Alm. Tulpe (f), Fr. Tulipe (f), İng. Tulip
Vatanı Anadolu olan, güzel çiçekleri ile süs bitkisi olarak yetiştirilen, soğanlı, çok yıllık otsu bitkiler.
Familyası: Zambakgiller (Liliaceae)
Türkiye’de yetiştiği yerler: Anadolu.
Türkiye’nin çoğu yerine tabiî olarak yayılmış olan on dört türü bulunmaktadır. Soğanlarının üzerinde zarımsı bir örtü bulunur. Etli ve yeşil 2-8 yaprağı vardır. Çiçekler, saplar ucunda çoğunlukla bir, bâzan ikidir. Çiçek parçaları altılıdır. Kırmızı, sarı ve ara tonlarda renklere sâhiptir.
Vatanı Anadolu olan lâle, 16. yüzyılda ülkemizden Avrupa’ya götürülmüştür. Yurdumuzda 17. yüzyılda lâle yetiştirilmesine önem verilmiş ve 1718’den 1730’a kadar süren on iki yıllık devir, ismini bu çiçekten almıştır (Bkz. Lâle Devri). Bu devirde yetiştirilen 840 çeşit lâlenin herbirinin ayrı adı vardı. Bunlardan en çok bilinenleri ve ünlüleri; “Zibihümayun”, “Camihürşit”, “Sunnuhüda”, “Yegâne”, “Reşkielmas” ve “Ahühüftade”dir. Avrupa’ya hızla yayılan lâle, Hollanda’da on yedinci yüzyılda çok önem kazanmıştır. Geniş yayılma alanına sâhib olan, süsleme sanatında, mîmarlıkta ve çeşitli câmi, türbe ve çeşmelerin yapımında lâle motifleri kullanılmış ve işlenmiştir.
Yurdumuzda her yıl Emirgan Korusunda, nisan ve mayıs aylarında Lâle Bayramı düzenlenir. Burada, yurdumuzda ve başka ülkelerde yetiştirilen lâleler sergilenir. Bu festival, yirmi gün sürer.
Yetiştirilmesi: Lâle, soğanından yetiştirilir. İlkbaharda çiçek açan lâle, sonbaharda dikilir. Lâle tohumunun ekildiği toprak çok kumlu ve gübreli olmalıdır. Tohumlardan çıkan lâleler, 3-6 yıl çiçek vermez, soğanlar her sene çürüyerek, yerine yenisi meydana gelir.
Kullanıldığı yerler:
Lâle çok eskiden beri önemli bir süs bitkisi olarak kullanılmaktadır. Tıbbî olarak da soğan, yaprak ve çiçeklerinde, kalbe etki eden Tulip’in alkaloidi vardır.
0 Yanıt
1714 Gösterim