Bilişim etiği kavramını ve önemini açıklamak
Etik, genel olarak ahlak sözcüğü ile eş anlamda kullanılırken,
bazen de ‘mesleki alanlarda uyulması gereken
doğrular veya kurallar’ biçiminde ifade edilmektedir.
Bilimde, yargıda, siyasette, ticarette ve yönetimde etik
değerler ve kurallar günümüzde ön plana çıkmaya baş-
lamıştır. Etiğin son yıllarda yöneldiği konulardan biri
de bilişim alanı olmuştur. Bilişim, insanoğlunun teknik,
ekonomik ve toplumsal alanlardaki iletişiminde
kullandığı ve bilimin dayanağı olan bilginin, özellikle
elektronik makineler aracılığıyla, düzenli ve ussal biçimde
işlenmesi bilimidir. Bu bilim dalında son dö-
nemlerde etik konular ön plana çıkmıştır ve konuyla
ilgili düzenlemeler ve tartışmalar halen devam etmektedir.
Bu bağlamda bilişim etiği bilgisayar dünyasında
insanların davranışlarını, eylemlerini inceleyen ve
uyulması gereken kuralları tanımlayan bir felsefe dalıdır.
Bilişim etiği, bilişim alanında uyulması gereken
yazılı ve yazılı olmayan kuralları kapsamaktadır.
Bilişim ve İnternet hukukunu tanımlamak
Bilişim teknolojileri ile ilgili hukuki sorunlara çözüm
bulmaya çalışan bilim dalı Bilişim Hukuku’dur. Bilişim
Hukuku hem dijital hale getirilmiş bilginin hem
de bilgisayar programlarının dağıtılması ve güvenliğinin
sağlanması ve sonrasında sayısal bilginin paylaşımını
ile ilgili hükümleri düzenler. Diğer yandan
İnternetin kullanılması ile ilgili ortaya çıkan hukuki
sorunları inceleyen bilim dalına ise İnternet Hukuku
denilmektedir.
Etik ile ilgili yaklaşımları ve kuramları açıklamak
Felsefi açıdan etik genel olarak üç kategoriye ayrılır.
Bunlar Meta-etik, Normatif etik ve Uygulamalı etik
yaklaşımlarıdır. Meta-etik, genelde eleştirel etik olarak
da adlandırılmaktadır. Bu yaklaşım, etik söylemlerde
kullanılan dilin ve ifadelerin analiz edilmesine ve anlamlandırılmasına
odaklanır ve bunları inceler. Normatif
etik, meta-etik ile uygulamalı etik arasındaki bağ
olarak düşünülebilir. Bu anlamda pratik ahlak kuralları
ve ahlaklı bir hayatın nasıl yaşanacağıyla ilgilenir.
Uygulamalı etik normatif etiğin uygulamasıdır. Bazen
uygulamalı etik, normatif etik kurallarını sorunlu meselelere
uygular ve bu durumlarda, kişi bir kuramsal
yapıdaki bir anlayışı benimser ve sonrasında kuramı
uygulayarak normatif etiğe uygun önerilerde bulunur.
Çoğu zaman kamuya ilişkin meseleleri inceleyen uygulamalı
etiğin farklı uzmanlıklardaki etik sorunları inceleyen
iş etiği, bilişim etiği, mühendislik etiği ve tıp etiği
gibi bazı alt dalları vardır. Etik kuramları ve bilişim
etiği genelde normatif ve uygulamalı etik yaklaşımları
çerçevesinde ele alınmaktadır. Etik kuramlar genel
olarak teolojik (sonuçsalcı) ve deontolojik (sonuçsalcı
olmayan) olarak ikiye ayrılmıştır.
İnternette ve sosyal ağlarda uyulması gereken etik kuralları açıklamak
İnternet kullanırken insanların kendi hakları ve diğerlerinin
hakları adına uyulması gereken etik kurallar
Türkiye Bilişim Vakfı (TBV) tarafından yayınlanmıştır.
Başkalarına karşı saygı, altyapı ve zamanı
verimli kullanma, biçimsel ve içerik ile ilgili özen ve
öteki konular başlıkları altında aşağıdaki kurallar belirtilmiştir.
İnternet genel etik kurallarının yanı sıra
e-posta, Facebook, Twitter ve blog kullanırken uyulması
gereken kurallar yine etik bağlamında alanyazında
belirtilmiştir. İnternet kullanımında özellikle özen
gösterilmesi gereken bir konu da intihaldir. İnternette
intihal başkalarının yazı, resim veya videolarını kaynak
göstermeden kendisininmiş gibi göstermektir.
İnternet üzerinden erişebileceğimiz bilgi her geçen
gün arttıkça bu etik dışı davranışlara ve yanıltmalara
sebep olmaktadır. Bunun başlıca sebebi İnternette
olan tüm bilgilerin herkese ait olduğu yanılgısıdır. Bu
bağlamda kaynak göstererek ve göstermeden intihaller
yapılmaktadır. Yapılan araştırmalar İnternette
etik dışı davranışların/intihallerin nedenleri olarak
öğrenenlerin zamansızlık, not kaygısı, sosyal hayatın
yoğunluğu, etik dışı davranışlarla ilgili bilgisizliği ve
dersleri önemsememesi olarak gösterilmiştir.
0 Yanıt
2061 Gösterim