Konu: Okul Öğrenmelerinde Klasik Koşullanmanın Yeri ve Önemi Nedir?

[sult@n]

Klasik Koşullanma

Zil sesi ile Salya salgılama : Pavlov Ne yapmıştır?

Klasik koşullanma yoluyla öğrenme, ilk kez Rus bilim adamı Pavlov tarafından ortaya atılmıştır. Pavlov kontrollü bir deneysel ortam oluşturduktan sonra, köpeğe düzenli olarak, yiyecek vermeden hemen önce zil sesi çalmıştır. Bu ilişkiyi pek çok kere tekrarladıktan sonra, yiyecek vermediği durumlarda da zil sesini duyduğu zaman, köpeğin salya salgıladığını görmüştür. Diğer bir değişle köpek zil sesine salya akıtmasını öğrenmiştir.


Pavlov?un Deneylerinin sonuçları neler olmuştur?

Pavlov yaptığı deneylerde köpeğin farklı tonlardaki zil seslerine de salya salgıladığını görmüştür. Yani köpek bir genelleme yapmıştır. Benzer şekilde doktordan korkan bir çocuk, beyaz önlük giyen kasaptan da korkabilir.

İkinci olarak Pavlov deneylerinde köpeğe zil sesinden sonra bir süre yemek vermediğinde köpeğin zil sesine salya salgılamadığını gözlemlemiştir. Yani klasik koşullanma ile öğrenilen bir davranışın ortam şartları değiştiğinde giderek kaybolabileceği anlamına gelir. Buna davranışın sönmesi denir.

Okul Öğrenmelerinde Klasik Koşullanmanın Yeri ve Önemi Nedir?

Şöyle bir örnek verelim; ilk defa İzmir?e giden birisi burada cüzdanını çaldırırsa, bunun sonucunda ortaya çıkan hoş olmayan duyguları İzmir ?e karşı duyabilir. Bu tipik bir klasik koşullanmadır.

Başarılı olduğumuz bir sınavda kullandığımız kalemin bize şans getirdiğine inanıp tüm sınavlara o kalemle girmemizde yine klasik koşullanma örneğidir.

Fobilerimiz de klasik koşullanma ile açıklayabiliriz. Bazı kişilerin köpekten, asansörden vb. aşırı derecede korktuklarını görmüşüzdür. Bu kişiler korkularının yersiz ve anlamsız olduğunu bildikleri halde bu duygulardan kurtulamazlar. Bu korkularının nedeni, geçmiş yaşantılarında oluşmuş bir koşullanmadan kaynaklanıyor olabilir. Fobiler, davranış değiştirme teknikleri kullanılarak ortadan kaldırılabilir.

Okul öğrenmelerinde ise klasik koşullanma rol oynayabilir. Bazı öğrencilerin okula, öğretmenine ya da belli bir derse yönelik kaygıları ve yersiz korkularının olduğu gözlenmektedir. Örneğin öğretiminin ilk yıllarında matematik öğretmenini sevmeyen bir öğrenci, öğretmeni değiştikten sonra da matematiği sevmemeye devam edebilir. Okul arkadaşı ile kavga eden bir öğrenci okula gitmek istemeyebilir. Bu örneklerin ilkinde öğrencinin olumsuz tepki gösterdiği öğretmen olmasına rağmen. Öğrenci matematik dersi ile öğretmeni birleştirmiş ve öğretmenine karşı duyduğu duyguları derse karşı da duymaya başlamıştır. İkinci örnekte ise öğrencinin tepkisi kavga ettiği arkadaşına yönelik olduğu halde, olay okulda meydana geldiği için okula gitmek istememektedir.


Sonuç :

Okulda oluşan olumsuz koşullanmaların önüne geçebilmek için okul ve sınıf ortamının öğrencinin hoşuna gidecek biçimde düzenlenmiş olması gerekmektedir. Ayrıca öğrencinin olumsuz davranış geliştirebileceği durumların oluşması engellenmelidir. Eğer öğrenci bu tür olumsuz davranışlar kazanmış ise bunlar söndürülmeye çalışılmalıdır.

Neler öğrendik :

1) Çocuğumuzun geliştirdiği bazı olumsuz koşullanmaların sebebinin klasik koşullanmadır.

2) Bu olumsuz davranışlar için yapılacak ilk şeyin davranışın oluşmasını engelleyecek koruyucu önlemlerin alınmasıdır

3) Eğer bu olumsuz davranışlar çocuğumuzda oluşmuş ise bunlar davranış değiştirme teknikleri ile ortadan kaldırılmalıdır.
Bunun için ilk adım olumsuz davranışı tetikleyen uyarıcının ortamdan kaldırılmasıdır.
Böylece olumsuz davranışın sönmesi sağlanabilir.

Unutmayalım klasik koşullanma öğrencilerin olumsuz davranışlarının hepsini açıklayamaz.
Ancak bu şekilde kazanılmış olumsuz davranış var ise çözüm yolları bulmamıza yardımcı olur.