Basınç Nedir?Yüzeyde bulunan cisim ağırlığından dolayı, yüzeye basınç uygular.
Birim yüzeye etki eden dik kuvvete basınç denir.
Ayağımızla yere basmamız, kamyon tekerleğinin yere teması, masanın ayakları yere basınç uygular.
Cisimler ağırlıklarından dolayı yere basıç uygulamaktadırlar.
1. Katı BasıncıBasınç bir yüzeye uygulanan kuvvetle oluşur.
Basıncı kuvvetin alana bölümü ile buluruz.
Kuvvet olarak Newton, alan olarak da metre kare alındığı zaman basınç birimi Pascal (Pa) olarak buluruz.
Basınç kuvvetle doğru orantılıdır. Kuvvet artarsa basınç da artar.
Basınç yüzey alanı ile ters orantılıdır. Yüzey alanının artması basıncı azaltır.
Ağırlık bir kuvvet olduğu için ağırlık arttığında yere uygulanan basınç da artar.
2. Sıvı BasıncıSıvılar ağırlıkları nedeniyle bulundukları kabın temas ettikleri yüzeyine basınç uygular.
Sıvı basıncı nelere bağlıdır?
1. Sıvının yoğunluğuna bağlıdır. Sıvı yoğunluğu arttıkça basınçta artar. (Yoğunlukla doğru orantılı)
2. Sıvının derinliğine bağlıdır. Derinlik arttıkça basınçta artar. (Derinlikle doğru orantılı)
Not: Sıvı basıncı kabın şekline, sıvının miktarına bağlı değildir.
3. Gaz Basıncı
Gazlarda katı ve sıvılar gibi yüzeye basınç uygular. Gaz basıncını kapalı kaplardaki ve açık hava basıncı olarak inceleyeceğiz.
Kapalı kaptaki basınçKapalı kap içerisinde bulunan gaz tanecikleri hareket ederken kaba çarparak basınç oluşturur.
Kapalı kaplarda gaz basıncı nelere bağlıdır?a- Gazın hacmi azalması basıncı artırır. Hava dolu şırıngaya pistondan bastırdığımızda içerdeki gazın basıncı da artar.
b- Kabın içindeki gazın artırılması basıncı artırır. Bisiklet tekerine pompa ile daha fazla gaz basmamız. Tekerdeki basıncı artırır.
c- Sıcaklık arttıkça gazın basıncıda artar. Kapalı kaptaki deodorant aşırı sıcaktan patlayabilir.
Açık hava basıncıDünya’nın etrafını saran atmosfer ağırlığından dolayı basınç uygular. Açık hava basıncını bulan bilim insanı Toriçelli‘dir. Deniz seviyesinde 0 °C de açık hava basıncını 76 cmHg(Cıva) ölçmüştür. Toriçelli deneyinde cıva yerine su kullanılmış olsaydı, su seviyesi daha fazla olacaktı. (Yaklaşık 10.5 metre)
Açık hava basıncı nelere bağlıdır?Yerden yukarı çıkıldıkça açık hava basıncı azalır.
Yüksek dağlara çıkıldığında havanın yoğunluğu azalır, bu nedenle basınçta azalır.
Toriçelli deneyindeki cıva seviyesi düşer.
4. Basıncın Günlük Yaşamada ve Teknolojide Uygulamaları– Pipet ile meyve suyunu içmek için açık hava basıncından yararlanırız.
– Otomobilin firen sistemini çalıştırmak için sıvı basıncından yararlanılır.
– Bıçağın meyveyi kesmesi için ağzı keskinleştirilir. Bu sayede basınç artırılmış olur.
– Hidrolik liftlerle çok büyük ağırlıklar kaldırılabilmektedir. Liftler sıvı basıncından yaralanılarak yapılmıştır.
– Kışın karda ayağımızın batmaması için geniş tabanlı kar ayakkabıları giyeriz.
– İçi tamamen su dolu bardağın ağzına kağıt kapatarak ters çevirdiğimizde suyun dökülmediğini görürüz. Bunu sağlayan açık hava basıncıdır.
0 Yanıt
5333 Gösterim