Bilgi ve iletişim teknolojilerinde gelişmelere bağlı olarak iletişim süreçlerinin eşzamanlı ve
eşzamansız iletişim şeklinde sınıflandırılmasına sık rastlanılmaya başlanmıştır. Eşzamanlı
iletişim, kaynak ve alıcının aynı zaman diliminde iletişim sürecinde yer aldığı bir süreçtir.
Bu tür iletişime en güzel örnek yüz yüze konuşmadır. Öte yandan, eşzamansız iletişimde
ise kaynak ve alıcı aynı zaman diliminde iletişim süreci içinde yer almazlar; bu nedenle,
kaynaktan çıkan mesajlar gecikmeli olarak alıcıya ulaşır. Eşzamansız iletişime en güzel
örnek mektupla mesajlaşmaktır.
Bilgi teknolojilerinin yaygınlaşması ile uzaktan iletişimin önem kazanması, eşzamanlı ve
eşzamansız iletişim sınıflamasıyla daha sık karşılaşmamıza neden olmuştur. Uzaktan eşzamanlı
iletişime senkron iletişim olarak da adlandırılmaktadır- örnek olarak cep telefonları,
Skype, Google Hangout, Messanger gibi Web konferans sistemleri aracılığıyla gerçekleştirilen
iletişim süreçleri verilebilir. Benzer biçimde uzaktan eşzamansız iletişime asenkron iletişim
olarak da adlandırılmaktadır- elektronik posta ya da kısaca e-posta (e-mail) ve Web günlükleri
(Blog) araçlarını kullanarak gerçekleştirilen iletişim örnek olarak verilebilir.
Hemen her gün hepimiz eşzamanlı ve eşzamansız iletişim araçlarını kullanarak uzak ya
da yakınımızdaki çevremizle etkileşime giriyoruz. Bu araçları, üstünlük ve sınırlılıklarını
dikkate alarak kullanıyoruz.
Taylor’ın (2002) çalışmasından esinlenilerek hazırlanan
eşzamanlı ve eşzamansız uzaktan iletişimin üstünlük ve sınırlılıklarını özetlemektedir.
ÜSTÜNLÜKLER
EŞZAMANLI:
Alıcının aynı zamanda kaynakla bir arada olması gerçek, yüz yüze iletişim ortamı hissiyatı yaratır.
Anlaşılmayan mesajlar anlık olarak kaynağa geribildirimle iletilebilir.
Alıcı davranışlarına göre içeriğe müdahale edilebilir ve anlık olarak düzenlenebilir.
Etkileşimli anlık grup tartışmaları yapılabilir
EŞZAMANSIZ
Alıcı mesajla aynı ortamda olmak zorunda değildir. Herhangi bir zaman diliminde teknoloji aracılığıyla iletişim sürecine dahil olabilirler.
Alıcının kaynaktan gelen mesajı algılaması ve geribildirimde bulunması için geniş bir
zamanı vardır.
Uzun süreli uğraşlar ve kapsamlı içeriklerin sunulması için kullanılabilir.
Kaynaktan gelen mesaj istenildiği kadar incelenebilir.
Alıcı sayısı eşzamansız iletişim sürecinde engel oluşturmaz.
SINIRLILIKLAR
EŞZAMANLI:
Alıcının tartışmalara tekrar katılma fırsatı yoktur.
Bireysel farklılıklara göre kişiye özel yaklaşımın sergilenmesi oldukça güçtür.
EŞZAMANSIZ
Anlık geribildirim ihtiyacı karşılanamaz. İçeriğin işlenmesi sürecinde alıcıda oluşan
yanlış algılar anlık olarak düzeltilemez.
Mesajı işleme süreci alıcının elinde olduğundan, alıcı öz yönelimi ve denetimi
yüksek bir birey olmak durumundadır. Aksi durumda gönderilmesi amaçlanan mesaj
işlevini tam olarak yerine getiremeyebilir.
Alıcıda yalnızlık hissiyatı oluşturabilir.
Tablodan anlaşılabileceği üzere, eşzamanlı iletişim, eşzamansıza göre daha hızlı mesaj
alışverişinde bulunulmasını, anında geribildirim alınmasını sağlaması ve yüz yüze iletişim
gibi geleneksel, alışılagelmiş iletişim biçimiyle benzerlikler taşıması nedeniyle daha
sık tercih edildiği ileri sürülebilir. Ancak, kaynak ve alıcının aynı anda iletişim sürecinde
olmak durumunda olmaları ise eşzamanlı iletişimin en önemli sınırlılığıdır.