Ahlâklı işveren işçisine ve toplumuna karşı sorumlu olmakla birlikte, her
şeyden önce kendisine ve Rabbine karşı sorumludur. Bu nedenle o, iş ve kazanç
hırsıyla kendisini ihmal etmemeli, kazancından ve genel olarak
hayatından ahirette sorguya çekileceğini, dünyevi görev ve yükümlülükleri
yanında kulluk vazifelerinin de olduğunu unutmamalıdır. Çünkü şu ve
benzeri birçok ayette, “Sonra yemin olsun, o gün her türlü nimetten sorulacaksınız”
(Tekasür/102: 8) buyrulmaktadır. Bu inanç ve bilinç içindeki
Müslüman işveren, toplumsal ahlâk ve iş ahlâkı kurallarına uygun davrandığı
gibi manevi ahlâk yönünü de ihmal etmemeli, işi ile birlikte ibadetlerini ve
maneviyatını da birlikte götürmeyi bilmelidir. Cenab-ı Hak bu tür işverenler
veya zenginler için şöyle buyurmaktadır: “Bunları ne ticaret ve ne de
alışveriş Allah’ı anmaktan, namaz kılmaktan, zekat vermekten alıkoyar.
Bunlar, gönüllerin ve gözlerin döneceği günden korkarlar” (Nur/24: 37).
Gazali’nin de belirttiği üzere, ticaretle uğraşan kişiye, dünyevi çalışmaları
ahiretini unutturmamalıdır. Yoksa kısa dünya hayatındaki kazancı, ebedi
ahiret hayatı için zarara dönüşür. Ona göre, iyi bir tüccarın başarılı bir iş
hayatıyla birlikte dinini de koruması ve ahiretini ihmal etmemesi için şu
hususlara dikkat etmesi gerekir:
1) Ticarete başlarken, çoluk çocuğunun nafakasını helal kazançla temin etmek,
kendisi için istediğini toplumdaki öteki kişiler için de isteyip onlara yardımcı olmak,
kendi kazancıyla dinine yardımcı olmak ve benzeri tarzda iyi niyetler taşımalıdır.
2) Sanatında veya ticaretinde kifaye farzlardan bir farzı yerine getirmeye,
o toplum için gerekli olan iş alanlarından birindeki bir boşluğu doldurmaya niyet etmelidir.
3) Dünya pazarını ahiret pazarına engel yapmamalıdır.
4) Çarşı-pazarda da Allah’ı sürekli hatırlamayı ve anmayı sürdürmelidir.
5) Ticaret konusunda ölçülü olmalı, aşırı hırs ve istek içinde olmamalıdır.
6) Yalnız haramdan kaçınmakla yetinmemeli, şüpheli işlerden de uzak durmalı,
fetvalar yanında kalbine de danışmalı ve kalbinin işkillendiği şeyden vazgeçmelidir.
7) Yaptığı her işin bütün safhalarını gözden geçirmeli, birgün hepsinden dolayı
hesaba çekileceğini unutmamalıdır (1998, 195-204).
0 Yanıt
1483 Gösterim