İman konusunda tartışmalardan biri de “ben inşAllah müminim” demenin
caiz olup olmadığıdır. Bu hususa imanda istisna denir. Bir âyette “Kesinlikle
hiçbir şey hakkında inşâ Allah (Allah dilerse) demeden Bunu yarın
yapacağım deme. Unuttuğun zaman da Allah’ı an!” (el-Kehf 18/23-24)
buyurulduğu için müminin yapacağı her şeyi takdir ve tayin etmede Allah’a
güvenmesi gerekir. O halde iman eden kimse de bir eylem gerçekleştirdiğine
göre o da inşAllah demek durumunda mıdır? İşte bu konu tartışılarak iman
konusunda böyle davranmanın şüphe ve endişe anlamı taşıdığı üzerinde
durulmuştur.
Âlimlerin bazıları imanın kesinlikle şüphe ve tereddüt taşımaması
gerektiği daha önce belirtildiği gibi “ben inşAllah müminim” demenin doğru
olmadığı belirtilmiştir. Nitekim bu görüşü savunan Matüridiler, iman lafzı
dinde kesinlik ifade ettiği için istisna söz konusu olmadığını savunmuşlardır.
Bu görüşe gerekçe olarak gerçek müminlerin imanlarında şüphe ve tereddüt
taşımadıklarını belirten âyet (el-Hucûrât 49/15) ile müminlerin imanda kesin
kararlılıklarını belirten “İşte onlar gerçek müminlerdir” (el-Enfâl, 8/74)
ayetini ileri sürmüşlerdir. Ayrıca bir kimsenin burnunun olmasını “inşAllah
burnum var” diyerek anlatması nasıl anlamsız ise imanını da inşAllah
müminim diyerek söylemesi anlamsızdır. İnançla ilgili konularda kuşku
olmaz düşüncesini benimsemişlerdir. Diğer taraftan Eş’arîler, imanın hakikati
ile ilgili değil ama olgunluk hali ve neticesiyle ilgili olarak imanda istisnayı
mümkün görmüş, yani “ben inşAllah müminim” demeyi mahzurlu
saymamışlardır.