İbadet, Allah rızasının kazanılması için yapılır. Allah rızasının kazanılması
ise, yapılacak ibadet için belirlenen esaslara riayet etmekle mümkündür. İşte
bedenî bir ibadet olan namaz da böyledir. Bu ibadet, kendisi için belirlenen
esaslar çerçevesinde yerine getirilir. Peygamberimiz: “Beni namaz kılarken
gördüğünüz gibi, siz de öyle kılın” buyurmuştur. Namazın farz, vacip, sünnet
ve edeplerine tam olarak riayet edilerek kılınan bir namaz mükemmel bir
namazdır. Namaz kılarken, namazı geçersiz yapmamakla birlikte yapılması
dinen hoş karşılanmayan ve namazın faziletini azaltan söz, fiil ve
davranışlara “namazın mekruhları” adı verilir. Namazın mekruhları, tahrîmî
ve tenzîhî olmak üzere iki çeşittir. Namazın vaciplerini terk etmek, harama
yakın bir davranış olup tahrîmen mekruhtur. Bazı müekked sünnetleri terk
etmek de böyledir. Namazın müekked olmayan sünnetlerini terk etmek ve
edeplerine aykırı davranışlar ise tenzîhen mekruhtur. Fakihler mekruh
içerecek şekilde kılınan bir namazın -vakit varsa- yeniden kılınmasının
müstehap olduğunu söylemişlerdir.
Hanefîler’e göre mekruh olarak nitelendirilip namazın faziletini azaltan
davranışların başlıcaları şunlardır:
1. Namaz kılarken bir özür bulunmaksızın yere, direğe, duvara, değneğe
dayanmak; tek ayak üzerine durmak veya bir ayağı yerden kesmek
veyahut diğerine dayanmak; bir özür bulunmaksızın bağdaş kurarak
oturmak veya dizleri dikip oturmak; namazda gerinmek, esnemek ve
mecbur olmadıkça öksürmek. Yine, namazda bir şeyi koklamak, gözleri
yummak, sağa sola, arkaya bakmak veya eğilmek. Bir şeye gözü takılarak
dikkatin dağılmaması veya namazda daha fazla huşû meydana gelmesi
için gözleri yummada bir sakınca yoktur.
2. Namazda bir özür bulunmaksızın birkaç adım yürümek. Fakat yılan, akrep
gibi zararlı bir hayvanı uzaklaştırmak veya öldürmek için atılacak birkaç
adım mekruh değildir.
3. Namazdan önce veya namaz esnasında erkekler için elbiselerinin kollarını
dirseklere doğru toplamak.
4. Namazda secdeye giderken dizleri yere koymadan elleri yere koymak veya
secdeden kalkarken dizleri ellerden önce kaldırmak; namaz sona ermeden
terleri veya yüze dokunmuş tozları silmek.
5. Namazda elbise, beden veya sakalla oynamak, eli ağıza koymak; namaz
esnasında birinin verdiği selamı el veya baş işaretiyle almak
6. Cemaatle kılınan namazda imamdan önce rükûya veya secdeye gitmek
veya ondan önce rükû ve secdeden başını kaldırmak.
7. Rükû ve secdede tesbihleri terk etmek veya üçten az söylemek.
8. Kıyamdan rükûya, rükûdan secdeye, secdeden kıyama geçme hallerinde
söylenmesi gereken tekbir ve zikirleri yerli yerince okumayıp gecikerek
okumak. Kıyamdan rükûya vardıktan sonra “Allahu ekber” demek gibi.
9. Başkasına ait bir yerde veya sahibinin iznini almadan onun elbisesiyle
namaz kılmak.
10. Namazı temiz olmayan şeylere karşı veya temiz olmayan şeylerin
yakınında kılmak. Mezarlıkta, yol ortasında, mezbahada, hamamda namaz
kılmak böyledir. Ancak bu gibi yerlerde namaz için ayrılmış temiz bir yer
varsa, orada namaz kılmakta bir sakınca yoktur.
11. Namazı, zihni meşgul edecek, kalbin huzur ve huşûunu kaçıracak
şeylerin bulunduğu bir yerde kılmak.
12. Bir kimsenin yüzüne karşı arada perde, duvar, korkuluk gibi bir engel
olmaksızın namaz kılmak.
13. Yemek sofrası hazır iken namaza başlamak. Ancak vakit darlaşmış ise
kılmakta bir sakınca yoktur.
14.Sıkışıp da abdesti bozma ihtiyacı varken bu haldeki abdestle namaz
kılmak.
15. Namazı, namazın sıhhatine engel olmayacak miktarda necaset bulaşmış
bir elbise ile veya temiz bir elbise varken, dinen necis sayılmasa da kirli
bir elbise ile kılmak.
16. Elbiseyi, dizlerinin yıpranmasından veya ütüsünün bozulmasından
korumak için rükûya ve secdeye varırken hafifçe yukarı çekmek.
17. Ateşe ve puta tapınmayı çağrıştıracağı sebebiyle kor halindeki ateşe karşı
namaz kılmak, üzerinde insan veya hayvan resimleri bulunan elbise ile
veya böyle bir kumaş üzerinde namaz kılmak. Ancak böyle bir elbisenin
üzerine ceket, pardesü veya cübbe gibi bir şey giyilirse, onunla namaz
kılınmasında bir sakınca yoktur. Yine namaz kılanın başı üstünde, ön
veya yanlarındaki duvar veya tavan üzerine yapılmış kabartmalı yahut
resim halinde canlı tasvirinin bulunması sakıncalıdır ve fakat namaz
kılanın ayakları altında veya oturduğu yerde bulunan veya karşıdan
bakılınca uzuvları fark edilmeyecek kadar küçük olan suretin bulunması
namaz bakımından kerâhet doğurmaz. Kimlik kartı, nüfus cüzdanı,
pasaport gibi belgeler üzerindeki resimlerle, kâğıt paraların üstünde
resmedilmiş bulunan suretler, bu belge ve paralar cüzdan veya çanta
veyahut ceplerde kapalı bulundukları için ne namaz içinde ve ne de
namaz dışında bir sakınca doğurmaz.
18. İkinci rek‘attaki kıraati birinci rek‘attaki kıraatten daha uzun okumak.
Uzun okumanın ölçüsü, üç ayet daha fazla okumaktır. Yine kıraatte,
Kur’ân-ı Kerim’deki sıraya uymamak.
0 Yanıt
1447 Gösterim