Kur’an-ı Kerîm Hz. Ebû Bekir zamanında mushaf haline getirilmiş ve bu
Mushaf tedbir olarak muhafaza altına alınmıştı. Bununla birlikte, sahâbîler de
kendi nüshalarına ve ezberlerine göre okuyuşlarını sürdürüyorlardı. Hz. Ömer
ve Hz. Osman devrinde artan fetihlerle İslâm coğrafyası genişledi. Araplar'ın
dışındaki müslümanların sayısı giderek arttı. Fethedilen bölgelerdeki
müslümanlar, Kur'an'ı kendi bölgelerinde meşhur olan sahâbînin mushaf ve
kırâatiyle öğrenip okuyorlardı. Bilhassa çeşitli vilayetlerden olan askerlerin
bir araya geldiği cephelerde, askerler arasında kırâat farklılıkları sebebiyle
ciddi tartışmalar başladı. Azerbaycan ve Ermenistan fethine katılan ordunun
kumandanı Huzeyfe b. Yemân, Suriyeli ve Iraklı askerler arasındaki kıraat
ihtilâfını ve karşılıklı ağır ithamları görünce endişeye kapıldı. Derhal Hz.
Osman'ın yanına Medine’ye gelerek konuya acilen bir çözüm bulmasını teklif
etti. Hz. Osman, Hz. Ömer’in ölümünden sonra kızı ve mü’minlerin annesi
Hz. Hafsa'ya teslim edilmiş olan Ebû Bekir mushafını çoğaltarak belli başlı
merkezlere göndermeye karar verdi. İstinsah ve çoğaltma için, Zeyd b. Sâbit
başkanlığında, Abdullah b. Zübeyr, Saîd b. Âs ve Abdurrahman b. Haris b.
Hişâm'dan oluşan bir heyeti görevlendirdi. Kıraat farklılıkları yüzünden
ortaya çıkan tartışmalara son vermek için, bir kelimenin yazılış şeklinde
ihtilâfa düştüklerinde Kureyş lehçesini esas almalarını emretti.
Heyet çalışmalarını tamamladı ve orijinal nüsha tekrar Hz. Hafsa'ya iade edildi.
25-30 (646-651) yıllan arasında gerçekleştirilen bu çalışma sonunda çoğaltılan
yedi (veya dört, beş, sekiz) Kur'an nüshasından biri Medine'de bırakıldı.
Diğer nüshalar, aynı zamanda bu nüshaları okutmakla görevlendirilen birer
kâri ile birlikte Mekke, Kûfe, Basra, Şam, Yemen ve Bahreyn'e gönderildi.
Kur'an nüshaları vilayetlerde büyük kabul gördü. Bundan itibaren Kur'an
öğretimi bu nüshalara göre yapıldı.
Hz. Osman, söz konusu kıraat ihtilaflarının devam etmesini engellemek
için, bu nüshaların dışında yazılmış Kur'an sayfalarının ve özel mushafların
imha edilmesini emretti. Hz. Osman'ın mushafı çoğaltması büyük takdirle
karşılandı. Hz.Osman'ın yaptığı işi onaylayanların başında Hz. Ali geliyordu.
Nitekim onun, bunun muhakkak yapılması gereken bir iş olduğuna
inandığını, böyle bir durumla karşılaşmış olsaydı aynısını yapacağını
söylediği bilinmektedir. Heyetin başkanlığına Zeyd b. Sâbit'in getirilmesini
uygun görmediği söylenen Abdullah b. Mes'ûd ve talebeleri başlangıçta tepki
gösterseler de daha sonra Hz. Osman'ın uygulamasına tâbi oldular.
0 Yanıt
1232 Gösterim