A. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başlarındaki kutucuklara “D”, yanlış olanlara ise ”Y” harfini yazınız.
1.(...) Işık ortam değiştirirken yön de değiştirir.
2. (...) Işığın yön değiştirmesine ışığın kırılması denir.
3. (...) Kalın kenarlı mercekler ışığı dağıtarak onun yayılmasını sağlar.
4. (...) İnce kenarlı merceklere ıraksak mercekler de denir.
5. (...) Kalın kenarlı mercekler büyüteç olarak kullanılır.
6. (...) İnce kenarlı merceklerde iki odak noktası bulunur.
7. (...) İnce kenarlı mercekler ışığı bir noktada toplar.
8. (...) Ses her ortamda yayılır.
9. (...) Ses bir enerji türüdür.
10. (...) Ses en fazla katı maddelerde yayılır.
11. (...) Ses ışıktan daha hızlı yayılır.
12. (...) Ses bütün katılarda aynı süratle yayılır.
B) Aşağıdaki soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.
1. Uzaklaşan uçağın oluşturduğu ses gittikçe azalır ve bir süre sonra duyulmaz. Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ses bir enerji türüdür ve ses iletimi sırasında, enerji dönüşümüyle ısı enerjisine dönüşerek duyulmaz olur.
B) Sesin şiddetli oluşu onun kuvvetli ya da hafif olmasını belirlediğinden, uçak uzaklaştıkça sesin şiddeti azalır ve duyulmaz olur.
C) Saniyedeki titreşim sayısı arttıkça ses inceldiğinden uçak uzaklaştıkça sesin titreşimi artar ve incelen ses duyulmaz olur.
D) Ses dalgalarının kulak zarını titreştirmesiyle insanlarda işitme gerçekleşir. Kulaktaki işitme reseptörleri bir süre sonra yorulduğundan zamanla ses duyulmaz olur.
2. Havai fişek gösterilerini izlerken patlama sesini görüntünün ardından
duyarız. Ancak Güneş’te meydana gelen patlamaları duyamayız.
Yukarıdaki olayları aşağıdaki ifadelerden hangileri açıklar?
I. Işık hızı, ses hızından daha büyüktür.
II. Ses hızı yayıldığı ortamın sıcaklığına göre değişir.
III. Sesin yayılabilmesi için maddesel bir ortama ihtiyaç vardır.
A) Yalnız III B) I, II ve III C) Yalnız I D) l ve III
3. Yarasalar sürekli ses çıkarır. Çıkardıkları bu sesler böceklere çarparak geri döner. Böylece avlarını kolayca bulurlar. Bu duruma benzer bir olay aşağıdaki örneklerin hangisinde belirtilmiştir?
A) Evde ayaklarımızı yere vurarak yürüdüğümüzde alt kattaki komşunun rahatsız olması
B) İki taş parçasını önce havada, daha sonra da su içinde birbirine çarptığımızda sudaki sesin daha kalın olması
C) Jetler alçaktan uçtuklarında, o yerleşim bölgesindeki evlerin camlarının kırılması
D) Balıkçı gemilerinin ses dalgalarından faydalanarak balık sürülerini tespit etmesi
4. Ayşe, gök gürültüsünü şimşek çaktıktan 5 saniye sonra duyuyor. Şimşeği oluşturan bulutların Ayşe’ye uzaklığı kaç metredir? (Sesin havadaki yayılma hızı=340 m/s)
A) 1020 m B) 1700 m C) 2000 m D) 2200 m
5. Aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?
A) Sudaki dalgıç, havadaki martıyı olduğundan daha uzakta görür.
B) Işığın havadaki hızı, sudaki hızından küçüktür.
C) Işık prizmadan geçerken oluşan renkler eşit oranda kırılmıştır.
D) Suyun içine tamamen dalan gözlemci balığı olduğundan daha küçük görür.
6. Bir gözde görüntü, şekildeki gibi, mercekle retina tabakası arasında
oluşuyor. Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Gözün yapısındaki ince kenarlı mercekte yapısal bozukluk yoktur.
B) Göz bozukluğunun düzeltilmesi için ince kenarlı mercek kullanılmalıdır.
C) Gözde hipermetrop göz kusuru vardır.
D) Gözde miyop göz kusuru vardır.
7. Kalın kenarlı mercekte görüntü oluşumuyla ilgili,
I. Cisimler merceğe ne kadar yakın olursa görüntü merceğe o kadar yaklaşır.
II. Cisim asal eksen üzerinde ise görüntü ters ve gerçektir.
III. Cisimler asal eksen üzerinde ise görüntü cismin boyundan küçük olur.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) I B) II C) III D) I ve III
8. İnce kenarlı mercekte görüntü oluşumuyla ilgili,
I. Cisim odak noktasında ise görüntü sonsuzdadır.
II. Cisim merkezde ise görüntü merkezde oluşur.
III. Cisim mercekle odak arasında ise görüntü cismin arkasında oluşur.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III
9. Mercekler aşağıdaki alanlardan hangilerinde kullanılmaz?
A) Göz sağlığında
B) Mikroorganizmaları görmede
C) Otomobillerde
D) Uzaydaki gezegenleri görmede
10. Merceklerle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Günlük yaşantıda kullanılır.
B) Ateş yakılmasında kullanabilir.
C) Mikroskopta yer alır.
D) İnce ve kalın kenarlı mercekler aynı özelliğe sahiptir.
11. Maddeleri ayrıntılı olarak inceleyebilmek için aşağıdaki araçlardan hangisi kullanılır?
A) Mercekler
B) Kesici araçlar
C) Delici araçlar
D) Parlatıcı araçlar
12. Sesin hızı, yayıldığı ortamın,
I. Sıcaklık II. Yoğunluk III. Hacim
niceliklerinden hangilerine bağlıdır?
A) I ve II B) II ve III C) I ve III D) I, II ve III
13. Aşağıdaki maddelerden hangisi sesi en hızlı iletir?
A) Hava B) Çelik C) Su D) Hidrojen
14. Sesin havadaki hızı 340 m/s ise ses, 10 saniyede kaç metre yol alır?
A) 34 m B) 340 m C) 3400 m D) 340 000 m
CEVAP ANAHTARI:
A.
1.(.D.) Işık ortam değiştirirken yön de değiştirir.
2. (.D.) Işığın yön değiştirmesine ışığın kırılması denir.
3. (.D.) Kalın kenarlı mercekler ışığı dağıtarak onun yayılmasını sağlar.
4. (.Y.) İnce kenarlı merceklere ıraksak mercekler de denir.
5. (.Y.) Kalın kenarlı mercekler büyüteç olarak kullanılır.
6. (.D.) İnce kenarlı merceklerde iki odak noktası bulunur.
7. (.D.) İnce kenarlı mercekler ışığı bir noktada toplar.
8. (.Y.) Ses her ortamda yayılır.
9. (.D.) Ses bir enerji türüdür.
10. (.D.) Ses en fazla katı maddelerde yayılır.
11. (.Y.) Ses ışıktan daha hızlı yayılır.
12. (.Y.) Ses bütün katılarda aynı süratle yayılır.
B.
1. A Ses bir enerji türüdür ve ses iletimi sırasında, enerji dönüşümüyle ısı enerjisine dönüşerek duyulmaz olur.
2. D l ve III
3. D Balıkçı gemilerinin ses dalgalarından faydalanarak balık sürülerini tespit etmesi
4. B 1700 m (5*340=1700)
5. A Sudaki dalgıç, havadaki martıyı olduğundan daha uzakta görür.
6. D Gözde miyop göz kusuru vardır.
7. C III
8. D I, II ve III
9. C Otomobillerde
10. D İnce ve kalın kenarlı mercekler aynı özelliğe sahiptir.
11. A Mercekler
12. A I ve II
13. B Çelik
14. C 3400 m (340*10=3400)