Konu: İlahiyat 1. Sınıf - İslam Sanatları Tarihi - Ünite 2 - Konu Anlatımı

[Ders Hocası]

*Hz.Muhammedin bütün faaliyetlerinin merkezi olan ve daha sonra genişletilen ve velid zamnında (712) avlu etrafında sütunlar ve düz çatı ile örtülü hale getirilen mescidi nebi ilk camilere örnek olmuştur..

*Emevi devri mimarisi ilk camileri;basra camii,kufe camii,amr camii,sidi ukbe camii

*Mescidi aksa:702 senesinde Kudüste halife Abdulmelik tarafından yapılmıştır.780 yılında Haçlılar tarafından değişikliğe uğrayarak saray haline getirilmiştir. Selahaddin Eyyübi ile tekrar camiye dönüştürülmüştür.

*Şamdaki emevi camii:
-Halife I.Velid zamanında 705-715 yılları arasında tamamlanmıştır..
-Eskiden bulunan bir Eoma tapınağı ile bir Bizans bazilikasının yerine inşa edilmiştir.

*İşlem sanatının ilk anıtsal yapısı,  Abdülmelik tarafından 691 yılında Kudüs hareminde yaptırılmış olan Kubbetüs sahradır..

*Emevi devri farklı mimari yapı Ürdündeki Kusayru amre'dir.

*Abbasi devrinde en önemli mimari gelişme yeni Samerra şehrinin kurulması olmuştur.

*Yeni samerrada dünyanın en büyük camilerinden biri mütevvekiliye camii yaptırılmıştır. yaptıran halife mütevvekkildir.

*İslam sanatı içinde bilinen ilk türbe kubbetüs suleybiyyedir..

*Abbasi devrinin en büyük saraylarından biri olan cevsaku'l hakani samerrada halife mutasım tarafından türk beyi artık Ebu'l feth b.Hakan için yaptırılmış fakat çok beğendiği için kendi kullanmıştır..

*Damganda Tarıhane camii ile İsfahanın doğusundaki nayin cami İran sahasında Abbasi sanatını temsil eden 2 önemli eserdir..

*Batı islam sanatının en önemli ürünlerinden biri endülüsteki I.Abdurrahmanın başlattığı Kurtuba camiidir..

*İspanyada beni ahmer devletinin merkezi Gırnatadır.Gırnata emirlerinden kalan en önemli yapı 14 y.y kalma Elhamra sarayıdır..

*Mısırda ilk bağımsız müslüman türk devlerinin kurucusu tolunoğlu ahmed, kahireden 100 yıl kadar önce el katayi adını verdiği şehri kurmuştur..

*Mısırda 969 dan itibaren Fatımilerin egemenliğine girmiştir.. mehdiye ve kahrevandan sonra kerpiç surlarla çevirdikleri Kahireyi kurarak merkez yapmışlardır..

*Mısırda kitabesinde zaviye adı geçen el cüyuşi camii önemli bir yapıdır.

*Mısırdaki ilk türbeler seb abenat(yedi kızlar) adı ile tanınan türbelerdir.

*Suriyede medreseler selçuklu ve zengi geleneğine bağlıdır.

*Karahanlılar devri mimarisinde kerpiç ve tuğlanın birlikte kullanıldığı buhara yakınındaki hazar camiidir.

*Buharadaki yapıların çoğu Arslan han tarafından yaptırılmıştır..

*Namazgah camii geometrik kufi kitabelerinin bulundugu yerdir.

*Erken tarihli islam türbelerinden ilki samerada kubbetü-s suleybiye ve buharada samanoğlu türbesidir..

*Gazneliler en parlak dönemini Sultan Mahmud zamanında yaşamıştır..

*En önemli gazneli camii leşker-i bazar ulucamiidir..

*Büyük selçukluların anıtsal cami mimarisindeki ilk örneği Melikşah devrinde yaptırılmış İsfahan mescid-i cumaadır..

*Selçuklu mimarisinin iranda en önemli camilerinden biri zevvare cuma camiiisidir..

*Büyük selçuklu mimarsinin şaheseri olan yapı merv'deki sultan sencer türbesidir..

*Büyük selçuklu kervansaraylarının en tanınmış olanı ribat-ı şeriftir..

*Timurlu mimarisinin bütün ihtişamını yansıtan yapılar topluluğu şahı zinde ve semerkatta Kusem b. Abbasın türbesi etrafında oluşan yapılardır.. içindeki önemli yapı musa paşanın türbesidir..

*Timurun Gur-i mir adıyla bilinen türbeside önemli türbeler arasındadır..

*Timurlar döneminde yaptırılan camiler Uluğ bey in Semerkant Buhara medreseleridir.

*Safevi devri mimarsinin en önemli örnekleri Şah I.Abbas döneminden kalmadır..

*Safevi devri mimarisinde Mescidi Şah islam mimarisinin en güzel eserlerinden kabul edilmektedir..

*Safevi devri mimarisinde maderi Şah Medresesi ile Erbilde Şeyh Şafi külliyesi önemli eseleri arasındadır..

*Safevi devri mimarisinde 1600 tarihli Allahverdi han köprüsü ile puli hacu köprüsü bu devrin önemli su mimarisi eselerindendir..

*Hint islam mimarisinde Delhi'nin kut minarı şaheserlerden biri sayılır..

*Hindistanda türk mimarisinde agrada tac mahal şah cihan tarafından yaptırılmış önemli bir eserdir..

*Mısırda türk memlükleri mimarisinde ilk orjinak eser baybars camiidir ve kahirededir..

*Sultan baybars köprü, su makemi abbasi halifelerinin tübelerini ve iskenderiyedeki kasrü'l übeyr gibi önemli eserler yaptırmıştır..

*Sultan baybars dönemminde zahiriyye medresesi yıkılmıştır..

*Artuklu mimarisinde silvan ulucamii önemli bir yere sahiptir..

*Mardin hatuniye medresesi en erken açık avlulu anadolu medresesi olarak önemli yere sahiptir..

*Kubbetüs sahrenin islam mimarisi içindeki yeri ve önemi 681 yılında kudüste 2.bir hac yeri olarak yapılması..

*Kuzey afrika ve ispanya ile mısırda islam mimarisinin ilk döneminde inşa edilmiş olup sivil mimaride o coğrafyayı etkileyen en önemli yapı kurtuba camiidir..

*Karahanlı mimarisinde önceki araştırmaları birleştiren ve ileriki gelişmelere örnek olan cami zevvare cuma camiisidir..

*Kaya daki tek tek kubbeli selçuklu mescidlerinin hazırlık mekanlarının son cemat yeri öncüleri olmaları özellikleri önemlidir..