Basit Makinalar:
Uygulanan kuvvetin yönünü, doğrultusunu ve şiddetini değiştirir.
İş yapma kolaylığı sağlar.
Basit Makine Nelerden Kazanç Sağlar?
Kuvvetten kazanç sağlar.
Yoldan kazanç sağlar.
Kuvvet ve Yol Kazancı:
Basit makinelerde kuvvetten kazanç varsa, yoldan kayıp vardır.
Yoldan kazanç varsa, kuvvetten kayıp vardır.
Basit Makineler Nelerden Kazanç Sağlamaz?
İşten kazanç sağlanmaz.
Enerjiden kazanç sağlanmaz.
Kuvvet Kazancı
Basit makine kullanarak uygulanan kuvvet, basit makina kullanmadan uygulanan kuvvetten küçük ise,
o basit makina kuvvetten kazanç sağlar.
Basit Makine Çeşitleri
Sabit Makara,
Sabit Makara
Sabit bir yere monte edilmiş, ipin bir ucunda yük, diğer ucunda kuvvet bulunduran makaradır.
Sabit makarada Kuvvet - yük Büyüklük Karşılaştırması
Yük = Kuvvet
Sabit Makara Kuvvet Kazancı
Sabit makarada kuvvet yüke eşit olduğundan kuvvet kazancı yoktur.
Sabit makara - Yol ilişkisi:
Yükü 1 m yükseltmek için, ip 1 m aşağı doğru çekilir.
Sabit makara - Yok kazancı
Sabit makarada yük ne kadar çıkarılmak isteniyorsa ipte o kadar çekildiğinden yol kazancı yoktur.
Sabit Makara - makara Ağırlığı
Sabit makaralarda makara ağırlığı kuvvet kazancını etkilemez.
Sabit makarada Yük - Kuvvet hareket Yönü
kuvvetin yönünü değiştirir.
Sabit makaranın Bulunduğu Yerler:
Yelkenlilerde, Balıkçı teknelerinde, inşaatlarda yük taşımada
Hareketli Makara
Yükle birlikte hareket eden makaradır.
Makaraya geçirilen ipin bir ucu sabit bir yere bağlanırken, diğer ucundan kuvvet uygulanır.
Hareketli Makarada Kuvvet - yük Büyüklük Karşılaştırması
Kuvvet = Yük / 2
Hareketli Makara Kuvvet Kazancı
Hareketli makarda yük ağırlığının yarısı kuvvetle çekilir.
Kuvvetten 2 kat kazanç sağlar.
Hareketli makara - Yol ilişkisi:
Yükü 1 m yüksetmek için ip 2 m yukarı doğru çekilir.
Hareketli makara - Yok kazancı
Hareketli makarada yükü yüksetmek için ipin daha fazla yukarı çekilmesi gerektiğinden yoldan 2 kat kayıp vardır.
Hareketli Makara - makara Ağırlığı
Hareketli makarada makara ağırlığı kuvvet kazancını etkiler.
Hareketli makaranın Bulunduğu Yerler:
İnşaatlarda yük taşımada, vinçlerde, dağcılıkta tırmanmada
Palanga
Hareketli ve sabit makaralardan oluşan sistemdir.
Palanga - kuvvet Kazancı
Kuvvetten kazanç sağlanır.
Kullanılan makara sayısı ve çeşidine göre kuvvet kazancı değişir.
Kaldıraç
Belirli bir uzunluğa sahip sağlam bir çubuk ile destek noktasından oluşur.
Yük kolu (YK)
Yükün desteğe olan uzaklığı
Kuvvet Kolu (KK)
Uygulanan kuvvetin desteğe olan uzaklığı
Kuvvet Kazancı:
Kuvvet kolunun yük kolundan büyük olması, kuvvet kazancı sağlar.
KK > YK
Kaldıraç Çeşitleri
Çift Taraflı Kaldıraç,
Çift taraflı Kaldıraç
Desteğin ortada olduğu kaldıraç çeşididir.
Kaldıraç - Kuvvet kazancı İlişkisi
Destek yüke yaklaşırsa, kuvvet kazancı artar.
Yük desteğe yaklaşırsa, kuvvet kazancı artar.
Çift taraflı Kaldıraç Örnekleri:
Pense, makas, kerpeten, tırnak makası, kayık küreği, tahterevalli
Tek Taraflı Kaldıraç
Deseğin uçlarda olduğu kaldıraç çeşididir.
Tek Taraflı Kaldıraç Çeşitleri
Tek taraflı kaldıraç = yükün ortda olduğu, kuvvetin ortada olduğu
Yükün Ortada olduğu Tek Taraflı kaldıraç Çeşitleri
El arabası, Fındık kıracağı, Gazoz açacağı
Kuvvetin Ortada Olduğu Tek Taraflı Kaldıraç Örnekleri:
Maşa, cımbız, olta
Kaldıraçların Günlük Yaşamda Kullanım Alanları
Araçların vits ve pedal sistemleri
Uçağın iniş ve kalkışını kontrol eden sistemler
Bazı muslukların açma kapama kolu
Eğik Düzlem
Cisimleri belli bir yüksekliğe çıkarmak için kullanılan düzenek.
Eğik Düzlem - kuvvet Kazancı
Eğik Düzlem - Yol ilişkisiı
Eğik düzlemde yoldn kayıp vardır.
Yoldan kayıp ne kadar fazlaysa, kuvvet kazancı o kadar fazladır.
Eğik Düzlemin Kullanıldığı Yerler:
Kamyon, tır yüklemelerinde
Dik dağlara tırmanan yollarda
merdivenlerde
Çıkrık
Kuyulardan su çekmeye yarayan düzenek
Çıkrık - kuvvet kazancı ilişkisi
Kuvvet kolu, yük kolundan büyük olduğundan kuvvet kazancı vardır.
Çıkrığın Günlük yaşamda kullanım yerleri:
Tornavida, ingiliz anahtarı, kapı kolu, direksiyon, anahtar, musluk başı