*Yahudilere Yahudilik adı Hz.Musa’dan sonra verilmiştir
.*Yahudiler kendilerini ıbrani Aram ( Hz.ıbrahim ) soyuna dayandırır,Kutsal kitap dili ıbranice ve ısrailoğulları diye bilinir.ıbrani terimi: Hz.Adem’den sonra insanlığın atası Hz.Nuh’tur.
*Hz.Nuh’un oğlu Sam’ın soyundan gelenlere sami kavimler denilir. Eber,Hz.ıbrahim’in atasıdır.Eber( Ever) , öte yaka demektir.
*ıbrani, Eber’in çocukları manasında kavimler topluluğunu ifade eder.*ıbrani kelimesi Hz.ıbrahim, Hz.ıshak, Hz.Yakub ve çocuklarını tanımlar.
ısrail terimi: ısrail ( Yisrael) 2 kelimeden oluşur.ısra ( Yisra)üstün gelmek, parlamak, şifa vermek, güreşmek vs. anlamındadır. Tevrat’a göre Yakup’la güreşen biri tarafından ona verilmiştir.El (Allah) ile uğraşan , güreşen Tanrı’ya karşı güçlü anlamındadır.*Yahudi kutsal kitabı Hoşea’ya göre Yakub’un güreştiği Tanrı’nın meleğidir.
*Hz.Yakup’tan Hz.Süleyman’a kadar ısrailoğulları diye anılmıştır.*ısrail krallığına Asurlular son vermiştir.*Yahudilere göre ısrail, bir halka verilen isim, halkın yaşadığı toprağa ısrail toprağı, kurdukları devlete ısrail Devleti denir.*ısrail’in seçilmiş kutsal kavim olması Tanrı’yla yaptığı 2 ahit sonucundadır.Tanrı’nın seçilmiş kavmi olma inancı ısrailoğullarının ırki üstünlük iddiasında bulunmasına yol açmıştır.*ısrail kelimesi Müslüman bilginlere göre; “Allah’ın kulu,seçtiği, gece yürüyen” anlamındadır.*Yehud kelimesi Medeni surede geçtiği halde ısrailoğulları Mekke dönemi surelerinde ıslam öncesi olayı anlatmak için geçer..*ıslam kaynaklarında Beni ısrail, Yakub’un soyundan gelip ırken de Yahudi olanları,Yehûd ise;hem bunu hem de başka ırktan dine girenleri kapsar.
Yahudi Terimi: Aslı ıbranice Yehudi ( Çoğulu Yehûdim) ’dır.Hz. Yakub’un 4. oğlu Yehudah, Tanrı’ya teşekkür anlamındadır.*Kur’an’da Yehûdî veya Yehûd şeklinde çoğul,Hûd şeklinde geçer.
*”Hakka dönmek, tevbe etmek” anlamında Arapça hdv kökünden türeyen kelimeler vardır. Medine’de nazil olan surelerde geçer, Yahudilerin geçmişteki kötülük ve ıslam’a cephe alışlarını anlatır.*Mekke dönemi ayetlerinde verilen nimetler ve üstün kılınmasından söz ederken Medine Döneminde onların bozgunculuk, puta tapmak vs. özelliklerinden söz eder.*Yahudi kelimesi hem bir milleti hem de o milletin inanç kültür geleneğini kapsar.
Yahudi Kimdir? Yahudi anneden doğan kişidir.Bir kişinin Yahudi olması için; Yahudi anneden doğması şarttır.*Yahudi doğmayıp Yahudi olmak isteyenler; erkek için sünnet olma, her ikisi için de mikve havuzunda suya dalma ( tevilah) Yahudi şeriatının emirlerini kabul etmektir.*ısrail’de 1950’de çıkarılan “Dönüş Yasası” her Yahudi’ye israil2e göç etme ve vatandaşlığına alma imkanı verir.
Yahudilik Nedir? Yahudilerin mensup olduğu gelenek, Tanrı’nın Yahudiler için takdis ettiği din anlamındadır.*Hz.ıbrahim’i esas alan monoteist 3 din ailesinin en eskisidir.*Yahudilik, Hz.ıbrahim’in dinine yakındır; çünkü her ikisinde de Tanrı’nın birliği üzerinde durulur.*Yahudiliğin hem dini hem de milli boyutu vardır.*Yahudilerin en belirgin özellikleri; 1) politeist ortamda tek Tanrı inancı yerleştirmesidir. 2) Tanrı-insan, Tanrı –ısrail ilişkisine vurgusudur.
*Yahudi kimliği belirleyen temel kıstas; ne olduğun ve ne yaptığın sorusudur.*Seçilmişlik, ahit, kutsal toprak ve kurtuluş kavramı Yahudiliğin merkezindedir.
Tarihsel Gelişim: ılk ıbrani atası,ilk monoteist ibrahim’e dayanır.*Cariyesi Hacer’den ısmail, karısı Sare’den ıshak adlı oğlu vardır.*Yahudilere göre ıshak kurban edilmek istenmiş , karşılığında kurban verilmiştir.*ıslam’a göre, ısmail kurban edilmek istenmiştir.ıbrani geleneğine göre her şeyin ilki Tanrı’nın hakkı olduğundan ısmail kurban edilmek istenmiştir.*Hz.ıbrahim, ıshak ve Yakup’tan oluşan 3 ıbarani atasının ve Yakup’un 12 oğlunun hikayeleri Tevrat’ın Tekvin bölümünde anlatılır.
Hz.Musa: Kendisine Tevrat verilen, Yahudilere göre Peygamberlerin en büyüğüdür.*Hz.Yakup’un 12 oğlundan Levi’nin soyundan gelir.*Ömrünün 40 yılını Mısır’da geçirmiş, istemeden Mısır’lı birinin ölümüne neden olunca Medyen’e gitmiş, şuayb Peygamber’e damat olmuş, Sina dağında peygamber seçilmiştir.*Vaat edilmiş topraklar; ısrail toprakları Tanrı’nın kutsallığının tecelli ettiği bölge, merkezi Kudüs, onun merkezi de Siyon Dağı ve Mabet bölgesi bulunur.*Kur’an’da ismi en çok zikredilmiş Peygamber Hz.Musa’dır.*Tevrat’ın Çıkış, Levliler, Sayılar,Tensiye bölümü Hz.Musa’yı anlatır.*Yahudiler Hz.Musa’nın hayatını 40 yıl Mısır, 40 yıl Meyden 40 yıl da Çölde olmak üzere 3 devreye ayırırlar.*Hakimilerin görevi ısrailoğullarını askeri yöneden sevk ve idaresini sağlamaktır.
*Hakimilerden Deborah Yahudilikteki kadın Peygamberlerdendir.*ısrail’in ilk kralı Saul ( Kur’an’daki adıyla Talut) ‘dur.*Yahudilere göre Davud , Peygamber değil kraldır.*Yahudi tarihinde 1. mabedi ( Büyük Mabed) inşa eden Hz.Süleyman’dır. Bu mabede Yahudiler “Kutsal Ev” anlamında Bet- ha Mikdaş, Araplar Beytü’l-Makdis, ıslam Tarihinde Mescid-i Aksa denir. Bu dönem ısrail’in altın çağıdır.*1.Mabed döneminin sona ermesi ve Yahudi krallığını yıkan Babillilerdir.*Samiriler “ayrılıkçılar” olarak bilinir.Politeist inanca sahiptir. Bu nedenle Yahudi toplumundan dışlanmıştır.
*Ezra; Peygamberden öte konuma sahiptir, mabedin yeniden yapılmasına öncülük etmiştir. Musa önce gelmeseydi Tevrat Ezra’ya verilecekti, çok iyi Tevrat yazıcısıdır. Tevratı haftalık okuma parçasına bölüp , okuma geleneğini başlatandır.* 2.Mabed döneminde yılında Judah Maccabee isyanı çıkmıştır. Diğer özelliği, Filistindeki 3 büyük Yahudi Mezhebi ( Ferisiler, Sadukiler ve Esensiler) ortaya çıkmışlardır.*2.Mabed dönemi Romalıların yıkmasıyla sona ermiştir.*ıslam’ın geldiği dönemde 3 büyük Yahudi kabilesi, Kureyza, Kaynuka, Nadir Medine’ye geldiği kabul edilir.*Roma ımparatoru Hadrianus sünneti yasak eden kişidir.*Hz.Ömer’in Kudüs’ü fethiyle Yahudiler kutsal topraklara gelmeye başladı.*Medine döneminden itibaren Yahudilerle ilişkiler başlamış, Müslüman tesirinin ilk örneği; Talmud literatürü ve rabbilerin otoritesi üzerine kurulu Rabbani Yahudiliğe alternatif Karai Yahudiliği ortaya çıkmıştır.*1516 Osmanlıların yükselme devri ısrail’in altın devri oldu.*Osmanlı Yahudisi Sabatay Sevi Mesihlik iddiasıyla ortaya çıkmış.ısyan bastırılıp Müslüman olunca Sabataycılık hareketi doğmuştur.*Rabbani Yahudiliğe karşı Hasidilik hareketi de hem Osmanlı hem Avrupa Yahudilerini etkilemiştir.*1665’te 1. Siyonist kongresi toplandı. Theodor Herzl başkan seçildi.Siyonizm programı “ Yahudi halkı için Filistin’de kamu hukukunun güvencesi altında bir yurt kurulmasını sağlamak” olarak açıkladı.*Antisemitizm hareketi sonucunda 1882-1903 yılları içinde Filistin’e ilk Yahudi göçü gerçekleşti.*Bugünkü ısrail Yahudi toplumu Aşkenazim,Sefardim, Mizrahim ve EtiyopyaYahudilerinden oluşur.
*Aşkenazim; Sosyal, siyasal statü bakımından ısrail toplumunun en tepesinde yer alır.*Sefardim; Müslüman-Arap ülkesinden gelen Asya-Afrika kökenli Yahudileri içine alır.*En alt seviye Mizrahim’dır.*ısrail Devleti Yahudilik anlayışı manasında Ortodoks öğretiyi kabul eder.
Kutsal Kitapları: Türkçe’de Eski Ahit, Yahudiler TANAH adını verir.*TANAH her bölümünün adının baş harfinin birleşmesiyle 3 bölümden oluşan uydurma isimdir.
*Tanah ; Tora ( Tevrat) , Nevim ( Peygamberler) , Ketuvim ( Kitaplar) bölümünden oluşur.*Tevrat; Yahudi kutsal kitabındaki en önemli bölümdür, Hz.Musa’ya Tanrı’nın verdiğine inanılır.*”Öğreti, hüküm, yasa / şeriat” anlamına gelen Tevrat ( Tora) Musa Peygambere Sina dağında Tanrı’nın verdiğine inanılır.*Tevrat kitabı; Yazılı Tevrat ; Talmud sözlü Tevrat’tır.*Tanah’ın dili ıbranice’dır.3 temel bölüm ve toplam 24 kitaptan oluşur.*Birinci bölüm Tevrat;TEKVıN, ÇIKIş, LEVLıLER, SAYILAR ve TESNıYEbölümünden oluşur.*Tevrat’ın esas vurgusu;ısrailoğullarının Musa Peygamber rehberliğinde eğitilmeleridir.*Yahudi öğretisi çekirdeği ”On emir”, “Ahit kitabı” ve Yahudi kurallarını özetleyen “ Kutsallık kanunu “ Tevrat’ın önemli kısmıdır.*Yahudi inancına göre Tevrat, Tanrı tarafından Musa peygambere yazdırılmıştır.*Peygamber kitapları Tanrı’nın rüya yoluyla Peygamberlere vahyidir.*”Dört Kaynak Teorisi” J. Wellhausen’e aittir. Tevrat; kronolojik sıraya göreYahvist, Elohist, Deuteromomist, Ruhban metinlerinden oluşmuştur. Yahvist;en eski metindir, ısrail’in seçilmişliğini vurgular.Elohist; Mabed ve ibadet üzerinde durur.Deuteromonist; Tevrattaki Tensiye bölümü üzerinde durur.Ruhban metin; Ezra yönetimindeki Yazıcıların ( Soferim) Tevrat’la ilgili çalışmalarıdır.*Tanah’ın en eski ve tam yazma nüshası Masoterik metindir.*Tanah’ın en eski tercümesi 3.yyda Grekçe’ye yapılmıştır.*Mişna hükümlerle ilgili açıklamaları ele alan bir nevi şeriat kitabıdır.*Gamera, Mişna’nın açık-kapalı hükümlerinin açıklamasıdır.*Gemera ile Mişna’nın birleşiminden TALMUD oluşur.
1. Aşağıdakilden hangisi Yahudiler için kullanılan isimlerden biri değildir?
a. Yahudi
b. Musevi
c. İbrani
d. İsraili
e. Arami
2. İsrail kelimesi, aşağıdakilerden hangisinin diğer adıdır?
a. İbrahim
b. Yakup
c. İshak
d. Yusuf
e. Davud
3. Kudüs’teki tapınak ikinci kez, kimler tarafından ve ne zaman yıkılmıştır?
a. Asurlular M.Ö. 722
b. Büyük İskender M.Ö. 332
c. Hz. Süleyman M.Ö. 950
d. Babilliler M.Ö. 587
e. Romalılar M.S. 70
4. Aşağıdakilerden hangisi Yahudi kutsal metinleri içnde yer alamaz?
a. Levililer
b. Sayılar
c. Yeşu
d. Vahiy
e. Vaiz
5. Tevrat’la ilgili dört kaynak teorisini kim öne sürmüştür?
a. Richard Simon
b. Jean Astruc
c. Baruch Spinoza
d. Julius Wellhausen
e. Henri Cazelles
Yahudilik I İle İlgili Soruların Cevabı
1. e Yanıtınız okuyunuz doğru değilse Temel Terimler konusunu yeniden
2. b Yanıtınız okuyunuz doğru değilse Temel terimler konusunu yeniden
3. e Yanıtınız okuyunuz doğru değilse Tarihsel Gelişim konusunu yeniden
4. d Yanıtınız okuyunuz doğru değilse Kutsal Metinler konusunuyeniden
5. d Yanıtınız okuyunuz doğru değilse Kutsal Metinler konusunu yeniden
0 Yanıt
1788 Gösterim