklenince Konfüçyanizm’in
ılımlı mesajları Çin halkına yetmedi. Bu durumda,
Romalıların Hıristiyanlık’ta bulduğu yeni coşkuyu,
Çinliler Budizm’de buldular. Doğru cevap A’dır.
3. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyetin doğduğu medeni
terkibin tarih alanlarından değildir?
A) Sâmî-İran terkibi
B) Avustralya terkibi
C) Uzakdoğu terkibi
D) Avrupa terkibi
E) Hindu terkibi
Çözüm: İslâm medeniyeti, birbirlerine paralel gelişme
gösteren ticaret, sanat, din ve bilimde karşılıklı etkileşim
içinde olan ve hatta ortak mirasları paylaşan dört temel
medenî terkibin tarih alanı içinde doğmuştur. Bunlar
Sami- İran terkibi, Uzakdoğu terkibi, Avrupa terkibi,
Hindu terkibidir. Doğru cevap B’dir.
4. Devrimci kimliği ile tanınan ve “insanın sahip
olabileceği her şeyin su, ateş ve mera ortaklığı gibi,
ortaklığını savunan” fakat sonradan idam edilen kişi
kimdir?
A) Mazdek
B) Nuşirvan
C) Şapur
D) Husrev Perviz
E) Mani
Çözüm: Mazdek (öl. 529),“insanlar arasındaki bütün
kıskançlık ve anlaşmazlık sebeplerini ortadan kaldırmayı
ve dini saf bir hale getirmeyi” düşünüyordu. Ancak
Husrev Nuşirvan tarafından taraftarlarıyla beraber idam
edildi. Böylece Sâsânîler, yedinci yüzyıla yine Zerdüştlük
inancının yaygınlığını koruyarak girdiler. Doğru cevap
A’dır.
5. “Tanrı Devleti” adlı eser kime aittir?
A) Theodosius
B) Konstantinus
C) Augustinus
D) Galen
E) Sergios
Çözüm: Hippolu Augustinus’un, (öl. 430) Hıristiyanlığın
yaratılıştan kıyamete kadar genel tarihini çizdiği ve bu
dönemde yazdığı Tanrı Devleti adlı eseri, Batı Avrupa
dünya görüşünün temellerinden birini oluşturdu. Doğru
cevap C’dir.
6. Mahavira tarafından kurulup şekillendirilen
Hindistanda yaygın olan din hangisidir?
A) Budizm
B) Mani
C) Mazdekizm
D) Jainizm
E) Zerdüştlük
Çözüm: Jainizm Mahavira tarafından kurulmuş veya
yeniden şekillendirilmiştir. Kişisel duygu ve istekleri yok
etmeyi veya bunlara boyun eğmeyi en aza indirmeyi öncül
amaçları haline getiren Jainizm ve Budizm’in pek çok
ortak ilkesi olmasına rağmen Jainizm, hiçbir zaman
Budizm’in yaygınlığına ulaşamamıştır. Doğru cevap
D’dir.
7. Uzak Doğu bölgesinin en büyüğü olan Çin merkezli
medeniyet alanında şekillenen dinî yapı
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Budizm
B) Mani
C) Mazdekizm
D) Jainizm
E) Konfüçyanizm
Çözüm: Uzak Doğu bölgesinin en büyüğü olan Çin
merkezli medeniyet alanında şekillenen dinî yapı
Konfüçyanizm ağırlıklı idi. Hayatta iken ülke yönetimine
çağırılmadığı için erdemin ancak iktidar ve sorumluluk ile
ortaya konabileceğine inanan Konfüçyüs (M.Ö. 551-479)
Çin’in yönetiminde bizzat rol üstlenemedi, ama mirası
öğrencileri vasıtasıyla onun adına ülkeyi yönetti. Doğru
cevap E’dir.
8. İslamiyet öncesi Mekke’ nin merkezî toplanma,
istişare ve karar alma meclisinin adı nedir?
A) Kabe
B) Dar’un-Nedve
C) Daru’l Harp
D) Daru’l Fünun
E) Daru’l Aceze
Çözüm: Dâru’ n-Nedve adı verilen parlamento binası,
Mekke’ nin merkezî toplanma, istişare ve karar alma
meclisi idi. Burada Mekke’yi ilgilendiren önemli olayların
görüşmeleri yapılır ve karara bağlanırdı. Askerî sefer
komutanları burada belirlenir ve alınan kararın doğru ya
da yanlış olduğuna bakılmaksızın geçerli sayılırdı. Doğru
cevap B’dir.
9. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi hukuk
kurumlarından değildir?
A) Eşnak
B) Tard ve Hal’
C) Kasame
D) Kabile Hakemleri
E) Şartlı Divan
Çözüm: Yargıçlık resmi ve meslekî olmayıp tamamen
geleneksel ve ihtiyarî olduğundan yargıçların görevleri
sadece hüküm vermekle sınırlı idi. Yetkili ve güçlü bir icra
makamının yokluğuna rağmen anlaşmazlıklarda
başvurdukları hukuk kurumları bulunmaktaydı. Şartlı
Divan dışındaki kurumlar bunlardandır. Doğru cevap
E’dir.
10. Aşağıdakilerden hangisi İslam medeniyetinin temel
kaynaklarındandır?
A) Sünnet
B) Diğer medeniyetlerin yaşayan unsurları
C) Sanat eserleri
D) Tercümeler
E) Kitabeler
Çözüm: İslâm medeniyetinin doğuş sürecinde iki temel
kaynağı vardı. Bunların biri vahiy, diğeri vahyi hayata
aktaran Hz. Peygamber’di; başka bir ifadeyle Kur’ân ve
Sünnet idi. Gelişme sürecinde bu temel kaynağa doğal
olarak, yazılı kaynaklar, sanat eserleri, diğer
medeniyetlerin yaşayan unsurları ve onlardan yapılan
tercümeler gibi daha başka kaynaklar da eklenmişti.
Doğru cevap A’dır.