Bir sözcük işlemcide temel işlemler sınırlı sayıda
karakterden oluşan sözcük metni üzerinde gerçekleş-
tirilir. Daha sonra sözcük metinleri bir araya getirilerek
cümleler kurulur. Ardından da birbiriyle ilişkili
cümlelerde paragraflar oluşturulur. Bir sözcük işlemcide
hazırlanacak bir belge genellikle birbiri ardına
akan paragraflar, bu paragrafların arasında yerleştirilmiş
tablolar, grafikler, görüntüler ve benzeri görsel
ögelerden oluşur. Paragrafların bazıları paragraf
gruplarını birbirinden ayırmak amacıyla, farklı yazı
tipi, yazı büyüklüğü ya da yazı stili ile farklılaştırılarak
oluşturulan bölüm ve alt bölüm başlıklardır.
Karakterler büyük-küçük harfler, rakamlar ya
da özel karakterlerden oluşabilir. Bir sözcük işlemcide
yazı yazmak, belgeye klavyedeki yazı tuşlarına
basarak karakter eklemekle gerçekleşir. Karakterler
o anda yanıp sönen imlecin önüne eklenirler. Klavyeler
sözcük işlemcilerde belge içerisinde gezinebilmek
ve karakterleri düzenleyebilmek için özel tuşlar
barındırırlar. Bir harfe aynı anda “Shift” tuşu ile basarak
büyük harf yazılabilmekte, “CapsLock” tuşu
ile klavye büyük harfe kilitlenebilmektedir. Hatalı
bir karakter yazıldığında, “Backspace” tuşu ile imlecin
solundaki karakter silinebilmekte, “Delete”
tuşu ile imlecin sağındaki karakter silinebilmektedir.
“Home” tuşu imleci aynı satırda satır başına, “End”
tuşu satır sonuna getirmektedir. “Page Up” ile bir
önceki sayfaya, “Page Down” ile bir sonraki sayfaya
geçilir. Sağ (→), sol (←), aşağı ( ←) ve yukarı (←)
yön tuşlarıyla imleç sağa, sola, yukarıya ve aşağıya
hareket ettirilebilir. Bu tuşlara “Ctrl” tuşuyla birlikte
basılarak daha hızlı hareket etmek mümkündür.
Karakterler ya da sözcükler değiştirilmediği sürece
sözcük işlemciye ait varsayılan yazı tipiyle ve yazı
boyutuyla yazılırlar. Örneğin Word 2013’te varsayı-
lan yazı tipi ve boyutu 11 punto Calibri iken Apache
OpenOffice Writer 4.1.1’de 12 punto Times New
Roman’dır. Karakterler ya da sözcüklere italik, kalın
ve kalın italik gibi farklı yazı tipi stilleri uygulanabilir.
Ayrıca karakterler ya da sözcüklere üst simge, alt simge,
altı çizili, üstü çizili ve gölge efektleri verilebilir. Bunun
dışında yazının rengini değiştirmek,
Gezinti ve düzeltme tuşları;
Home: Satır başına git
End: Satır sonuna git
Page Up: Önceki sayfaya git
Page Down: Sonraki sayfaya git
Shift: Büyük harf dönüştürücü
CapLock: Büyük harf kilidi
BackSpace: İmlecin solundaki kakateri sil
Delete: İmlecin sağındaki karakteri sil
yazının üstünü bir renkle çizerek vurgulamak
ya da yazıya kenarlık eklemek gibi teknikler kullanılarak
metin üzerinde dikkat çekici düzenlemeler
yapılabilir. Bu düzenlemelerden herhangi birini yapmak
için sayfada yazılı olan bir metin parçası seçilir ve
Word uygulamasında “GİRİŞ” sekmesindeki, Writer
uygulamasında ise “Biçimlendirme” araç kutusundaki
ilgili düğmeye tıklayarak işlem yapmak yeterlidir.
Belge üzerinde “seçme” işlemi, fare ile seçilecek bölgenin başına gelerek ve
farenin sol tuşuna basılı tutarak,
fareyi seçilecek bölgenin sonuna kadar sürüklemekle gerçekleştirilir.
Seçili bölgenin sonuna gelindiğinde
farenin sol tuşu serbest bırakılır ve seçili bölge gri zeminle kaplanmış olarak görüntülenir.
Herhangi bir işlem yapmayıp belge üzerindeyken tekrar farenin sol tuşuna tıklandığında
seçim işlemi iptal olur.
Seçilen bölge üzerine fareyle gelindiğinde fare göstergesi “ok” hâlini alır ve
bölge fareyle gerçekleştirilen “sürükle ve bırak” işlemiyle belgenin başka bir yerine taşınabilir.
Seçme işlemi klavyede hareket tuşlarının “Shift” tuşuyla birlikte kullanılmasıyla da gerçekleştirilebilir.
Bir sözcük işlemcide “Enter” tuşuna basmadan yazmaya devam edildiği sürece aynı paragrafın içinde bulunmaya devam edilir.
Paragrafı oluşturan sözcükler sona erdiğinde “Enter” tuşuna basılarak yeni paragrafa
geçilir. Paragraflar arasında tekrar “Enter” tuşuna basarak belgede gereksiz boş paragraflara yer verilmemelidir.
Paragrafı oluşturan satırların satır aralığı değeri ve paragraflar arasındaki aralık değeri, değiştirilmediği sürece genellikle 1’dir.
Akademik tez belgeleri ve benzeri raporlarda satır ve paragraf aralıklarının daha
büyük olması istenir. Böylece satırlar arasında düzeltme yapmak ve not almak kolaylaşır.
Maddeleri paragraf olan listeler oluşturmak mümkündür. Bu amaçla paragrafların önüne madde işaretleri ya da numaralar koyulabilir. Bu listelerde “Girintiyi Artır” ve “Girintiyi Azalt” işlemleriyle maddelerin düzeyi değiştirilebilir.
Word uygulamasında “GİRİŞ” sekmesinin “Paragraf” grubundaki düğmelerle seçili paragrafın sayfaya yerleşimine yönelik düzenlemeler gerçekleştirilebilir. Başlıca paragraf düzenlemeleri paragrafın sayfada sağa hizalanması, sola hizalanması, ortalanması ve iki yana yaslanması biçimindedir.
Paragrafları birbirinden kolayca ayırt etmek amacıyla paragrafın ilk satırına girinti vermek yaygın bir
uygulamadır. Bu amaçla paragrafın ilk satırının başında sekme (→|) tuşuna bir kez basılır.
Değiştirilmediği sürece Word ve Writer uygulamalarında bir sekme vuruşu 1,15 cm’dir. Paragrafların sağ ve sol kenarlarına girinti vermek, girintiyi ilk satıra ya da izleyen satırlara vermek mümkündür.
Genellikle akademik metinlerde doğrudan yapılan alıntılarda paragrafa hem sağ hem sol kenardan girinti verilir.
Kaynakça listelerinde ise ilk satır dışındaki satırların girintisi artırılarak asılı girinti oluşturulur.
Ofis uygulamalarının genelinde kullanıcının metin girişini ve biçimlendirmesini,
metin üzerinde arama-değiştirme yapmasını,
hatalı işlemleri iptal etmesini ve hatalı metinleri fark edebilmesini sağlayan bir
dizi kolaylaştırıcı araç bulunmaktadır.“Görünüm ve kullanım” özelliğiyle ofis takımlarında bulunan uygulamaların hepsinde aynı şekilde çalışan bu kolaylaştırıcılar sözcük işlemcilerin etkin kullanımı için vazgeçilmez araçlardır.
Sözcük işlemcide yazılan metnin bir bölümünü kesmek ve daha sonra belgenin başka bölgesine yapıştırmak sık gerçekleştirilen bir düzenlemedir. Buna benzer bir başka işlem ise belgenin seçilen bir bölümünün kopyalanması ve daha sonra “yapıştırma” işlevi ile istenildiği kadar çoğaltılmasıdır.
Grafik kullanıcı arayüzlerinin bir özelliği de bir işlemi gerçekleştirmek için farklı yöntemleri sunmalarıdır.
Örneğin ekrandan seçilen bir metnin kesilmesi için Word uygulamasında “GİRİŞ” sekmesindeki
makas simgesine tıklamak, sağ tuşa basılarak açılan bağlam menüsünde “Kes” düğmesine tıklamak ya da klavyede “Ctrl” tuşuyla birlikte “X” tuşuna aynı anda basmak seçeneklerinden birisi tercih edilebilir.
Kesme işlemi için Writer seçenekleri ise “Standart” araç çubuğundaki makas simgesine tıklamak, farenin sağ tuşuna basılarak açılan bağlam menüsünde “Kes” düğmesine tıklamak ya da klavyede “Ctrl+X” tuş birleşimine basmaktır.
Sözcük işlemcide oluşturulan bir belgede belirli bir sözcüğü aramak gerekebilir.
Bu amaçla “Bul” düğmesine tıklanır açılan pencerede aranacak
sözcük girilir. Eğer belge içinde aranan sözcük varsa, ilk görüldüğü yere konumlanılır.
Word uygulamasında “Sonrakini Bul”, Writer uygulamasında
“Hepsini Bul” seçenekleri kullanılarak, aynı sözcüğün geçtiği
diğer yerlere erişilebilir. Belgedeki bir sözcüğü bulup değiştirmek
için “Değiştir” düğmesine tıklanır ve açılan pencereye girilen ilk
sözcüğün yerine ikinci sözcüğün yazılması sağlanır. “Tümünü
Değiştir” ile birinci sözcüğün belgede bütün geçtiği yerlerde aynı
anda değiştirilmesi sağlanabilir.
Sözcük işlemcide karakter, sözcük, paragraf ya
da sayfa düzenlerken oluşan hatalı bir işlem farkedildiğinde
“Geri Al” tuşu ile bu işlemin öncesine
dönülerek yapılan hata giderilebilir. “Geri al”
(Ctrl+Z) tuşunun yanında bulunan açılır liste düğ-
mesine tıklanarak belge açıldıktan sonra gerçekleştirilen
bütün işlemlerin listesiyle karşılaşılır. Bu
işlemlerden birisi seçildiğinde o işlemin gerçekleş-
tirildiği anın öncesine dönülür. İşlem listesindeki
işlemlerin tekrar gerçekleşmesini sağlamak için her
işlem için “Yinele” (Ctrl+Y) düğmesine tıklanır.
Sık kullanılan klavye kısayolları
• Ctrl+X (Seçili metni ya da nesneyi kes)
• Ctrl+C (Seçili metni ya da nesneyi kopyala)
• Ctrl+V (Metin ya da nesneyi yapıştır)
• Ctrl+Z (Eylemi geri al)
• Ctrl+Y (Eylemi tekrarla)
• Ctrl+K (Seçili metni kalın yap)
• Ctrl+T (Seçili metni italik yap)
• Ctrl+F (Bul iletişim kutusunu aç)
• Alt (Şerit sekmelerinin kısayolları görünür)
Sözcük işlemcilerde hatasız yazmak için “Yazım
denetleme” işlevi kullanılmalıdır. Bu işlev Word
belgelerinde otomatik olarak gerçekleştirilir. Belge
için seçili olan dilde hatalı yazılan ya da tanınmayan
bir sözcük altı kırmızı çizgili olarak görünür.
Sözcüğün üzerinde gelip bağlam menüsü açıldığında
Word doğru yazım için en uygun seçenekleri sunacaktır.
Yazım hatası olmayıp dil bilgisi hatası olduğu
varsayılan cümlelerin altı mavi çizgi ile çizilir.
Cümlenin üzerindeyken bağlam menüsü ile doğru
dil bilgisi önerilerine erişilir. Word uygulamasında
“GÖZDEN GEÇİR” sekmesindeki “Yazım ve Dilbilgisi”
düğmesiyle “Yazım Denetimi” bölmesi açılır ve seçili metin
üzerinde kullanıcıyla etkileşimli
denetim başlatılır. Yazma esnasında yararlanılan diğer
araçlara ise “Eş Anlamlılar” ve “Çevir” düğmeleriyle
erişilir. Belge üzerinde bir sözcük seçildikten
sonra “Eş Anlamlılar” düğmesine tıklanarak seçili
sözcükle eş anlama sahip sözcüklerin listesine erişilir.
Belge üzerinde bir sözcük, cümle ya da paragraf
seçildikten sonra “Çevir” açılır listesindeki “Seçili
Metni Çevir” seçeneği ile ilgili seçim belirtilen bir
dile çevrilebilir. Seçim sonrasında bağlam menü-
sündeki “Çevir” seçeneği de aynı sonucu verir. Ayrıca
“Belgeyi Çevir” seçeneği ile belgenin tümünü
bir çeviri hizmeti veren siteye gönderip çevrilmiş
hâlini geri almak mümkündür.
Bir başka kolaylaştırıcı ise belgenin bir bölgesinde
gerçekleştirilen karmaşık bir biçimlendirmenin
belgenin bir başka bölgesine kolayca uygulanması
için kullanılan “Biçim Boyacısı”dır. Bu amaçla örneğin
italik, altı çizili ve yeşil renkli bir paragraf seçilerek
Word ekranında “Biçim Boyacısı” na, Writer
ekranında “Biçimlendirme Fırçasına” tıklandıktan
sonra belgenin başka bir sayfasındaki normal bir paragraf
seçildiğinde, normal paragrafın da italik, altı
çizili ve yeşil renkli hâle geldiği görülebilir.
0 Yanıt
1704 Gösterim