Alm. Galvanisieren (n), Fr. Galvaniser, zinguer, İng. to galvanise.
Demir ve çeliği paslanmaya karşı korumak için, yüzeyini çeşitli metodlarla çinko tabakasıyla kaplama işlemi.
Çok eski bir geçmişi olan galvanizleme işlemi hâlâ kullanılmaktadır. Başlıca galvanizleme metodları:
1. Sıcak daldırma işlemi,
2. Elektrolizle çinko kaplama,
3. Çinko tozu içinde ısıtarak kaplama,
4. Ergimiş çinko püskürtme.
Bunlardan en çok kullanılanı sıcak daldırma yoluyla kaplamadır.
Sıcak daldırma metodu: Diğer metalleri çinkoyla kaplama fikrinin, çinkonun 18. yüzyılın ilk yarısında Avrupa’da tanınmasından sonra ortaya çıktığı zannedilmektedir. Diğer kimyâsal reaksiyonlardakinden farklı özel bir galvanik etki bulunmamasına rağmen, bu işleme niçin galvanizleme dendiği bilinmemektedir.
Küçük parçaların bu metodla galvanizlenmesinde yapılacak işlem basittir. Sürekli ısıtılan bir potada ergimiş çinko bulunur. Galvanizlenecek parça önce hidroklorik asit içinde iyice yıkanır ve kurulanır. Sonra dikkatle, ergimiş çinkoya daldırılır. Daha sonra amonyak serpilir ve suyla yıkanır. İyi bir galvanizleme, parçanın yüzeyinde ideal büyüklükteki pulların meydana gelmesiyle kendini belli eder. Pullanmaya tesir eden faktörler arasında kullanılan malzemenin ve çinkonun özellikleri, temizleme malzeme ve metodları, çinko banyosunun sıcaklığı, malzemenin banyoda bekleme süresi, malzemenin yüzeyinin durumu sayılabilir.
Elektroliz metodu: Soğuk veya elektro-galvanizleme işlemi sıcak galvanizlemeye göre bâzı üstünlüklere sâhiptir. Bunlar şöylece sıralanabilir:
1) Kullanılan çinkodan tasarruf,
2) Kaplanan çinko kalınlığını kontrol edebilme,
3) Saf çinko kaplama kapasitesi,
4) Sıcak işleme tâbi tutuldukları takdirde etkilenebilecek çelik yaylar gibi malzemelerin galvanizlemesinde uygunluk,
5) Sıcak işlemde olabilecek kaplama yüzeyi hatalarından kurtulma.
Bunun yanında bir takım dezavantajları da mevcuttur. Bunlar:
1) Sıcak işleme nazaran, çok daha uzun zaman gerektirir.
2) Kalın ve süngerimsi olmayan kaplamalar çok zor elde edilir.
3) Kaplama sıcak işlemdeki gibi parlak değildir.
4) Daha çok dikkat ister ve sıcak işleme göre birçok güçlükler çıkarır.
5) Su geçirmez olması gereken malzemeler için elektroliz işlemi, sıcak işlemdeki gibi “lehimleme” özelliğini göstermez.
Elektroliz metodunda elektrolit olarak daha çok çinko sülfat kullanılır.
Çinko tozu içinde ısıtarak kaplama daha çok ince bir koruyucu tabakanın gerektiği yerlerde uygun bir metoddur. Daha çok küçük parçalara uygulanır.
Püskürtme metodunda önceden temizlenmiş ve ısıtılmış çelik yüzeyine ergimiş çinko serpilir. Pratikte özel bir püskürtme tabancası kullanılır.
0 Yanıt
1685 Gösterim