1. Aşağıdakilerden hangisi konularına göre düzenlenmiş
hadis kitaplarının dışında kalır?
A) Tek bir konudaki hadisleri toplayan kitaplar
B) Birden çok alt konu barındıran tekbir ana konuda
yazılmış kitaplar
C) Tartışma ve reddiye kitapları
D) Musannefler
E) Müsnedler
Çözüm: İlk dört şık tasnif dönemi kitaplarının, hadisleri
konularına göre gruplandıran türleri arasında yer alırken
müsnedler râvîlerine göre düzenlenmiş kitaplar arasına
girer. Doğru cevap E’dir.
2. I. Kitâbü’l-ferâiz
II. Kitâbü’l-menâkıb
III. Kitabü’l-cihâd
IV. Kitâbü’l-Fiten
V. Kitabü’ş-şemâil
Yukarıda yer alan kitaplardan hangileri hicri üçüncü
yüzyılda yazılmıştır?
A) Yalnız I
B) I ve II
C) IV ve V
D) II, III, IV ve V
E) I ve IV
Çözüm: Kitâbü’l-ferâiz, Kitâbü’l-menâkıb ve Kitabü’lcihâd
hicri ikinci yüzyılda yazılan kitaplardır. Kitâbü’lFiten
ve Kitabü’ş-şemâil ise hicri üçüncü yüzyılda kaleme
alınmıştır. Doğru cevap C’dir.
3. Dünyanın geçiciliğini vurgulayan, dünya hırsının
zararlarını anlatan, ibadet, güzel ahlâk ve nefis
terbiyesini teşvik eden hadisleri ve seleften gelen
rivayetleri bir araya getirmeyi amaçlayan kitap grubu
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Fedâil Kitapları
B) Zühd Kitapları
C) Meğâzî ve Siyer Kitapları
D) Tefsirle İlgili Rivayetleri Bir Araya Getiren
Kitaplar
E) İmanla İlgili Kitaplar
Çözüm: Fedail kitapları belli davranışların, şahısların,
mekânların, zamanların faziletleri yani değerli oluşları ve
üstünlükleri ile ilgili hadisler bir araya getirilir. Meğâzî
ve Siyer kitaplarında Hz. Peygamber’in savaşları ve
hayatı ile ilgili rivayetler bir araya getirilmiştir. Tefsirle
ilgili rivayetleri bir araya getiren kitaplar hadisçilerin Hz.
Peygamber ve sahâbeden gelen Kur’an tefsiri ile ilgili
rivayetleri derledikleri kitaplardır. İmanla ilgili kitaplar
nasıl iman edilmesi gerektiğini anlatan hadislerin
toplandığı kitaplardır. Zühd kitapları ise dünyanın
geçiciliğini vurgulayan, dünya hırsının zararlarını
anlatan, ibadet, güzel ahlâk ve nefis terbiyesini teşvik eden
hadisleri ve seleften gelen rivayetleri bir araya getiren
kitaplardır. Doğru cevap B’dir.
4. I. Mu‘cemler
II. Sünenler
III. Muvatta’lar
IV. Müsnedler
V. Câmi‘ler
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri râvîlerine göre
düzenlenmiş kitaplar arasında yer alır?
A) II, II ve V
B) III, IV ve V
C) I, II ve IV
D) I ve IV
E) I, II, III, IV ve V
Çözüm: Sünenler, muvattalar ve camiler konularına göre
gruplandıran kitap türleri arasında yer alırken mu‘cemler
ve müsnedler râvîlerine göre düzenlenmiş kitaplar
arasında yer alır. Doğru cevap D’dir.
5. Aşağıdakilerden hangisi müsned türü hadis kitabı
yazan alimlerin dışında kalır?
A) Abdullah b. el-Mübârek
B) İshak b. Râhûye
C) Ahmed et-Taberânî
D) Ahmed b. Hanbel
E) Abd b. Humeyd
Çözüm: Abdullah b. el-Mübârek, İshak b. Râhûye, Ahmed
b. Hanbel, Abd b. Humeyd müsned türü hadis kitapları
yazmış Ahmed et-Taberânî ise mu‘cem türü hadis kitabı
yazmıştır. Doğru cevap C’dir.
6. Aşağıda tedvin ve tasnif için verilen bilgilerden
hangisi yanlış bilgidir?
A) Tasnif sürecine tedvin sürecinden çok sonra
geçilmiştir.
B) Tedvin ve tasnif faaliyetleri için kesin başlangıç
ve bitiş tarihleri vermek mümkün değildir.
C) Tedvin faaliyeti sürerken tasnif faaliyetleri de
başlamıştır.
D) Tedvin faaliyetiyle hadisler bir araya toplanmış,
tasnif faaliyetiyle de konularına göre ayrılmıştır.
E) Tasnif faaliyetleri, tedvinin peşinden gelse de
arada uzun bir zaman süreci yoktur.
Çözüm: Tedvin ile tasnifin birbirine karıştırılması hadis
tarihi konusunda yanlış kanaatlerin oluşmasına yol
açmıştır. Batılı doğubilimciler tasnif sürecinin olgunluk
dönemi eserlerini, hadislerin ilk defa derlendiği tedvin
eserleri gibi algılayarak veya kasıtlı olarak öyle
göstererek, hadislerin çok geç yazıya geçirildiğini
savunmuşlardır. Fakat Tasnif faaliyetleri, tedvinin
peşinden gelse de arada uzun bir zaman süreci yoktur.
Tasnif sürecine tedvin sürecinden çok sonra geçilmiştir.
Doğru cevap A’dır.
7. Aşağıdaki kitaplardan hangisi el-Usûlü’l Hamse’nin
dışında kalır?
A) Buhârî’nin Câmi’i
B) Ebû Dâvûd’un Süneni
C) Nesaî’nin Süneni
D) Müslim’in Câmi’i
E) İmam Mâlik’in Muvatta’ı
Çözüm: el-Usûlü’l Hamse Buhârî ve Müslim’in Câmi‘leri
ile Ebû Dâvûd ve Nesaî’nin Sünen’leri ve Tirmizî’nin
Câmi‘inden oluşur. Bu eserlere Mâlikî Mezhebini
benimseyen Endülüslü ve Kuzey Afrikalı âlimler İmam
Mâlik’in Muvatta’ını eklerler ve böylece bu kaynaklar
toplu olarak el-Kütübü’s-Sitte adını alır. Dolayısıyla
İmam Mâlik’in Muvatta’ı el-Usûlü’l Hamse’de yer almaz.
Doğru cevap E’dir.
8. “Onun bilmediği hadis, hadis değildir.”, “Gök kubbe
altında ondan daha iyi hadis bilen yoktur.” sözleri
aşağıdaki alimlerden hangisi için söylenmiştir?
A) Muhammed b. Yahyâ ez-Zühlî
B) Ebu’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî
C) Ebû Abdullah Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm
el-Buhârî
D) Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre et-Tirmizî
E) Ebû Dâvud Süleyman b. Eş’as b. İshak esSicistânî
Çözüm: Söz konusu övgüleri el-Fellâs ve İbn Huzeyme
Buhari için söylemiştir. Doğru cevap C’dir.
9. Ahkâm hadislerini toplamayı amaçlayan alim
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ebû Dâvud Süleyman b. Eş’as b. İshak esSicistânî
B) Ebû Abdurrahmân Ahmed b. Şuayb b. Ali enNesâi
C) Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî
D) Ebu’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî
E) Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre et-Tirmizî
Çözüm: Ebû Dâvud sünenini tanıtmak için Mekkeli
âlimlere yazdığı mektubundaki (Risâle ilâ ehl-i Mekke)
ifadelerine göre, kitabında fakihlerin delil olarak
kullandıkları ahkâm hadislerini toplamayı amaçlamıştır.
Doğru cevap A’dır.
10. I. Hadislerin korunması
II. Derlenen hadislerin düzenli, sistemli, kolay
kullanılır hale getirilmesi
III. Hz. Peygamber’in sünnetinin Müslüman
toplumunda yaşayan bir gelenek olarak devamının
sağlanması
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri tasnifin en önemli
amaçları arasında yer alır?
A) I ve II
B) I, II ve III
C) II ve III
D) Yalnız I
E) I ve III
Çözüm: Yukarı yer alan bütün maddeler tasnifin en
önemli amaçları arasında yer alır. Doğru cevap B’dir.