Tuvaletten sonra yapılacak maddi temizlik ve bunun akabinde yapılacak
abdest gibi hükmi temizlik, ferdin sağlığı, beden ve elbise temizliği açısından
önem arzeder. Aynı zamanda söz konusu temizlik yapılacak ibadet
bakımından önemlidir. Bundan dolayı konuyla ilgili bir takım ölçü ve
kurallar getirilmiştir. Bunların hedefi, abdest bozan insanı, bu durumda
bulaşabilecek pislik ve mikroplardan korumak, temizlemek ve ibadetine
engel bir durumun oluşmasını önlemektir. Bu hedefe ulaşmak için fıkıhta iki
temizlik şekli üzerinde durulmuştur. Bunlardan biri istibrâ, diğeri ise
istincâdır.
İstibrâ
İstibrâ, tuvaletten sonra idrar yolunda kalabilecek damla ve sızıntıların
tamamen kesilmesi için bir süre bekleme ve bundan sonra uzvun dışına çıkan
idrar yaşlığını temizleme işlemidir. Namazın sıhhati için istibrânın önemi
büyüktür. Çünkü -özür hali dışında-, vücuttan idrar sızıntısı olduğu sürece
abdest geçerli olmaz. Bunun için son damlaların kesildiğinden emin olmadan
abdeste başlanmamalıdır. Bu damlaların kesildiğinden emin olmak veya
onların dışarı çıkmasını sağlamak için bazı yöntemler önerilmiştir. İdrarın
vücuttan iyice çıkması için bir süre beklemek, biraz hareket etmek, yürümek
ve öksürmek bunlar arasındadır. İdrardan hemen sonra abdest alınmasa bile
sızıntıların elbiseyi kirletme durumu söz konusu olmakta bu da en azından
maddi kirliliğe sebep olmaktadır. Önemi dolayısıyla Hz. Peygamber konuyla
ilgili uyarıda bulunmuş, idrardan sakınılması gerektiğini emretmiş, kabir
azabının çoğunun idrardan sakınmamaktan kaynaklanacağını haber vermiştir
(Buharî, “Vudû”, 55; Müslim, “Tahâret”, 34).
İstincâ
İstincâ, tuvaletten sonra dışkı ve idrar yollarında kalan dışkı, idrar, kan ve
meni gibi pislikleri temizleme işlemidir. Günlük hayatın bir parçası olan bu
temizlik, fertlerin sağlığı, insani ilişkileri ve ibadet hayatı bakımından
önemlidir. Kural olarak istincâ su ile yapılır. Suyun bulunmadığı durumlarda
temizliğe ve sağlığa en elverişli araçlarla yapılması gerekir. Fıkıh kitapları
suyun alternatifi olarak daha çok taşı önermişlerdir. Ekonomik değeri olup
israf olacağı için bez, kıymetli taş, pamuk gibi maddelerin, eğitim aracı
olduğu için kâğıdın, sağlığa zararlı olduğu için kemik, tezek ve kirecin bu
amaçla kullanılmayacağı ifade edilmiştir.
Fıkıh bilginleri kendi dönemleri itibariyle ilim aracı olması sebebiyle
istincâda kâğıdın kullanılmasını doğru bulmamış iseler de, günümüzde
tuvalet kâğıdı olarak üretilen özel kâğıtların bu amaçla kullanılmasında dinen
bir sakınca bulunmamaktadır. Tuvalet kâğıdı istincâ amacıyla kullanılabilirse
de, İslâm’ın öngördüğü temizlik için yeterli olmayabilir. Bunun için
kalabilecek kalıntıları da dikkate alarak su ve kâğıdı beraber kullanmanın
daha doğru olacağı söylenebilir.
İstincâ sol elle yapılır ve bu esnada suyun ve diğer temizlik
malzemelerinin israfından imkân dâhilinde kaçınılır. Su ile temizlendikten
sonra artık suların kurulanması temzilik ve sağlık açısından çok önemli
olduğu için bu iş için bir bez veya tuvalet kâğıdı kullanılması uygundur.
0 Yanıt
1288 Gösterim