Toplumsal hayatta olduğu gibi İnternette de insanların uymaları gereken bazı kurallar ve
öğretiler vardır. İnternet etiği olarak bilinen ve sanal ortamlarda ve sosyal ağlarda davranış
ve öğretileri tanımlayan teknik kelime ise ‘Netiket’ tir. Fransızca görgü kuralları anlamına
gelen etiquette ve internet kelimelerinin bir araya getirilmesiyle türetilmiştir. Yine sosyal
ve toplumsal yaşamda olduğu gibi İnternette görgü kurallarını bilirseniz o derece var olur
ve kabul görürsünüz.
İnternet ortamında görgü kuralları için deontoloji kuramlarında da belirtildiği gibi
“Sana nasıl davranmasını istiyorsan sen de öyle davran” önemli bir kuraldır. İnternet
kullanırken insanların kendi hakları ve diğerlerinin hakları adına uyulması gereken etik
kurallar Türkiye Bilişim Vakfı (TBV) tarafından yayınlanmıştır. Başkalarına karşı saygı,
altyapı ve zamanı verimli kullanma, biçimsel ve içerik ile ilgili özen ve öteki konular baş-
lıkları altında aşağıdaki kurallar sıralanmıştır.
Başkalarına Karşı Saygı
• Toplum karşısında kendinize yakıştırdığınız tavrı İnternet’in sanal ortamında da
sürdürünüz, kimliğinizi saklayabileceğinizi umarak gerçek yaşamınızda benimsemediğiniz
davranışları sergilemeyiniz.
• Başkalarına karşı saygılı olunuz, bunun kendinize olan saygınızın ve size başkalarının
göstereceği saygının ön koşulu olduğunu unutmayınız.
• Düşüncelerinizi dile getirirken olumlu yaklaşmanın ve nazik bir ifade kullanmanın
sağduyunun gereği olduğunu hatırlayınız.
• Tartışmaların özelleşmesine ve kişiselleşmesine yol açmayınız.
• İnsanları duygusal yönden zedeleyici ve rahatsız edici iletilerin yayılmasına olanak
vermeyiniz (örneğin amansız bir hastalığı olanların son isteği gibi sonuç alınması
olasılığı çok kuşkulu iletilerin yayılmasına aracılık etmek ya da inançlar üzerinde
yorumlar yapmak gibi)
• İstenmeden yapılan yanlışları hoşgörü ile karşılayıp, anlayışla yardımcı olmaya çalışınız.
• Kişilerin istemleri dışında iletiler alarak rahatsız olmalarını elinizden geldiğince
önleyiniz, buna neden olmayınız.
• Size gelen bir iletiyi, başkasına aktarmak istediğinizde, bu iletiyi size gönderenin
bunu isteyip istemediğinden emin olunuz.
Altyapı ve Zamanı Verimli Kullanma
• İletişim kurarken anlamsız sayılacak gereksiz iletiler göndermeyiniz.
• Hiç kimsenin zamanının küçük bir bölümünü bile boş yere almamaya özen gösteriniz.
• Ulaşmadığı kaygısı ile olsa bile aynı iletileri ardı ardına göndermeyiniz.
• Bilgilendirmek ve gelişmelerden haberdar etmek için sürekli bir elektronik bülten
göndermek istediğinizde, gönderdiğiniz kişinin bu dağıtım ya da duyuru listesinde
kalıp kalmama isteğini ilk duyurunuzda belirtebilmesini sağlayınız, kalma isteğini
belirtmeyenleri bir daha rahatsız etmeyiniz.
• Bir web sitesinde yer alan uzunca bir metin ya da belgeyi e-posta ekinde göndermeyiniz,
bu metin ya da belgenin adresini ve konusunu belirtip, buraya erişilip
bakılabilmesi için sanal adresini vermekle yetininiz, e-posta ekinde dolaştırmak
istediğiniz bir metni de olanaklı ise önce bir web sitesine yerleştiriniz.
• İleti trafiğini yoğunlaştıran gönderimlerde bulunanları uyarınız, ısrarcı olanlara
karşı alınması gereken yasal önlemlerin oluşmasına katkı veriniz ve yaptırımların
uygulanmasına destek olunuz, teknik yollarla alınabilecek önlemler konusunda da
yardımcı olunuz.
Biçimsel Özen
• Açık kimliğinizi geçerli bir gerekçeniz olmadıkça gizlemeyiniz, her iletinizde açık
kimliğinizin net olarak belli olduğundan emin olunuz.
• Kimliğin önem taşımadığı durumlarda görüş ve düşüncelerinizi anonim olarak
açıklamayı uygun buluyorsanız bunu kötüye kullanmadan özenli yapınız.
• Konu kısmı yeterince açık olan (iletinin içeriğini göz atıldığında belli eden açıklıkta),
dili anlaşılır, özlü kısa iletiler ile iletişim kurmaya ve etkileşmeye özen gösteriniz.
• Eğer herkesi değil de bir kişiyi ilgilendirdiğini düşündüğünüz bir ileti var ise genele
hiç duyurmadan doğrudan ilgili kişiye iletilerinizi yönlendiriniz.
• Her zaman yanıtladığınız iletinin konu başlığını koruyarak yanıt veriniz.
İçerik ile İlgili Özen
• Ne demek istiyorsanız ona karşılık olan, yanlış anlaşılmalara yol açmayacak düz ve
yalın deyişlerle düşüncelerinizi aktarmaya çalışınız.
• İletilerinizin yalnızca eleştirici olmasından kaçınarak her zaman yapıcı ve ufuk açıcı olmasını gözetiniz.
• İletileri yanıtlamadan önce bir kere daha özenle okuyunuz, verdiğiniz yanıtı da
göndermeden önce aynı özenle bir kere daha gözden geçiriniz.
• Özellikle tartışma listelerinde daha önce değinilmiş konuları ek bir katkıya yol açmayacaksa üstelemeyiniz, ortaya çıkmış bir sonucu görmemezliğe gelerek kendi
düşüncenizi kabul ettirmede ısrarcı olmayınız.
• Gereksiz yere büyük harfler ile yazışmaktan, sık sık özel simgeler kullanmaktan,
esprili ya da alaycı anlatımlardan kaçınınız, jargon sayılacak farklı bir söyleşi biçimi
ile herkese açık ortamlarda iletişimde bulunmayınız.
• Olanaklı olduğunca uzun alıntılar yapmaktan ve ek göndermekten kaçınınız, gönderdiğiniz
eklerin çok yer kaplamamasına, virüs gibi alıcısının bilgisayar ortamını
bozucu içerik taşımamasına özen gösteriniz.
• Virüslü iletiler ile karşılaştığınızda en kısa zamanda kaynağını ve gecikmeden etkileneceğini
umduğunuz kişileri uyarınız.
Öteki Konular
• İyelik haklarını zedelememeye özen gösteriniz, başkasının veri kaynaklarını, düşüncelerini ve yazılımlarını kendinizinmiş gibi sahiplenmeye kalkışmayınız.
• Başkalarının kişilik haklarına ve özel yaşamına saygılı olarak kişilerle ilgili karalayıcı
yorumlarda bulunmayınız.
• İnternet ortamının sağladığı olanakların yasa dışı biçimde insanlara zarar verme,
başkalarının işlerini engelleme, gizli ve kişisel bilgilerini ele geçirip yararlanma,
her türlü sahtekarlık, yolsuzluk, dolandırıcılık ya da hırsızlık gibi kötü amaçlı kullanımına
yol açmayınız ve göz yummayınız.
• Uygunsuz davranışlar sergilemekte ısrarlı olanları ölçülü bir tepki içinde elbirliği
ile uyarmaya çalışınız.
• Size gelen bir iletiyi başkalarına aktarırken ileti üzerindeki e-posta adres bilgilerinin
gerekmiyorsa aktardığınız kişinin eline geçmemesine özen gösteriniz.
• Kendinizin yada temsilcisi olduğunuz ürün ve hizmetlerin reklamını yapmayınız
• Güvenlik zedeleyici ve bozucu girişimlere karşı alınması gereken önlemlere uymaya
özen gösteriniz, bu konuda bir kuşku duyduğunuzda doğrudan İnternet servis sağlayıcınıza ya da kurum sorumlunuza durumu bildirerek önlem alınmasına yardımcı olunuz.
• İnternet üzerinde denetim ve düzenleme yetkisi olanların konumlarını kötüye kullanmalarına
karşı duyarlı olunuz ancak gerektiğinde de işlerini kolaylaştırıcı her türlü desteği veriniz.
0 Yanıt
1597 Gösterim