1. Sünnet, Hz. Peygamber’den gelmesi bakımından farklı isimlerle adlandırılır. Aşağıdaki seçeneklerden hangisi “Hz. Peygamberin sözleri”ni ifade eder?
A) Kavlî Sünnet
B) Fiilî Sünnet
C) Takrîrî Sünnet
D) Hadis
E) Tezkiye
Çözüm: Sünnet, Hz. Peygamber’den gelmesi bakımından
üçe ayrılır. Kavlî Sünnet: Hz. Peygamber’in sözleridir.
Fiilî Sünnet: Hz. Peygamber’in filleri ve davranışlarıdır.
Takrîrî Sünnet: Hz. Peygamber’in huzurunda veya bilgisi
dâhilinde olmak şartıyla, sahâbe tarafından söylenen
sözleri ve yapılan davranışları onaylaması veya karşı
çıkmamasıdır. Doğru cevap A’dır.
2. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde Hz. peygamberin temel görevleri bir arada verilmiştir?
A) Tebliğ, Beyân
B) Tezkiye
C) Tebliğ, Beyân, Tezkiye
D) Tezkiye, Beyân
E) Beyân
Çözüm: Hz. Peygamber’in temel görevleri şunlardır:
Tebliğ, Beyân ve Tezkiye. Doğru cevap C’dir.
3. Aşağıdakilerden hangisi “Peygamber’den gelen haber/haberler” anlamına gelir?
A) Tebliğ
B) Beyân
C) Hadis
D) Tezkiye
E) Sünnet
Çözüm: Hadis kelimesi, Arapça tahdîs mastarının ismi
olup sözlük anlamı; “haber verme”, “anlatılan, haber
verilen husus”, “haber” ve “söz” demektir. Çoğulu
ehâdîs şeklindedir. Hadis ilminde, Hz. Peygamber’den
gelen haber/haberler anlamına gelir. Doğru cevap C’dir.
4. Hadis ilmi ile ilgilenenler tarihte değişik ünvanlarla anılmışlardır. Hadis öğrenen öğrencilere, hadis ilminde yolun başında olanlara ne denir?
A) Huccetü’l-İslâm
B) Şeyhu’l-İslâm
C) İmâm
D) Hâfız
E) Tâlib
Çözüm: Hadis ilmi ile ilgilenenler tarihte değişik
unvanlarla anılmışlardır. Hadis öğrenen öğrencilere,
hadis ilminde yolun başında olanlara Tâlib denir. Talep
eden isteyen anlamındadır. Hadis âlimleri için genel
olarak çoğunlukla Muhaddis veya Hâfız tabiri kullanılır.
Hadis ilminde daha ileri düzeyleri ifade etmek için İmâm,
Huccetü’l-İslâm, Şeyhu’l-İslâm, Emîrü’lmü’min’în fi’lhadîs
gibi unvanlar da kullanılmıştır. Doğru cevap E’dir.
5. Peygamberimizin fiziksel özellikleriyle yani dış görünüşüyle ve ahlâkî vasıflarıyla ilgilenen, o konudaki verileri, bilgileri toplayan ve değerlendiren ilim aşağıdakilerden hangisidir?
A) Delâil
B) Şemâil
C) Siyer
D) Meğâzî
E) Muhaddis
Çözüm: Meğâzî, Şemâil, Siyer ve Delâil Hz.
peygamberimizi konu edinen ilimlerlerdendir. Şemâil:
Peygamberimizin fiziksel özellikleriyle yani dış
görünüşüyle ve ahlâkî vasıflarıyla ilgilenir, o konudaki
verileri, bilgileri toplar ve değerlendirir. Doğru cevap
B’dir.
6. Aşağıdakilerden hangisi, Mütekaddimûn dönemi hadis usûlü kitaplarındandır?
A) el-Kifâye fî ilmi’r-rivâye
B) el-İlmâ‘ ilâ ma‘rifeti usûli’r-rivâye ve takyîdi’ssemâ‘
C) Mâ lâ yese‘u’l-muhaddise cehlüh
D) Ulûmü’l-hadîs
E) Nuhbetü’l-fiker fî mustalahı ehli’l-eser
Çözüm: Hatîb el-Bağdâdî diye tanınan büyük hadis âlimi
Ebû Bekir Ahmed b. Ali el-Hatîb el-Bağdâdî’nin
(ö.463/1071) el-Kifâye fî ilmi’r-rivâye isimli eseri.
Mütekaddimûn dönemi hadis usûlü kitaplarındandır.
İsminden anlaşılacağı üzere müellif bu kitabı rivayet
ilimlerinde yeterli bir kitap ortaya koyma amacıyla
yazmıştır. el-İlmâ‘ ilâ ma‘rifeti usûli’r-rivâye ve
takyîdi’ssemâ‘, Mâ lâ yese‘u’l-muhaddise cehlüh,
Ulûmü’l-hadîs, Müteahhirûn dönemi hadis usûlü
kitaplarındandır. Nuhbetü’l-fiker fî mustalahı ehli’l-eser
adlı kitap ise büyük hadis âlimi İbn Hacer el-Askalânî
(ö.852/1448) tarafından İbnü’s-Salâh’ın Ulûmü’lhadîs’ine
dayanarak yazılmıştır. Doğru cevap A’dır.
7. Hadislerdeki gizli ve fark edilmesi zor kusurlarla ilgilenen bunları bulmayı ve düzeltmeyi amaçlayan ilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ricâl İlmi
B) İlelü’l-Hadîs İlmi
C) İhtil.fü’l-Hadîs İlmi
D) Esbabü Vürûdi’l-Hadîs İlmi
E) Ğarîbü’l-Hadîs İlmi
Çözüm: İlel, Arapça sebep, hastalık ve kusur anlamlarına
gelen illet kelimesinin çoğuludur. Hadis ilminde illet, ilk
bakışta sahih görünen hadislerde ancak derin bilgi ve
tecrübe sahibi hadis uzmanlarının görebileceği gizli kusur
anlamına gelir. Bu tür gizli kusur taşıyan hadislere
Muallel veya Ma‘lûl Hadis denir. İlelü’l-Hadîs İlmi
hadislerdeki bu tür gizli ve fark edilmesi zor kusurlarla
ilgilenen bunları bulmayı ve düzeltmeyi amaçlayan bir
ilim dalıdır. Doğru cevap B’dir.
8. I. Cem‘ ve te’lîf
II. Nesh
III. Tercih
IV. Tevakkuf
Yukarıdakilerin hangisi ya da hangileri Hadisler
arasındaki ihtilâfın giderilmesinde kullanılan
yöntemlerdendir?
A) Yalnız I
B) I - II
C) I - II - III
D) Yalnız II
E) I - II - III - IV
Çözüm: Hadisler arasındaki ihtilâfın giderilmesinde dört
temel yöntem vardır: Cem‘ ve te’lîf, Nesh, Tercih ve
Tevakkuf’dur. Doğru cevap E’dir.
9. Bir hadisin değişik isnadlarla gelen farklı kanallarına ne ad verilir?
A) Metin
B) İsnâd
C) Tarîk
D) Muâraza
E) Rıhle
Çözüm: Hadis İlminde bir hadisin farklı isnad
zincirleriyle gelen her bir kanalına tarîk veya vech de
denir. Tarîk Arapçada yol demektir. Çoğulu turuk’dur.
Doğru cevap C’dir
.
10. Aşağıdakilerden hangisi İbnü’s-Salâh’ın Ulûmü’lhadîs’ine dayanarak yazılan kitaplardan birisidir?
A) el-Muhaddisü’l-fâsıl beyne’r-râvî ve’l-vâî
B) Ma‘rifetü ulûmi’l-hadîs
C) el-Kifâye fî ilmi’r-rivâye
D) et-Takrîb ve’tteysîr li-ehâdîsi’l-beşîr ve’n-nezîr
E) Mâ lâ yese‘u’l-muhaddise cehlüh
Çözüm: Nevevî (ö.676/1277), Ulûmü’l-hadîs’i önce elİrşâd
adıyla ihtisâr etmiş yani kısaltmış, sonra bunu da
tekrar ikinci defa kısaltarak et-Takrîb ve’tteysîr liehâdîsi’l-beşîr
ve’n-nezîr ismini vermiştir. Bu ikinci eser
Takrîb şeklindeki kısaltılmış adıyla tanınır. Bu kısaltma
son derece başarılı olduğundan yaygın şekilde okunmuş ve
kullanılmıştır. el-Muhaddisü’l-fâsıl beyne’r-râvî ve’l-vâî,
Ma‘rifetü ulûmi’l-hadîs, el-Kifâye fî ilmi’r-rivâye
Mütekaddimûn dönemi hadis usûlü kitaplarındandır. Mâ
lâ yese‘u’l-muhaddise cehlüh isimli kitap ise Müteahhirûn
dönemi hadis usûlü kitaplarındandır. Doğru cevap D’dir.