NUSAYRİLİK
Hz.aliye bir çeşit uluhiyet nispet eden fırka islamın temel inançları ve ibadetleri konusunda Batıni yorumlarla kendine has inanç ve anlayışlar geliştirmiştir.
Irakta öteden beri varlığını sürdüren hululittihadtenasüh gibi eski inanç ve geleneklerle beslenen düşünceleri vardır.
HASABİfırkanın başına geçmiş sistemleşmesi ve yayılmasında etkili olmuştur.
- el Hidayetül Kübrael-MaideKitabül Mecmu yu yazmıştır.
- Osmanlıların mrcidabık savaşı sonrası osm.idaresine girmişlerdir
- II abdülhamid döneminde mecburi askerliğe tabi tutlmuşlardır.
- SuriyeTürkiyelübnanda yaşamaktadırlar.
- El hasabi tarafından yazılan Kitabül Mecmu fırkanın temel inançlarının kaynağıdır.
- Onaltı sureden oluşanKitabın ŞAHADET adını taşıyan temel akidesi şudur:
- Ali b.ebi talibden başaka İLAH yokMuhammed mahmuddan başka HİCABselmani farisiden başka BAB yoktur.ali (mana)(AYN) Muhammed(isim –hicap)(MİM)Selman (bab)(SİN)
- Fırkanın sembolü AMS dir.
- Beş yetim : Miktad b.Esved. Ebu zer el-Gıfari.Abdullah b.RevahaOsman b.Mazun.Kanber Kadan.
ULUHİYET inancı olarakAllah bilinmek ve anlaşılmak üzere NASUTİ(BEŞERİ) kalıba girerek tecelli etmiştir.
MELEK İNANCI:vaktiyle beş yetim melektiler ve her biri gök mertebesini temsil eder.
VAHİY İNANCI:tanrının ilk suduru İSİM le olmuştur MANA onun ötesinde kalmış peygamberler bunu dile getiren
NATIK kimse olarak kabul edilir. Dört kitabı kabul ederler.
PEYGAMBER İNANCI:sudur anlayaşına bağlı uluhiyet le ilişkili peygamber anlayışı vardır.hz. Muhammed tüm beygamberlerin KÜLLÜ dür.
TENASÜH VE AHIRET ANLAYIŞI ölümden sonra ruh bedenden ayrılınca bir başka bedene girerek yeniden dünyaya gelir.hayvanların bedenlerinede tesasüh edeceğine inanırlar(kötüler )
İBADET ANLAYIŞLARIİslami ibadetleri kendi Batıni anlayışlarına göre tevil eder.
BAYRAMLARI: ramazankurbanğadirfirasnevruzmihricanisanın doğum bayramları vardır.
DÜRZİLİK
Fatımi halifelerinden HAKİM-BİEMRİLLAH döneminde onun ilah olduğunu bütün dinlerin geçerliliklerini bittiğini ileri süren aşırı (ğali) fırkadır.tahta çıktığında yeni bir dönemin geldiğini müjdelemek için etrafa davetçiler yollamıştır buna KEŞF DÖNEMİ denir.
Kendini MuvahhidunEhlüt- TevhidBenu Maruf olarak anmışlardır.
Fırkanın menşeinde maniheizmZerdüştilikyeni eflantuculukgnostisizmdoğu Hıristiyan mezhepleri vardır.
Memlüklüler devri Dürziler için hareket alanlarının daraldığı dönemdir.osmanlının bölgede hakimiyeti ile yenibir dönem başlamıştır bunun akabinde Dürziler Marunilerle beraber olmuş kimi zamanda Marunilerle nusarilerle kanlı savaşlara girmişlerdir.
Birinci dünya savaşında Fransızlara ve inglizlere taraftar olan Dürziler osmn aleyhine hareketler düzenlemiştir.fransız mandası altında DÜRZİ EMİRLİĞİ kurulmuştur.
Kapalı bir toplum olarak yaşamaları ve inançlarını saklamaları nedeniyle pek bilinemeyen Dürzilik İBRAHİM PAŞAnın Dürzilerle giriştiği mücadelesi sonucu onları mağlup edip kitaplarına el koyması ile kütüphaneler intikal edip bilgilere ulaşılmıştır.
İNANÇ ESASLARIAMELİ VE AHLAKİ KONULAR
1 hakim –biemrillahın ilah olduğuna inanmak
2 eşyanın ilk illeti olan ‘’emr’’ i yani Hamza b.aliyi bilmek
3 hududu tanımak ( peygamber derecesinde kimselerdir)
4 yedi esası bilip yerine getirmek.
YARATILIŞ :
Yeni eflatuncu görüşlere dayanır.
TAKAMMUS:
İnsanların ruhları birdefada ve sınırlı olarak yaratılımıştır.bu sebeple sayıları artmaz eksilmez.insan ölünce başka cesede girerek yeniden doğar.
Dürzilerinsan ruhunun bitkilerehayvanlara geçtiğini reddeder bu yüzden tenasüh yerine takammus kelimesini kullanırlar.
AHIRET:
Ahıretle ilgili tüm yaşanacak olan ve kavramların dünyada olduğuna inanırlar.
EVLENME:
Hristiyanların etkisinde kalmışlardır .kızlar 17 erkekler 18 yaşında evlenebilir.
MİRAS:
Miras taksiminde Sünni Hanefi hukuk sistemini uygalamaktadırlar.ençok yazılı vasiyeti uygulamaktadırlar.
TAKİYYE:
Kendilerinden olmayanlara inançları ve uygulamalarını ifşa etmezler bundan korunma ve saklanma gayesiyle takiyye uygularlar.camiler bile inşa ederk Müslüman olarak kendilerini göstermişlerdir.
KUTSAL METİNLER
Risailül-hikme veya el-hikmetüş-şerife diye anılan bu eserler 111 risaleden oluşur.
DİNİ HİYARARŞİ:
Dini konuları bilen UKKAL bilmeyen CÜHHAL olarak ikiye ayrılır.yüksek meziyetliler de ECAVİD denir.
YEZİDİLİK:
Şey Adi’nin ölümünden sonra kurduğu tarikat yeni müridlerle devam etmiştir.
Şeyh hasan b.adi zamanında fırkalaşmıştır.
Geçmişten beri bölgede ciddi etkileri olan iran dinleri ve İslami unsarlarla iç içe geçmiş ve bu günki yapı oluşmuştur.
Abbasiler zamanında güçlenmiş ve siyasi faaliyetler göstermişlerdir
Selçuklular bölgeye hakim olunca yezidlere karşı kimi zaman yararlanmk istemiş kimi zamnada sert politikalar izlemiştir
Abdülaziz döneminde KURA KANUNU ile askere çağrılan yezidiler inançlarını gerekçe göstererek BEDEL ödeyerek bundan uzak kalmışlardır.
II abdül Hamit ıslıhatçı tutumuyla eğitim almalarını planlamış olsada başarılı olamamıştır.
Bölgede İngilizlerin yanında yer almışlardır.birinci dünya savaşından sonra sincar dağları ve laleş bölgesinin ırak sınırında kalmasıyla bu idare altında yaşamışlardır.
İNANÇ VE İBADETLER:
- Yezidiliğin iki kutsal kitabı KİTABÜL CİLVE ve MUSHAFI REŞ dir.
- Emin Cebrail= Melek Tavus dur.ve yezidliğin sembolüdür ve horoz şekliyle temsil edilir.
- Kelime-i şahadeti ve temel inançlarını teşkil eden : a) melek tavusun Allahın meleği ve elçisi olduğuna b) şeyh adinin Allahın meleği ve Yezidilerin mürşidi olduğuna c) sultan yezidin Allahın meleği dünyanın nuru ve insanlığın sevinci olduğuna yemin ederim.
- TENASÜH İNANCI vardır .kötüler hayvan olarak döner ve cezalarını çeker.(cehennem)
İBADETLER:
Namaz yükümlülüğünü kabul eder.sabah akşam güneşe doğru dua okumakla ve gizli olarak yapılır.
İbadethaneleri yoktur.elleri yıkamak bir nevi abdesttir.
Oruç iki çeşittir.Özel orucu din adamlar tutar .Genel oruçaralık ayının başında üç gün.
Hac laleşte şey adi nin türbesine ziyaretinden ibarettir.
Zekatmüridlerin gelirlerinin yüzde onu şeyhlere pirlerefakirken toplumu aydınlatanlara verilir.
Bayramlar sare sale ( sarsaliya) bayramı cemai bayramıyezid bayramışeyh adi bayramıbülende bayramı.
Yezidi toplumu DİNİ HİYERARŞİ bakımından MÜRİDLER ve RUHANİLER olarak ikiye ayrılır.
MÜRİDLER: çifçilikle uğraşan toplumun alt kesimidir.
RUHANİLER: -mirler şeyhler :dini ve dünyevi gücü elinde tutan en üst sınıf
- Pirler : şeyhlere yardım eder
- Fakirler : vaaz nasiat ve aile arasını düzeltirler
- peşimamlar : nikah kıyarlar
- kavallar :emir ve şeylere hizmet eder ve bayaramlarda ilahi söylerler
- köçekler :kavallara yardım edip ilahilere göre oynayan toplumu eğlendiren kimseler.
0 Yanıt
1675 Gösterim