1. İnsanların ihtiyaçlarını karşılamaya, çevresini
denetlemeye veya değiştirmeye yönelik geliştirdikleri
aletler, araçlar ve gerçekleştirdikleri uygulamalar
olarak tanımlanan ifade aşağıdakilerden hangisidir?
A) Teknoloji
B) Tarih
C) Gelişim
D) Kazanım
E) Buluş
Çözüm: Teknoloji, insanların ihtiyaçlarını karşılamaya,
çevresini denetlemeye veya değiştirmeye yönelik
geliştirdikleri aletler, araçlar ve gerçekleştirdikleri
uygulamalar olarak tanımlanabilir. İnsanlık tarh boyunca
teknoloji maharetli ustaların icat yapma çabaları
sonucunda gelişmiştir. Doğru cevap A’dır.
2. İnsanlığın varoluşundan bu yana tarihsel süreç -
içerisinde temel olarak 4 tür toplumdan bahsedilebilir.
Aşağıdakilerden hangisi bu toplumların arasında
değildir?
A) Avcı-toplayıcı toplum
B) Yerleşik toplum
C) Tarım toplumu
D) Sanayi toplumu
E) Bilgi toplumu
Çözüm: İnsanlığın varoluşundan bu yana tarihsel süreç
içerisinde temel olarak 4 tür toplumdan bahsedilebilir. Bu
toplumlar; avcı-toplayıcı toplum, tarım toplumu, sanayi
toplumu ve bilgi toplumu olarak sıralanabilir. Her
toplumda farklı tür teknolojiler geliştirilmiş ve
kullanılmıştır. Doğru cevap B’dir.
3. I. İklim ve çevre koşullarının değişkenliği
II. Yeni besin kaynağı arayışı
III. Sadece otçul beslenme
IV. Av hayvanlarını takip etme
Yukarıdaki ifadelerden kaç tanesi avcı- toplayıcı
toplumların göçebe olarak yaşamasının sebebi
olamaz?
A) 0
B) 1
C) 2
D) 3
E) 4
Çözüm: Avcı-toplayıcı toplumlar iklim ve çevre
koşullarının değişkenliği nedeniyle yen besin kaynakları
arayarak ve av hayvanlarını izleyerek, küçük gruplar
halinde göçebe olarak yaşamışlardır. Doğru cevap B’dir.
4. Aşağıdakilerden hangisi tarım devrimi yaşanmasının
sebeplerinden olamaz?
A) İklim değişikliği
B) Buzulların çekilmesi
C) Yiyecek stoklarının azalması
D) Ateşin bulunması
E) Gereksinim – kaynak dengesinin bozulması
Çözüm: İklim değişikliği ve buzulların çekilmesi, büyük
gövdeli hayvanların soylarının tükenerek yiyecek
stoklarının sınırlanması; kısaca gereksinimler ve
kaynaklar arasındaki dengenin bozulması sonucunda
tarım devrim yaşanmış; göçebe yasamdan bahçecilik ve
hayvan yetiştiriciliğine geçilmiştir. Doğru cevap D’dir.
5. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Çömlekçilik, saklama teknolojisi gereksinimi
olarak tarım toplumu döneminde ortaya çıkmıştır.
B) Sanayi Devrimi 18. Yüzyılda meydana gelmiştir.
C) Çiftçilik ve hayvancılıkla ilgili birçok teknik ve
beceriyi tamamlayan teknik becerilerden biri olan
dokumacılık sanayi toplumu döneminde ortaya
çıkmıştır.
D) Sosyoekonomik ve teknolojik bir dönüşüm olan
tarım devrimi, yiyecek toplama düzeninden
yiyecek üretimine geçiş içermektedir.
E) İnsanların göçebelikten kurtulup tarım ve
hayvancılığa yönelmesiyle yerleşik düzene geçişi
tarım toplumu dönemine rastlar.
Çözüm: Tarım toplumu döneminde çiftçilik ve
hayvancılıkla ilgili birçok teknik ve beceriyi tamamlayan
birkaç yardımcı teknoloji ortaya çıkmıştır. Bunlardan biri
dokumacılıktır. Dokuma tekniklerinin gelişmesi, giyinme
gereksinimi nedeniyle ortaya çıkmıştır. Dokumacılıkta
üretim; koyunların kırkılması, keten veya pamuk üretim ve
hasadı, ham maddenin işlenmesi, dokuma tezgâhı yapımı,
giysi dokuma ve boyama gibi birbirleriyle bağlantılı
birkaç teknoloji kümesini içermiştir. Doğru cevap C’dir.
6. Aşağıdakilerden hangisi teknolojinin gelişmesiyle
insan hayatında ortaya çıkan olumlu
gelişmelerdendir?
A) Tarımın modernleşmesiyle toprağın fakirleşmesi
B) Makineleşmeyle işsizliğin artması
C) İnternetin yeni bir toplumsal iletişim ortamı
yaratması
D) Yaşamı kolaylaştıran cihazların ortaya çıkardığı
atık
E) Toplumlararası dengelerin değişmesi
Çözüm: Ağ toplumunun en belirgin özelliği, zaman ve
mekân sınırlamasını kablosuz ağ teknolojileri ve mobil
iletişim araçları ile tamamen ortadan kaldırmasıdır.
Böylelikle insanlar sosyal ağlar aracılığıyla sanal
ortamlarda örgütlenmekte, fikir ve düşüncelerini
paylaşmakta, güncel haberler takip etmekte ve iletişime
geçmektedirler. Kısaca, Internet yen bir toplumsal iletişim
ortamı ortaya çıkarmıştır. Doğru cevap C’dir.
7. Aşağıdaki ifadelerden hangisi kullanıma odaklanan
belirlenimciği en iyi açıklar?
A) Teknoloji kendi başına bir etkiye sahip değildir;
teknolojinin etkisi kullanıcılara bağlıdır.
B) Teknolojinin kendisi insanların teknolojiyi
kullanma yöntemlerinden daha az öneme sahiptir.
C) Bireylerin teknoloji kullanım yöntemleri sosyal
yapılar tarafından etkilenmekte; sosyal
etkileşimler ve yapılar bireysel davranışları
belirlemektedir.
D) Teknoloji toplumsal değişimlerin itici gücüdür ve
böylece değişimin içinde gerçekleşeceği ortamı
belirlemektedir.
E) Toplumsal yapıyı ve kültürel değerleri teknoloji
belirlemekte ve değiştirmektedir.
Çözüm: “Teknolojinin kendisi insanların teknolojiyi
kullanma yöntemlerinden daha az öneme sahip olma” ve
“bireylerin teknoloji kullanım yöntemleri sosyal yapılar
tarafından etkilenmekte; sosyal etkileşimler ve yapılar
bireysel davranışları belirlemektedir” ifadeleri sosyal
belirlenimcilik felsefesine aittir. “Teknoloji toplumsal
değişimlerin itici gücüdür ve böylece değişimin içinde
gerçekleşeceği ortamı belirlemektedir.” ve “Toplumsal
yapıyı ve kültürel değerleri teknoloji belirlemekte ve
değiştirmektedir.” ifadeleri ise teknolojik belirlenimciliğe
aittir. Doğru cevap A’dır.
8. Aşağıdaki düşünürlerden hangisi teknolojik
belirlenimciliği savunmaz?
A) Marshall McLuhan
B) Jürgen Habermas
C) Jean Baudrillard
D) David Noble
E) Thomas More
Çözüm: Teknolojik belirlenimciliği savunan bilim
insanları arasında Marshall McLuhan, Jürgen Habermas,
Jean Baudrillard, David Noble vardır. Doğru yanıt E’dir.
9. İnsan bilgisayar etkileşimi, insanların bilgisayarlarla
nasıl etkileşme içerisine girdiklerini inceleyen disiplinler
arası bir alandır. Bu anlamda aşağıdakilerden
hangisi bu disiplinler arasında yer almaz?
A) Psikoloji
B) Fizyoloji
C) Sosyoloji
D) Antropoloji
E) Ergonomi
Çözüm: İnsan bilgisayar etkileşimi, insanların
bilgisayarlarla nasıl etkileşme içerisine girdiklerini
inceleyen disiplinler arası bir alandır. Psikoloji, bilişsel
bilimler, bilgisayar teknolojileri, yazılım mühendisliği,
ergonomi, grafik tasarımı, endüstriyel tasarım, sosyoloji,
antropoloji ve eğitim bilimleri gibi alanlarla ilişkilidir.
Doğru cevap B’dir.
10. Sanal topluluğu “Yeterli sayıda insanın, insani
duygularla, siber alanda kişiler arası ağ kurmak üzere
kamusal tartışmalara yeterince uzun bir süre
katılmasıyla ağ içerisinde oluşturdukları toplumsal
kümeler” şeklinde 1993 yılında tanımlayan kişi
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Castronova
B) McLuhan
C) Noble
D) Rheingold
E) Habermas
Çözüm: Rheişngold (1993) sanal topluluğu “Yeterli
sayıda insanın, insani duygularla, siber alanda kişiler
arası ağ kurmak üzere kamusal tartışmalara yeterince
uzun bir süre katılmasıyla ağ içerisinde oluşturdukları
toplumsal kümeler” şeklinde tanımlamıştır. Doğru cevap
D’dir.